نقرس پا یک مشکل رایج است که درد شدید ناگهانی آن اغلب در شب، بدون هیچ هشداری شروع می شود. علائم معمول نقرس پا، درد موضعی، تورم، قرمزی، گرما و حساسیت است.
نقرس پا بیشتر در شست پا رخ می دهد اما احتمال بروز آن در سایر قسمت های پا و مچ پا نیز وجود دارد.
نقرس شکل شایع و دردناک آرتریت التهابی است که باعث درد ناگهانی و شدید مفاصل می شود. دلیل آن بالاتر از حد طبیعی بودن سطح اسید اوریک در بدن است.
به طور معمول، اسید اوریک در خون حل می شود. بدن با تجزیه پورین، یک ماده شیمیایی خاص در غذاها و نوشیدنی های مختلف، اسید اوریک تولید می کند.
اسید اوریک از کلیه ها عبور کرده و سپس با ادرار از بدن خارج می شود، اما گاهی اوقات اسید اوریک تجزیه نمی شود و پس از تجمع، کریستال های اورات را تشکیل می دهد. تشکیل این کریستال ها و تجمع آنها در مفاصل باعث درد و تورم خواهد شد.
نقرس پا
پا و مچ پا نواحی رایجی برای رسوب مونوسدیم اورات (MSU) هستند، همانطور که در گزارش های بالینی از موارد ابتلا به نقرس نشان داده شده است، مشکل به التهاب حاد انگشت شست محدود نمی‌شود. نقرس ممکن است شکل دردناکی از آرتریت باشد.
وجود اسید اضافی در بدن، احتمال ایجاد کریستال های تیز را در داخل مفاصل ایجاد می کند و این کریستال ها عامل ایجاد دوره هایی از تورم و درد به نام حملات نقرس خواهند شد.
نقرس با دارو و تغییر در رژیم غذایی و سبک زندگی قابل درمان است. این بیماری در چندین مرحله پیشرفت می کند:
- هیپراوریسمی که افزایش سطح اورات در خون و در اثر آن تشکیل کریستال هایی در مفصل است. این کریستال ها هیچ علائمی ایجاد نمی کنند.
- عود نقرس، به طوری که فرد دچار حمله شدید درد و تورم در مفاصل می شود.
- نقرس اینتروال یا بین بحرانی، زمان بین حملات حاد نقرس است که هیچ علامتی وجود ندارد.
- توفی ممکن است مرحله دیررس نقرس باشد، که در آن کریستال ها در پوست یا سایر نواحی بدن جمع می شوند. بسته به محل آنها، آسیب توفی ها به مفاصل و سایر اندام های داخلی مانند کلیه ها می تواند دائمی باشد. با درمان مناسب می توان از بروز توفی جلوگیری کرد.
علت نقرس چیست
نقرس پا در اثر تجمع کریستال های اسید اوریک در مفصل ایجاد می شود. اسید اوریک یک ماده طبیعی است که با تجزیه مواد شیمیایی به نام پورین ها که در غذاهایی مانند گوشت و غذاهای دریایی وجود دارد، در بدن تولید می شود.
به طور معمول، اسید اوریک توسط کلیه ها فیلتر و خارج می شود و مشکلی ایجاد نمی کند. با این حال، گاهی اوقات خروج اسید اوریک از بدن توسط کلیه ها به اندازه کافی سریع انجام نمی شود یا تولید آن در بدن بیش از حد است.
با گذشت زمان، کریستال های سدیم اورات، معمولا در اطراف یکی از مفاصل بدن تشکیل می شود. این کریستال های ریز شبیه میله های سخت و میخ دار هستند.
در ابتدا، هیچ علائم واضحی از نقرس وجود ندارد، اما با تجمع بیشتر کریستال ها (که ممکن است سال ها طول بکشد)، مشکل ساز خواهد شد.
در صورت ورود این کریستال ها در مفصل، آنها پوشش مفصل را تحریک کرده و باعث واکنش التهابی و در نتیجه درد شدید، قرمزی و تورم در اطراف مفصل می شوند.
نقرس پا معمولاً در پایه شست پا که با عنوان مفصل متاتارسوفالانژیال شناخته می شود، رخ می دهد.
در بیش از 50 درصد موارد این بیماری، نقرس انگشت شست پا را تحت تأثیر قرار می دهد.
به این نشانه نقرس، یعنی درد در محل اتصال شست پا به کف پا پوداگرا می گویند. نقرس یکی از شایع ترین دلایل درد انگشت پا و شایع ترین نوع آرتریت التهابی است.
انواع نقرس
نقرس حاد
در نقرس حاد، تجمع کریستال های اورات باعث درد و التهاب شدید در مفصل بیمار می شود. این دوره معمولاً بین دو تا سه روز ادامه می یابد.
استرس زیاد و مصرف الکل می تواند باعث تشدید بیماری حاد نقرس شود.
نقرس بین بحرانی یا اینتروال
نقرس بین بحرانی، بازه زمانی بین حملات حاد نقرس است. با پیشرفت نقرس به مرور زمان، این فواصل کوتاه تر خواهد شد. در این مرحله، تجمع کریستال اورات ادامه می یابد.
هیپراوریسمی بدون علامت
گاهی سطح اسید اوریک، بدون هیچ علامتی بالاست. در اکثر این موارد، متخصص پا بدون اینکه درمانی تجویز کند فقط پیشرفت بیماری را زیر نظر می گیرد.
اگرچه نیازی به درمان نیست، اما سطح بالای اسید اوریک در خون می تواند به بافت ها آسیب برساند.
