عصب تحت فشار در قسمت تحتانی کمر
در شرایطی که اعصاب در قسمت تحتانی ستون فقرات توسط بافت ها یا استخوان های مجاور تحت فشار قرار گیرند، عصب تحت فشار نامیده می شود.
این فشردگی درد، بی حسی، احساس سوزش یا گزگز در ناحیه کمر و پاها را در پی دارد.
در این مقاله، جزئیات مبحث عصب تحت فشار، از جمله علل، تشخیص و درمان آن را مورد بحث قرار می‌دهیم.
همچنین در رابطه با ورزش های موثر در تسکین علائم عصب تحت فشار به بحث می پردازیم.
عصب تحت فشار می تواند به کمر، باسن یا پاها انتشار پیدا کند و گاهی اوقات باعث سوزش یا گزگز نیز می شود. درمان معمولاً شامل استراحت، مصرف داروهای بدون نسخه برای کاهش درد و تورم و انجام فیزیوتراپی سبک است. برای دریافت مشاوره و درمان عصب تحت فشار کمر در شیراز به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی دکتر زهره عشقی مراجعه کنید.
عصب تحت فشار چیست؟
ستون فقرات حاوی اعصاب زیادی است که وظیفه دارند پیام های عصبی را به به مغز برسانند.
در صورتی که استخوان ها یا بافت های ستون فقرات به اعصاب فشار وارد کنند، انتقال پیام عصبی مختل می شود و این اختلال علائم عصب تحت فشار را ایجاد می کند.
علائم عصب تحت فشار در قسمت پایینی کمر، به لگن و پاها گسترش می یابد.
نشانه های درگیری اعصاب ممکن است به شکل ناگهانی و به دلیل آسیب دیدگی یا به تدریج در نتیجه فرایند افزایش سن بروز پیدا کنند.
علائم فشردگی عصب کمر
عموما هنگامی که اعصاب در قسمت تحتانی کمر تحت فشردگی قرار می گیرند، علائم ناشی از آن به اندام تحتانی شامل ساق پاها، باسن و پاها از مچ به پایین منتشر می گردد. این وضعیت گاها به عنوان سیاتیک یا رادیکولوپاتی شناخته می شود.
این علائم عبارتند از:
- درد شدید یا سوزش در ناحیه کمر
- درد شدید در ناحیه باسن
- دردی که تا پایین یکی از پاها گسترش می یابد
- بی حسی یا سوزن سوزن شدن
عصب تحت فشار می تواند در قسمت فوقانی ستون فقرات و گردن نیز ایجاد شود و علائم مختلفی را ایجاد کند.
بیشتر بخوانید : علت های معمول و غیر معمول کمر درد
به گفته موسسه Cedars Sinai، اگر عصب تحت فشار گردنی رخ دهد، فرد ممکن است علائم زیر را تجربه کند:
- درد شانه
- درد شدید در یک بازو
- ضعف یا گزگز در یک بازو
- تشدید درد هنگام حرکت دادن شانه یا گردن
دردهای ناشی از مشکلات اعصاب کمری اغلب با سایر انواع علل کمردرد متفاوت هستند.
دردهای عصبی معمولاً به شکل تیز هستند و با سوزش، احساس گزگز و بی حسی همراهی دارند.
در مقابل، دردهای عضلانی معمولاً باعث خشکی عضلات و مفاصل، درد یا حساسیت در لمس می شوند.
در شرایطی که کمردرد به پاها گسترش نیابد و شامل بی حسی، احساس گزگز یا سوزش نشود، احتمالا تشخیص های دیگری مدنظر قرار می گیرند.
علل
دلایل زیادی برای عصب تحت فشار در ناحیه کمر وجود دارد.
