درد در باسن و لگن از شایع ترین انواع این دردها هستند. طبق گزارش انجمن فیزیوتراپی آمریکا (APTA)، تقریباً از هر پنج زن باردار یک نفر در دوران بارداری دچار درد لگن می شود.
این درد ممکن است از ناحیه کشاله ران شروع شده و به قسمت تحتانی شکم، معده و/یا پرینه کشیده شود. به عبارت دیگر، این درد موضعی نیست و می تواند در استایل فرد مشکل ایجاد کند.
دوش آب گرم، نپوشیدن کفش‌های پاشنه دار، انجام ورزش های سبک، ماساژهای دوران بارداری، ماساژ شکم مایان، طب سوزنی، برخی از درمان های خانگی موثر برای درمان درد لگن در دوران بارداری هستند.
درد لگن عمدتاً به دلیل افزایش فشار رحم و کشیده و منبسط شدن آن برای جای دادن جنین رخ می دهد. درد خفیف لگن در دوران بارداری شایع است، اما موارد درد شدید، قطعاً نیاز به بررسی دارد.
در دوران بارداری چه اتفاقی برای لگن می افتد
در حین زایمان، کودک باید از کانال زایمان در لگن عبور کند. ترشح هورمونی به نام ریلکسین در دوران بارداری، رباط های لگن را نرم می کند تا رباط ها راحت تر کشیده شده و کودک به راحتی به بیرون حرکت کند. به همین دلیل مفصل لگن در دوران بارداری و بعد از زایمان بیشتر حرکت می کند.
ریلکسین هم در زنان باردار و هم در زنان غیر باردار ترشح می‌شود، اما ترشح آن در دوران بارداری افزایش یافته و افزایش آن در طول سه ماهه اول بارداری ادامه خواهد یافت.
پس از افزایش مداوم این هورمون در مرحله اولیه بارداری، ترشح ریلکسین در هفته های پایانی دوباره افزایش می یابد.
گاهی اوقات تأثیرات هورمونی باعث شل شدن اتصال استخوان ها و رباط‌ها شده و منجر به ایجاد شکافی به اندازه 9 میلی‌متر بین استخوان های لگن خواهد شد.
این عارضه دیاستاز سمفیز پوبیس (DSP) نام دارد. با این حال، DSP در بارداری لزوماً علت درد اطراف مفاصل لگن نیست.
ماهیچه ها و اعصاب می توانند با انعطاف پذیری بیشتر کمربند لگنی، مقابله و خود را با آن سازگار کنند. در نتیجه، بدن مادر به خوبی با تغییراتی که با رشد کودک در داخل رحم رخ می دهد، سازگار می شود.
دلایل درد لگن در دوران بارداری
معمولا مجموعه ای از عوامل باعث درد در کمربند لگنی در دوران بارداری می شوند. موارد زیر برخی از آنها هستند:
- تغییراتی در نحوه عملکرد عضلات به منظور حمایت از کمربند لگنی
- حرکات ناهموار مفاصل در لگن
- خوب کار نکردن یکی از مفاصل باعث ایجاد استرس در سایر مفاصل کمربند لگنی می شود
به طور کلی، هنگام راه رفتن، نشستن، ایستادن یا دراز کشیدن، لگن در وضعیتی ثابت یا قفل شده قرار می گیرد. در طول بارداری، فرد باید این فعالیت ها را با لگن باز یا کم ثبات انجام دهد و این همان چیزی است که باعث درد می شود.
این منجر به تورم مفاصل می شود که علت اصلی درد در اطراف مفاصل لگن است.
بیش از نیمی از زنان باردار از درد کمربند لگنی یا درد کمر رنج می برند.
اگرچه درد کمربند لگنی در دوران بارداری شایع است، اما نباید طبیعی در نظر گرفته شود. این درد را نادیده نگیرید و با پزشک درباره آن صحبت کنید. درد در صورت عدم درمان ممکن است بدتر شود.
احتمال بروز درد لگن در دوران بارداری برای چه کسانی بیشتر است
در دوران بارداری، معمولاً احساس ناراحتی خفیفی در ناحیه لگن وجود دارد، بیشتر به این دلیل که کودک در حال رشد، فضای زیادی را اشغال می کند.
ابتلا به یک بیماری مانند اندومتریوز یا فیبروم احتمالا درد لگن را در دوران بارداری تشدید خواهد کرد.
آیا پیاده روی برای بهبود درد لگن در بارداری موثر است
فعال ماندن در طول بارداری هم برای جنین و هم برای مادر بسیار مفید است.
