شانه یخ زده چیست
فیزیوتراپی شانه یخ زده یکی از موثر ترین روش های درمانی است که امروزه رواج پیدا کرده است.
شانه یخ زده، که به آن کپسولیت چسبنده نیز می گویند، عارضه ای با علت نامشخص است که با محدودیت قابل توجه در حرکت فعال و غیرفعال شانه مشخص می شود و به هیچ اختلال شناخته شده ای در شانه مرتبط نیست.
بیماران مبتلا به شانه یخ زده معمولاً سفتی شانه و درد شدیدی دارند که معمولاً در شب بدتر می‌شود. این بیماران تقریباً نمی توانند شانه خود را به صورت فعال و غیرفعال به سمت بیرون بچرخانند.
معمولاً هیچ مورد قابل توجهی در تاریخچه سلامتی بیمار، معاینه بالینی یا آزمایشات رادیوگرافی وجود ندارد که از دست دادن حرکت یا درد را توجیه کند.
شانه یخ زده را می توان به دو دسته اولیه یا ثانویه دسته بندی کرد. شانه یخ زده ایدیوپاتیک اولیه اغلب در بیماری های دیگری مانند دیابت مشاهده می شود و ممکن است اولین تظاهر بیماری دیابت باشد.
بیماران مبتلا به بیماری های سیستمیک مانند بیماری های تیروئید و بیماری پارکینسون، بیشتر مستعد ابتلا به این عارضه هستند.
کپسولیت چسبنده ثانویه می تواند پس از آسیب دیدگی شانه (مانند پارگی تاندون روتاتور کاف، گیرافتادگی ساب آکرومیال، تنوسینوویت عضله دوسر و تاندونیت کلسیفیک) یا بی حرکتی رخ دهد.
درد این بیماران به دلیل آسیب شانه است که منجر به کاهش حرکت شانه و شانه یخ زده می شود.
شانه یخ زده اغلب در سه مرحله پیشرفت می کند:
- فاز انجماد (دردناک)
- یخ زدگی (چسبندگی)
- ذوب
در مرحله انجماد، که حدود 2 تا 9 ماه طول می کشد، شروع تدریجی درد منتشر و شدید شانه است که معمولاً در شب بدتر می شود.
درد در مرحله یخ زدگی با از دست دادن پیشرونده حرکات فلکشن، ابداکشن، چرخش داخلی و چرخش خارجی مفصل گلنوهومرال، شروع به فروکش می کند.
این مرحله 4 تا 12 ماه طول می کشد. در طول مرحله ذوب، بیمار بازگشت تدریجی دامنه حرکتی را تجربه می کند که تکمیل آن حدود 5 تا 26 ماه طول خواهد کشید.
گاهی مشکل ادامه دار شده و علائمی به وجود می آیند که معمولاً خفیف هستند. درد شایع ترین شکایت این بیماران است.
درمان فیزیوتراپی برای شانه یخ زده
در شروع درمان فیزیوتراپی برای شانه یخ زده، معمولاً انتظار می رود که فیزیوتراپیست در ابتدا مراقبت های محافظه کارانه را پیش بگیرد.
پس از تسکین درد، سطح درمان از اقدامات محافظه کارانه فراتر می رود. در برخی موارد که آسیب زیادی به مفصل وارد شده و حرکت کامل مفصل امکان پذیر نیست، باید اقدامات محافظه کارانه بیشتری انجام شود.
نمونه‌هایی از این درمان‌ها، جراحی و تزریق کورتیزون است.
درمان فیزیوتراپی برای شانه یخ زده معمولاً با دستکاری ستون فقرات در ناحیه گلنوهومرال و گردن برای آزاد کردن هرگونه ایمپینجمنت بازو، شانه ها و روتاتور کاف آغاز می شود.
سپس یک برنامه درمان دستی شامل حرکات آرام و آهسته، ارائه خواهد شد. این برنامه باید تا زمان برطرف شدن ناراحتی در بازو و شانه بیمار و ایجاد توانایی حرکت دادن شانه ادامه یابد.
بیشتر بخوانید : علائم و تشخیص شانه یخ زده
ریکاوری شانه یخ زده
مالش شانه نیز یک روش موثر برای شروع ریکاوری مبتنی بر ورزش برای شانه یخ زده است زیرا باعث افزایش انتقال خون و اکسیژن به ناحیه آسیب دیده می شود.
با کاهش ناراحتی از طریق گرم کردن یا مالش و پیشرفت روند بهبودی، متخصص درمان غیرتهاجمی را با نظارت کامل ادامه می‌دهد.
در ریکاوری فعال برای شانه یخ زده، ابتدا به منظور بهبود انعطاف پذیری شانه، فعالیت های تحمل وزن و بدون تحمل وزن انجام می شود.
فعالیت‌های معمولی شامل چرخاندن بازو با وزنه، بالا بردن بازو، کشش به سمت بالا، دراز کردن دست‌ها در عرض بدن و کشش با حوله است.
توجه به این نکته ضروری است که در طول این تمرینات کششی، باید فشار حس شود، اما نباید شانه را بیش از حد و تا حد ایجاد ناراحتی جدی، دراز کنید.
این فعالیت ها باید تا زمان بازیابی دامنه حرکتی شانه، چند بار در روز انجام شود.
پزشک مراقبت های اولیه در مورد مناسب بودن انجام فعالیت های مختلف برای تقویت عضلات شانه بیمار توصیه های لازم را ارائه می دهد.
به یاد داشته باشید که نباید به خود فشار بیاورید، اما این به معنای حرکت ندادن شانه نیست، بلکه باید تمریناتی که احتمال آسیب بیشتر به شانه را ایجاد می کنند، محدود کنید.
تمرینات فیزیوتراپی برای شانه یخ زده
می توان برای افزایش تدریجی قدرت بازو و کاهش درد چند تمرین فیزیوتراپی را انجام داد.
1. در یکی از این تمرینات، که چرخش بیرونی شانه است، فرد باید در حالی که بازوی خود را صاف نگه داشته است، آن را از یک طرف به سمت دیگر بچرخاند.
این تمرین معمولاً پس از نشستن طولانی و سفت شدن عضلات کمر انجام می شود. این تمرین به افزایش تحرک مفاصل کمر و همچنین کاهش علائم شانه یخ زده کمک می کند.
فیزیوتراپیست شرایط انجام تمرین را با جزئیات ثبت می کند. هدف قادر ساختن بیمار برای انجام ده دقیقه تمرین، بدون کمک است.
بیشتر بخوانید : درمان پارگی روتاتور کاف شانه
2. در تعیین علت شانه یخ زده نیز از حرکت درمانی استفاده می شود.
این نوع درمان برای کمک به تقویت عضلات دوسر بازوی بیماران و جلوگیری از ضعیف شدن آنها در اثر بی حرکتی استفاده می شود.
به بیماران توصیه می شود برای حفظ دامنه حرکتی صحیح و جلوگیری از آتروفی بافت عضلانی، حرکات سبکی مانند فشردن دست ها یا بازوها به هم را انجام دهند.
مجید حسن بیگی فیزیوتراپیست و عضو انجمن فیزیوتراپی ایران در شیراز، ارائه کننده خدمات فیزیوتراپی در شیراز. برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با کلینیک فیزیوتراپی مهراز، با شماره تلفن 09010384525 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک فیزیوتراپی مهراز: شیراز، خیابان اردیبهشت غربی، تقاطع خیابان فلسطین (باغشاه) و اردیبهشت، ساختمان امیران، طبقه 4