از این دلایل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسیب یا التهابی که موجب فشار روی اعصاب شود
- تنگی کانال نخاعی
- اسپوندیلولیستزیس و لغزش مهره ها از جای خود
- فتق دیسک، که با فشردگی دیسک بین مهره ها رخ می دهد
- عفونت در دیسک های ستون فقرات، مفاصل یا استخوان ها
- پوکی استخوان، که می تواند باعث شکستگی های دردناک شود
برخی از عوامل، خطر ابتلا به دردهای عصبی یا گرفتگی اعصاب در ناحیه کمر را افزایش می‌دهند.
این عوامل عبارتند از:
- چاقی
- سالخوردگی
- تحرک بدنی کم
- وضعیت های نامناسب بدنی
افزایش سن و کم تحرکی با تضعیف ماهیچه های اطراف ستون فقرات فرد را در معرض ابتلا به بیماری های مرتبط با افزایش سن، مانند تنگی کانال نخاعی قرار می دهند.
چاقی و وضعیت های نامناسب بدنی از طریق وارد کردن فشار بر ستون فقرات، باعث افزایش احتمال فشرده شدن اعصاب می شوند.
بیشتر بخوانید : آسیب نخاعی کمر و گردن
تشخیص
عموما برای تشخیص عصب تحت فشار، پزشکان یک معاینه فیزیکی کامل جهت بررسی دامنه حرکتی، رفلکس‌های فرد و تعیین محل درد انجام می‌دهند.
در برخی موارد، ممکن است برای تشخیص علت کمردرد مزمن یا عود کننده نیاز به بررسی های بیشتری وجود داشته باشد.
به گفته دپارتمان جراحی مغز و اعصاب دانشگاه کلمبیا برای تشخیص عصب تحت فشار امکان دارد بررسی های زیر انجام شوند:
- تصویربرداری با اشعه ایکس برای مشاهده استخوان ها و ساختار ستون فقرات
- MRI، جهت بررسی بافت های نرم ستون فقرات، از جمله دیسک ها و اعصاب
- سی تی اسکن، که نمای دیجیتالی کمر را نشان می دهد
- myelo-CT، که نوعی سی تی اسکن شامل یک ماده رنگ مانند تزریقی است و به پزشکان اجازه می دهد تا عملکرد عصبی فرد را ارزیابی کنند
درمان عصب تحت فشار پایین کمر
درمان های تجویز شده توسط پزشک به نوع کمردرد فرد بستگی دارد.
اکثر کمردردها در عرض چند روز به صورت خود به خودی برطرف می شوند.
موارد زیر به تسریع روند بهبودی کمک می کنند:
- اجتناب از انجام فعالیت های شدید به صورت موقت
- استفاده از کمپرس گرم یا سرد برای کاهش درد
- استفاده از داروهای مسکن بدون نسخه (OTC) مانند ایبوپروفن (ادویل) یا استامینوفن (تیلنول) برای کاهش تورم
در صورت بروز دردهای شدید یا مزمن که با گذشت چند هفته برطرف نمی‌شوند، بررسی ها و آزمایشات بیشتری برای تشخیص علت زمینه ای انجام می شود.
در این شرایط، پزشک معمولا اقدامات زیر را توصیه می کند:
- فیزیوتراپی
- کورتیکواستروئیدهای خوراکی یا تزریقی
- شل کننده های عضلانی در صورت شدید بودن درد
- اقدامات جراحی (مانند دیسککتومی) برای کاهش فشار روی عصب
بیشتر بخوانید : لامینکتومی : جراحی برای کمر درد
ورزش و وضعیت بدنی
علاوه بر استراحت و داروهای ضد درد، می توان با انجام اقدامات دیگری به روند بهبودی کمک و از فشردگی مجدد اعصاب جلوگیری کرد.
حفظ راستای کلی بدنی در یک حالت متعادل در حالت نشسته یا ایستاده به سلامت کلی کمر کمک می کند.
در این وضعیت سر و ستون فقرات در یک راستا، و گوش ها و شانه روی یک خط فرضی قرار دارند.