گنجاندن ورزش در برنامه روزانه در هر سه ماهه بارداری، به بهبود کیفیت خواب، حفظ گردش خون مناسب، بهبود وضعیت بدنی، ترشح اندورفین، ایجاد حس خوب، حفظ وزن مناسب، کاهش احتمال دیابت بارداری و فشار خون بالا کمک کرده و شرایط مناسب تری را برای رشد جنین ایجاد می کند.
ورزش روتین برای آماده سازی ماهیچه ها برای زایمان و جلوگیری از درد معمول کمر و لگن در دوران بارداری یا کاهش این دردها نیز مفید است.
کالج آمریکایی زنان و زایمان انجام 30 دقیقه ورزش نه سبک و نه خیلی سنگین یا بیشتر از 30 دقیقه در چند روز در هفته را توصیه می کند، مگر اینکه یک مشکل سلامتی یا مشکلی در بارداری وجود داشته باشد. قبل از شروع یک برنامه ورزشی جدید، با پزشک خود مشورت کنید.
درمان درد لگن در اوایل بارداری
اختلالات خاصی مانند موارد زیر قابل درمان هستند:
- حاملگی خارج از رحم : دارویی برای توقف رشد حاملگی خارج از رحم تجویز یا جراحی برای برداشتن آن انجام می شود.
- سقط جنین : تجویز دارو های مسکن یا انجام عمل اتساع و کورتاژ (D&C) برای برداشتن بافت بارداری
- سقط سپتیک یا سقط عفونی (عفونی شدن دستگاه تناسلی زنانه در حین سقط، اندکی قبل یا پس از سقط جنین) : تزریق آنتی بیوتیک ها به صورت داخل وریدی و اتساع دادن دهانه رحم و کورتاژ برای بیرون آوردن هر چه سریع تر محتویات رحم
- پیچ خوردگی آدنکسال (تخمدان یا لوله فالوپ پیچ خورده) : جراحی برای باز کردن (در صورت امکان) پیچ خوردگی یا برداشتن تخمدان یا لوله فالوپ
در صورت نیاز به مصرف مسکن، استامینوفن بی خطرترین دارو برای زنان باردار است، اما در صورت موثر نبودن احتمالا مصرف مواد افیونی ضروری خواهد بود.
درمان درد لگن در دوران بارداری
اگر در دوران بارداری دچار درد لگن شدید، به پزشک خود اطلاع دهید. بسته به بیماری های زمینه ای هر فرد گزینه های درمانی بسیار متفاوت خواهد بود. ولی احتمالا باید تغییراتی در شیوه زندگی، داروها یا جراحی ایجاد شود.
در دوران بارداری، جدی بودن مشکلاتی مانند گزگز خفیف در قسمت پایین شکم یا ناحیه لگن بعید است. با این حال، درد تیز یا مزمن در لگن، به ویژه زمانی که با لکه بینی یا خونریزی همراه باشد، از نشانه های عوارض بارداری است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
درد ناشی از تغییرات طبیعی در دوران بارداری
برای جلوگیری از برخی از انواع درد در دوران بارداری یا کاهش آنها، موارد زیر به زنان توصیه می شود:
- داشتن یک برنامه تناسب اندام با ورزش هایی که انجام آنها در دوران بارداری بی خطر باشد
- اجتناب از بلند کردن یا هل دادن بارهای سنگین
- حفظ وضعیت بدنی مناسب
- قرار دادن یک بالش بین زانوها در هنگام خواب
- استراحت در صورت نیاز
- پوشیدن لباس های کش دار که پشت یا شکم را نگه می دارند
- مراجعه به فیزیوتراپیست متخصص در بارداری
- امتحان کردن طب سوزنی
درمان های خانگی برای جلوگیری از درد لگن در دوران بارداری
آشنا بودن با درمان ها و راهکارهای تسکین درد، در صورت دچار شدن به درد شدید لگنی در دوران بارداری برایتان مفید خواهد بود. موارد زیر چند درمان خانگی ساده برای درمان درد لگن در دوران بارداری هستند:
از پوشیدن کفش های پاشنه بلند اجتناب کنید
پوشیدن کفش های پاشنه بلند فشار زیادی به لگن و پاها وارد می کند. بنابراین اگر از درد لگن رنج می‌برید، بهتر است از پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند خودداری کنید.
هنگام خواب بدن خود را در یک وضعیت راحت قرار دهید
قرار دادن چند کوسن و بالش نرم بین کمر و پاها به تسکین درد کمک می کند. خوابیدن در یک وضعیت راحت باعث حفظ وضعیت بدنی مناسب و جلوگیری از درد لگن در دوران بارداری می شود.
