درد شانه مشکل رایجی است که تقریبا ۱۸ تا ۲۶ درصد از بزرگسالان را درگیر می کند. شانه بیشترین دامنه حرکتی را در بین همه مفاصل دارد. درد و آسیب این عضو به شدت اذیت کننده است. این آسیب ها و اختلالات می توانند به کمک تمرینات فیزیوتراپی بهبود یابند.
مفصل شانه از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:
- هومروس (استخوان بالایی بازو)
- ترقوه یا کلاویکل
- استخوان شانه یا کتف یا اسکاپولا
این استخوان ها با عضلات، تاندون ها و رباط ها کنار هم نگه داشته می شوند و به این ترتیب کارهای روزمره را بدون مشکل انجام می دهیم.
چون شانه یکی از مورد استفاده ترین اعضای بدن است بیشتر در معرض آسیب قرار می گیرد. بنابراین نحوه مراقبت از آن و درمان صحیح درد شانه و آسیب ها ضروری است. برای دریافت نوبت حضوری جهت فیزیوتراپی شانه در شیراز با کلینیک فیزیوتراپی مهراز تماس بگیرید.
آسیب های رایج شانه که به درمان نیاز دارند
اولین قدم درمانی، فهمیدن علت درد شانه است. شانه با فعالیت های مختلف آسیب می بیند یعنی کارهایی بسیار ساده مثل نشستن پشت میز و کار کردن.
آسیب های شانه به دو دسته مهم طبقه بندی می شوند:
- آسیب های ناگهانی (sudden injuries)
- آسیب به علت بیش کاری (overuse)
بیشتر بخوانید : 11 آسیب رایج شانه
آسیب های ناگهانی شانه
این موارد که آسیب های حاد هم نام دارند می توانند نتیجه اتفاقاتی مثل زمین خوردن و افتادن روی شانه یا چرخاندن غیرطبیعی شانه باشند.
آسیب های ناگهانی شامل موارد زیر می شود:
- کبودی
- آسیب به تاندون ها
- آسیب به رباط ها
- آسیب به عصب ها
- پارگی روتاتور کاف
- کشیدگی عضلات
- شکستگی استخوان ها
- در رفتگی ها
بعد از آسیب حاد شانه، بلا فاصله شاهد کبودی و ورم خواهید بود. حس گزگز و سوزش هم در صورت فشردگی عصب و آسیب به رگ های خونی ایجاد می شود.
آسیب به علت بیش کاری شانه
آسیب به علت بیش کاری شانه از آسیب های ناگهانی فجیع تر هستند چون به مرور ایجاد می شوند.
علت این امر فشار زیاد به مفصل شانه یا بافت های اطراف آن است به گونه ای که تا شروع درد از وجود آن بی خبر هستید.
آسیب های ناشی از بیش کاری شانه عبارتند از:
- بورسیت : وقتی کیسه های کوچک پر از مایع بین مفاصل شانه ملتهب می شوند.
- تاندونیت : وقتی که تاندون ها ملتهب می شوند.
- کشیدگی عضلات
- شانه یخ زده : زمانی که دامنه حرکتی شانه محدود می شود.
- سندرم ایمپینجمنت (گیر افتادگی شانه) : وقتی رخ می دهد که حرکت دادن بازو به بالای سر، باعث شود که تاندون ها روی قسمتی از شانه سابیده شوند و همین امر منجر به التهاب تاندون ها و روتاتور کاف خواهد شد.
در حالی که هر دو نوع آسیب ذکر شده از شایع ترین علل درد شانه هستند، آسیب های نادری هم شانه را درگیر می کنند از جمله:
- قرارگیری نامناسب بدن
- آرتروز استخوان ها
- بیرون زدگی دیسک
- تجمع کلسیم
- عفونت
فیزیوتراپی چگونه درد شانه را درمان می کند
چه پارگی روتاتور کاف باشد و یا سایر آسیب های عضلانی اطراف شانه، فیزیوتراپی درد شانه اغلب موفق خواهد بود.
هدف آن تقویت عضلات اطراف شانه جهت بهبود عملکرد و قابلیت حرکتی است.