روش های دیگر برای کاهش فشار روی کمر عبارتند از:
- بلند کردن اجسام سنگین با خم کردن زانوها به جای کمر
- اجتناب از نشستن طولانی مدت، به ویژه در محل کار
- حفظ وزن متعادل
- ترجیحا ترک سیگار
ورزش های خانگی نیز در بهبود قدرت و دامنه حرکتی، پس از کاهش دردهای کمری کمک کننده هستند.
فیزیوتراپ ها تمرینات و کشش های خاصی متناسب با وضعیت فرد توصیه می کنند.
با این حال، حتی در غیاب درد، احساس سوزن سوزن شدن یا بی حسی ورزش های زیر قابل انجام هستند.
توجه به این نکته ضروری است که اگر فرد همچنان درد دارد یا ورزش موجب تشدید علائم می شود، بهتر است تمرین های خانگی متوقف شوند.
حرکت یک پا تا سینه
این ورزش در شرایط عصب تحت فشار در قسمت پایینی کمر کمک کننده است.
صاف به پشت دراز بکشید و پاها را صاف کنید، یک زانو را به سمت سینه بیاورید، آن را به مدت 15 ثانیه نگه دارید و سپس پایین بیاورید. 5-10 بار برای هر پا تکرار کنید.
چرخش کمر
در صورت فشرده شدن اعصاب، این تمرین نیز قابل انجام است.
به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید و پاها را صاف روی زمین بگذارید، به آرامی زانوها را از طرفی به طرف دیگر حرکت دهید و به کمر اجازه دهید که کمی تحت چرخش قرار گیرد. این ورزش را 10-15 بار تکرار کنید.
تمرین Tail wag
روی چهار دست و پا قرار بگیرید، ستون فقرات را صاف نگه دارید و سپس آن را به یک طرف خم کنید و باسن را به سمت دنده ها حرکت دهید. این وضعیت را برای مدت کوتاهی حفظ و سپس تمرین را در سمت دیگر تکرار کنید. تمرین را 10 تا 15 بار تکرار کنید.
تمرین Cat-cow
این تمرین ورزشی نیز به کاهش فشار روی اعصاب کمک می کند.
چهار دست و پا قرار بگیرید و دست ها و زانوها را به اندازه عرض شانه باز کنید. کمر را به سمت بالا خم کنید و به آرامی آن را به حالت مقعر و تورفته دربیاورید. تمرین را برای 10-15 بار تکرار کنید.
شرایط مراجعه به پزشک
در شرایط زیر باید مراقبت های پزشکی به صورت اورژانسی انجام شود:
- بی حسی یا فلج ناگهانی و شدید در پاها
- بی اختیاری مثانه یا روده
- درد شدید در پاها که حرکت را دشوار می کند
امکان دارد این علائم نشان دهنده آسیب نخاعی باشند که در این صورت بیمار نیاز به درمان فوری دارد.
علاوه بر این، در صورتی که فرد دچار بی حسی یا سوزن سوزن شدن در پاها شود و با استراحت و داروهای OTC بهبود نیابد، باید مراجعه به پزشک صورت گیرد.
اگر درد در عرض چند هفته تشدید شود یا تسکین پیدا نکند، پزشک بررسی ها، آزمایش ها یا درمان‌های بیشتری را تجویز می کند.
بیشتر بخوانید : منظور از گرفتگی پا چیست
خلاصه
عصب تحت فشار در قسمت تحتانی کمر به علت تاثیر بافت ها یا استخوان های اطراف، روی عصب اتفاق می افتد.
این نوع درد عصبی می تواند به کمر، باسن یا پاها انتشار پیدا کند و گاهی اوقات باعث سوزش یا گزگز نیز می شود.
درمان معمولاً شامل استراحت، مصرف داروهای بدون نسخه برای کاهش درد و تورم و انجام فیزیوتراپی سبک است.
در برخی موارد، احتمال دارد پزشکان استروئید یا اقدامات جراحی را توصیه کنند.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