در چنین مواردی، متخصص پا یا متخصص داخلی، سطح اسید اوریک را برای جلوگیری از آسیب بیشتر بررسی می کند.
بیشتر بخوانید : درمان نقرس زانو در شیراز
نقرس توفاسه مزمن در پا
این خطرناک ترین نوع نقرس است که می تواند منجر به آسیب دائمی بافت، مفاصل و کلیه شود.
نقرس توفاسه مزمن در بیماران مبتلا به آرتریت مزمن، نشانه‌ای از از کنترل خارج شدن نقرس و گسترش آن در سایر نواحی بدن مانند انگشتان دست و مفاصل است.
نقرس توفاسه مزمن معمولاً پس از مدت طولانی حملات حاد نقرس رخ می دهد. اگر بیمار مراقبت های پیشگیرانه و مناسب را به موقع دریافت کند، پیشرفت بیماری به این مرحله بعید است.
نقرس کاذب
نقرس کاذب ناشی از رسوب پیروفسفات کلسیم است که پزشکان آن را با نقرس اشتباه می گیرند.
علائم بسیار مشابه هستند، اما معمولا شدت کمتری دارند. مهم ترین تفاوت نقرس کاذب با نقرس معمولی، تحریک مفاصل به دلیل وجود کریستال‌های پیروفسفات کلسیم است.
علائم نقرس در پا
شایع ترین علائم نقرس در پا عبارتند از درد ناگهانی و شدید، قرمزی و تورم در مفصل آسیب دیده، سفتی و حساسیت در مفصل و تب بالا.
این علائم معمولا با گرمی و قرمزی در ناحیه آسیب دیده و گاهی اوقات با علائم دیگری مانند تهوع و استفراغ همراه است.
در برخی موارد نقرس، بثورات پوستی یا توده های کوچک نیز روی پوست ناحیه مفصل آسیب‌دیده وجود دارد.
انگشت شست پا که به آن هالوکس نیز می گویند اولین انگشت پا است و بیشترین نقش را در حفظ تعادل و انجام حرکت دارد، زیرا به راه رفتن و ایستادن کمک می کند.
با این حال، مفصل شست پا یکی از نواحی شایع برای بروز حملات نقرس نیز می باشد که می تواند درد شدید، قرمزی و تورم زیادی را ایجاد کند.
سایر بیماری های شایع در انگشت شست پا عبارتند از : بونیون، انگشت چکشی و ناخن های فرورفته پا.
انگشت شست پا در معرض آسیب هایی مانند پیچ خوردگی و شکستگی نیز هست.
در نتیجه باید از انگشت شست پا مراقبت و در صورت احساس درد یا ناراحتی در این ناحیه به پزشک مراجعه کنید.
بیشتر بخوانید : علت خشکی مفاصل یا سفتی آنها و درمان در شیراز
درمان نقرس پا
نقرس به راحتی درمان می شود. هدف اصلی درمان کاهش سطح اسید اوریک در بدن، کاهش درد و سایر علائم و جلوگیری از حملات بیشتر یا عود علائم است.
اگر فقط یک دوره نقرس پا را تجربه کرده اید، پزشک احتمالا یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی، به غیر از آسپرین، مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را توصیه می کند.
آسپرین برای درمان نقرس استفاده نمی شود زیرا دفع کریستال های اسید اوریک از طریق ادرار را مختل می کند. چندین راه برای درمان نقرس وجود دارد، از جمله:
- داروها یا تزریفات ضد التهابی برای کاهش درد، تورم و التهاب
- تزریق کورتیکواستروئید به مفصل آسیب دیده برای کاهش التهاب
- تغییر در رژیم غذایی برای حذف یا کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی پورین و پروتئین زیاد، زیرا پروتئین سطح اسید اوریک را افزایش می دهد.
- توصیه به بیمار برای نوشیدن مایعات فراوان در روز، به ویژه آب
- توضیح دادن اهمیت پرهیز از نوشیدنی های الکلی به بیمار
- توصیه به روی پا نایستادن و فشار نیاوردن به پا
- کمپرس سرد
در صورت بروز علائم نقرس پا یا عود بیماری حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
علائم معمولاً طی سه تا ده روز با درمان فروکش می‌کنند. در صورت عدم درمان مشکل یا ادامه یافتن علائم نقرس با وجود درمان، تجمع اسید اوریک در نهایت می تواند باعث آرتروز مفصل شود.
در موارد شدید، پزشک جراحی را برای خارج کردن کریستال های اسید اوریک از مفصل توصیه می کند.
درمان نقرس در انگشتان پا
به تولید بیش از حد کریستال های اسید اوریک در بدن هیپراوریسمی می گویند که علت اصلی ایجاد نقرس در مفاصل است.
در درمان نقرس بیشتر از دارو استفاده می شود، اما داروها فقط علائم را بهبود می بخشند و تاثیری در از بین بردن علت ندارند. با این حال، برای درمان نقرس در انگشتان پا، استفاده از داروها برای جلوگیری از ایجاد نقرس در آینده و سنگ کلیه مفید است.
رایج ترین داروها برای کاهش درد و تورم شدید ناشی از نقرس، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی هستند.
داروهای ضد نقرس برای کاهش اسید اوریک تجویز می شوند و از داروهای دیگر برای جلوگیری از تولید بیش از حد اسید اوریک در بدن استفاده می شود.
دوره حاد نقرس معمولا یک روز طول می کشد و زمان بهبودی، در صورت استفاده نکردن از دارو، بین یک تا دو هفته است. درد احتمالا در این دوره بیش از حد زیاد است.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