پزشک فرد را به فیزیوتراپیست ارجاع می دهد تا درد شانه کنترل و رفع شود. فیزیوتراپیست آسیب را بررسی کرده و بهترین شیوه درمانی را پیاده می کند.
درمان به گونه ای است که به بهبودی کمک کرده و توانایی حرکتی این عضو بازیابی می شود.
همچنین توصیه هایی جهت تغییر شیوه انجام فعالیت ها برای حرکت صحیح شانه ارائه می شود.
ورزش هایی هم مخصوص منزل آموزش داده می شود تا توانایی حرکتی فرد بعد از اتمام جلسات فیزیوتراپی کامل شود.
در بعضی موارد فیزیوتراپی نیاز به جراحی را رفع می کند. تحقیقات نشان داده اند که اکثر بیماران، فیزیوتراپی را برای آسیب های شانه مفید و کافی می دانند اگر چه طول درمان در افراد مختلف متفاوت است.
حتی در مواردی که جراحی اجتناب ناپذیر است فیزیوتراپی راهی عالی برای آمادگی و تقویت بدن قبل از جراحی به شمار می آید.
فیزیوتراپی درد شانه
بسته به نوع و ویژگی های آسیب، فیزیوتراپی شانه شامل یک یا چند مورد از درمان های زیر است:
آیس تراپی (سرما درمانی)
متد RICE (استراحت، یخ، فشردگی و بالا نگه داشتن) در آسیب های حاد سبب کاهش التهاب و ورم و در نتیجه کاهش درد می شود.
گرما درمانی
بر خلاف سرما درمانی که در اولین ساعات جراحت استفاده می شود، بهترین زمان گرما درمانی ۷۲ ساعت بعد است. در این شیوه درد کاهش یافته و عضلات ریلکس می شوند.
بیشتر بخوانید : جراحی تعویض کامل مفصل شانه
کشش
کشش نوع رایجی از فیزیوتراپی درد شانه است، زیرا عضلات را تا زمانی که به دامنه حرکتی مناسب دست یابند به سمت جلو حرکت می دهد.
فیزیوتراپیست سطوح مختلفی از کشش را اعمال می کند که هدف آن بخش هایی از شانه علاوه بر گردن و ستون فقرات است.
ماساژ درمانی
در این روش فیزیوتراپیست به ریلکس کردن شانه آسیب خورده کمک می کند.
فیزیوتراپیست با دست های خود فشارهای جهت دار خاصی روی بافت ایجاد می کند تا توانایی حرکتیِ آن قدری بازیابی شود.
تقویت عضلات
مقاوم سازی عضلات روشی دیگر برای کاهش درد ناحیه آسیب دیده است.
در این روش سایر عضلات از جمله عضلات شکمی هم تقویت می شوند. هدف، قوی سازی فرد بیش از قبل و تلاش و برای پیشگیری از وقوع مجدد چنین آسیب هایی است.
تحریک پذیری مفاصل
نوع دیگری از تراپی که در آن با کمک فیزیوتراپیست توانایی حرکت مفصل شانه با کشش کپسول شانه افزایش می یابد.
چون این شیوه درمانی نیازمند درک کاملی از آناتومی بدن است فقط باید توسط تراپیستی متخصص و حرفه ای انجام شود.
بیشتر بخوانید : سندرم شانه شناگران چیست + علائم، تشخیص و درمان
سونوگرافی
سونوگرافی درمانی (با سونوگرافی تشخیصی اشتباه نگیرید) نوعی فیزیوتراپی برای درد شانه است که در آن عضلات، تاندون ها و سایر بافت های نرم با گرمایی عمیق تحت درمان قرار می گیرند.
این گرما جریان خون درون بافت ها را تحریک کرده که همین امر باعث کاهش درد و بهبود آسیب می شود.
سونوگرافی درمانی به افزایش انعطاف ماهیچه ها مخصوصاً در مورد شانه یخ زده کمک می کند.
به این ترتیب عضلات راحت تر کشیده شده و بنابراین دامنه حرکتی افزایش می یابد.
تحریک الکتریکی
یکی از روش های قوی سازی عضلات شانه آسیب دیده تحریک عصب ها است. گاهی اوقات از این شیوه برای انقباض عضلات یا کاهش التهاب استفاده می شود.
اصلاح حرکات
برای کاهش احتمال بازگشت آسیب شانه، فیزیوتراپیست روش هایی جهت اصلاح فعالیت های روزانه ارائه می کند.
بنابراین احتمال آسیب مجدد کاهش می یابد. مثلا اگر دچار شانه یخ زده شده اید، فیزیوتراپیست پیشنهاد به اجتناب از استراحت بیش از حد شانه می دهد.
برنامه ورزشی در منزل
ورزش های شانه که توسط فیزیوتراپیست انجام می شوند باید تا بعد از اتمام جلسات فیزیوتراپی ادامه داشته باشند.
فیزیوتراپیست یک سری تمرینات ورزشی برای منزل جهت حفظ پیشرفت بیمار تعیین می کند.
این ورزش ها در طول جلسات تمرین می شوند بنابراین در انجام آنها در منزل با مشکل مواجه نخواهید شد.
بیشتر بخوانید : درمان جداشدگی شانه یا جدا شدن شانه در شیراز + علائم
تیپینگ
فیزیوتراپیست از تیپ های ورزشی به عنوان بخشی از تراپی شانه و همراه با سایر ورزش ها و درمان ها استفاده می کند.
ارگونومی محل کار
در عصر حاضر اکثر افراد برای انجام شغل خود حداقل ۸ ساعت پشت میز می نشینند.
ارگونومی مسئله ای است که فیزیوتراپیست با فرد مطرح می کند. هدف، یافتن راه هایی جهت تامین حمایت های صحیح از بدن است یعنی از انجام ورزشی خاص در پشت میز گرفته تا خریدن یک صندلی اداری تازه.
تیپ (چسب) کینزیولوژی
در حالی که هدف تیپ ورزشی محدود سازی حرکات است، چسب کینزیولوژی به تقویت حرکات به شیوه ایمن و در عین حال افزایش جریان خون کمک می کند. بسته به نوع آسیب شانه، فیزیوتراپیست تیپ (چسب) کینزیولوژی را به کار می برد.
تمرینات فیزیوتراپی برای درد شانه
در حالی که ورزش های اختصاصی شده توسط فیزیوتراپیست برای فرد تجویز می شوند اما می توانید ورزش هایی هم در منزل انجام دهید.
این ورزش ها بخشی از برنامه درمانی فیزیوتراپی هستند اما راهی مناسب جهت کاهش تنش عضلانی شانه هم به حساب می آیند.
همچنین از آسیب مجدد به شانه پیشگیری می شود. با انجام هر ورزش باید محدودیت ها را شناخت و فشار زیادی به خود وارد نکنید تا آسیب دیگری ایجاد نشود.
۱. کشش سطح سینه با دست
یک دست را از روی سینه عبور داده و با دست دیگر آن را بگیرید. دست را رها کرده و با دست دیگر تکرار کنید.
این تمرین یکی از آسان ترین ورزش ها برای انجام است. می توانید پشت میز کار، حین تماشای تلویزیون یا به عنوان بخش از تمرین کششی صبحگاهی آن را انجام دهید.
با این روش مفصل شانه و عضلات آن منعطف تر شده و دامنه حرکتی افزایش می یابد.
۲. حرکت پاندول
یک دست را در پشت صندلی قرار دهید و دست دیگر را کاملا شل و آویزان کنید.
سپس چندین بار به جهت عقربه های ساعت با دست دایره ایجاد کرده و بعد جهت را عوض کنید.
بعد با دست دیگر هم همین حرکت را انجام دهید. اگر چند بار در روز این ورزش را تکرار کنید انعطاف پذیری افزایش یافته و مفاصل برای قبل از ورزش گرم می شوند.
۳. کشش در چارچوب در
در چارچوب در بایستید در حالی که هر دو آرنج زاویه درستی ایجاد کنند. یک قدم به جلو بیایید و کف دست را به داخل چارچوب فشار دهید.
کمی به جلو خم شوید و از عضلات شکم برای صاف ماندن استفاده کنید. این حرکت را با دست و پای دیگر تکرار کرده چندین بار انجام دهید. در این صورت سینه و شانه ها کشیده شده و قدرت مند می شوند.
۴. حرکت سگ سر پایین (Downward dog)
یکی از حرکات محبوب یوگا است که برای کشش و تقویت عضلات شانه بسیار مناسب است.
با دست ها و زانوها شروع کنید. سپس کف دست را روی زمین بگذارید و ران ها را بالا نگه دارید.
کمی زانوها را خم کنید و به این صورت وزن بین دست ها و پاها تقسیم می شود.
ستون فقرات باید صاف باشد. سر را رو به پاها نگه دارید و اجازه دهید شانه ها و کمر به درستی در بالای سر کشیده شوند.
۵. آزاد سازی گردن
برای تسکین عضلات شانه و گردن به آرامی سر را به پایین بیاورید تا چانه به سینه برسد. باید در پشت گردن کشیدگی حس کنید.
سپس به آرامی سر را بالا آورده و به یک طرف کج کنید تا شانه مقابل کشیده شود. این کار را با سمت دیگر هم تکرار کنید.
۶. اتساع سینه
بایستید و دست را در پشت بدن نگه دارید. کش ورزشی یا حوله در هر دو دست بگیرید. به آرامی پاروی شانه ها را به هم نزدیک کنید تا سینه متسع شود.
چانه را بالا نگه داشته و به بالا نگاه کنید. با نزدیک تر کردن دست ها به یکدیگر کشش سینه افزایش می یابد.
این کشیدگی برای افزایش انعطاف علاوه بر افزایش دامنه حرکتی شانه عالی است.
۷. چرخش در حال نشسته
در ایت تمرین حتما ران ها صاف و کشیده و راست باشند. اجازه دهید کشش از پایین کمر شروع شود.
زانوها باید با مچ پا در یک زاویه قرار بگیرند. با چرخش به یک سمت، دست مخالف را روی ران بگذارید.
کشش را نگه داشته و به آرامی با طرف دیگر بدن این حرکت را تکرار کنید. این حرکت کششی برای شانه ها و گردن عالی است.
زمان شروع فیزیوتراپی شانه
شناسایی میزان شدت درد شانه برای شروع درمان آسان نیست. اما بهتر است با شانه درد اندکی که شما را از انجام فعالیت های روزانه باز می دارد، فیزیوتراپی را آغاز کنید.
فیزیوتراپیست شدت جراحات وارده را مشخص می کند. هر چه زودتر نزد فیزیوتراپیست بروید بهتر است.
در صورتی که مشکوک به آسیب به علت بیش کاری شانه هستید شروع هر چه سریع تر درمان بسیار ضرورت دارد.
هرچه درمان را بیشتر به تأخیر بیندازید و درمان مناسب نگیرید وضعیت جراحت بدتر می شود.
همیشه پیشگیری بهتر از درمان است اما در موارد آسیب شانه، مراجعه زود هنگام به فیزیوتراپیست، هم از بدتر شدن آن پیشگیری می کند و هم احتمال نیاز به جراحی به حداقل می رسد.
در صورتی که درمان مدت بسیاری به تعویق بیفتد، آسیب شدید تر شده و هزینه درمان افزایش می یابد.
ملاقات با فیزیوتراپیست حرفه ای که در زمینه شناخت آناتومی بدن تخصص دارد راهی عالی برای ترمیم جراحت و رفع هرگونه فعالیت یا عادت مشکل زا برای بدن است.
در این صورت هم درمان می شوید و هم از بروز جراحات آتی پیشگیری می شود.
پس به محض شک به وجود هر گونه درد و آسیب شانه، به پزشک مراجعه کنید تا در صورت لزوم به فیزیوتراپیست ارجاع داده شوید.
مجید حسن بیگی فیزیوتراپیست و عضو انجمن فیزیوتراپی ایران در شیراز، ارائه کننده خدمات فیزیوتراپی در شیراز. برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با کلینیک فیزیوتراپی مهراز، با شماره تلفن 09010384525 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک فیزیوتراپی مهراز: شیراز، خیابان اردیبهشت غربی، تقاطع خیابان فلسطین (باغشاه) و اردیبهشت، ساختمان امیران، طبقه 4