دوش آب گرم
آب داغ برای دردهای بدن معجزه می کند. برای تسکین درد لگن، باید این درمان موثر و طبیعی را امتحان کنید و حداقل دو بار در روز حمام آب گرم بگیرید.
آب داغ به تسکین درد و شل شدن عضلاتی که در دوران بارداری کشیده می شوند کمک می کند.
پس از حمام کردن با آب گرم دردتان کمتر می شود و سرحال تر خواهید شد و بهتر می توانید فعالیت های روزانه خود را از سر بگیرید.
بیشتر بخوانید : توصیه های فیزیوتراپی بعد از بارداری به مادران
بارهای سنگین حمل نکنید
بلند کردن اجسام سنگین در خانه به شکم و لگن فشار وارد می کند. عضلات شکم و لگن به شدت تحت فشار قرار می گیرند.
بنابراین توصیه می شود که در دوران بارداری اجسام سنگین را حمل نکنید. این توصیه ساده برای دوره بارداری می تواند مانع بروز درد در این دوره شود.
تمرینات سبک انجام دهید
دلیل درد در بافت ها و ماهیچه ها معمولاً عدم حرکت است. از آنجایی که رحم در حال بزرگ شدن به عضلات لگن فشار وارد می کند، کم کردن فشار روی این ماهیچه ها اهمیت زیادی دارد.
این عضلات را می توان با انجام تمرینات ملایم آرام کرد. ورزش های ساده ای مانند پیاده روی، کشش و مدیتیشن باعث شل شدن و انعطاف پذیری عضلات می شود.
همچنین درد لگن را کاهش داده و بدن را آرام می کند. با امتحان کردن ورزش های سبک نتایج شگفت انگیز آن را مشاهده خوهید کرد.
ماساژهای دوران بارداری
ماساژ قبل از زایمان برای زنان باردار بسیار توصیه می شود. اگر مکررا دچار درد لگن می شوید، ماساژهای دوران بارداری را امتحان کنید.
ماساژهای دوران بارداری برای کاهش استرس و کاهش درد لگن مفید هستند.
ماساژ شکم مایان
این نوع خاص از ماساژها در اطراف ناحیه هدف در شکم و لگن انجام می شود.
ماساژ شکم مایان با شل کردن عضلات کشیده شده و دردناک درد را تسکین می دهد. پس از امتحان کردن این درمان طبیعی نتایج موثر آن را تجربه خواهید کرد.
فیزیوتراپی و طب سوزنی
طب سوزنی و فیزیوتراپی در دوران بارداری درمان های قدیمی برای تسکین درد لگن هستند. این درمان ها برای کاهش درد، مناطق درد را به طور خاص هدف قرار می دهند.
این روش های درمانی برای بسیاری از زنان باردار بسیار موثر بوده است. بنابراین، اگر در دوران بارداری از درد لگن رنج می برید، یکی از این درمان ها را انتخاب کرده و تاثیر آن در کاهش درد را بررسی کنید.
تکنیک های آرامسازی
تکنیک‌های آرامسازی مانند مدیتیشن و یوگا برای دردهای بدن معجزه می‌کنند. تاثیر آنها در مورد درد لگن نیز همین گونه است.
مدیتیشن و یوگا گردش خون را بهبود و درد را کاهش می دهند.
بیشتر بخوانید : درمان درد لگن در شیراز
لباس‌های حمایت کننده در ناحیه لگن بپوشید
چندین کمربند لگنی در بازار موجود است که تاثیر آنها در کاهش درد لگن ثابت شده است.
این کمربندها شکم، لگن و کمر را در وضعیت مناسبی نگه می دارند و به شل شدن عضلات لگن کمک می کنند.
این روش درمانی فوق العاده می تواند شما را از شر درد لگن خلاص کند.
مسکن
آخرین مورد که البته کم اهمیت تر از بقیه نیست داروهای مسکن می باشد.
در صورت شدید بودن درد برخی از داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن و ایبوپروفن را برای تسکین فوری درد امتحان کنید. با این حال، قبل از مصرف هر دارویی در دوران بارداری با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر زنان از درد لگن رنج می برند. اما خبر خوب این است که درمان هایی برای تسکین فوری این درد طاقت فرسا وجود دارد.
با پیروی از برخی تکنیک های آرام سازی ساده و تغییر در سبک زندگی، می توانید درد خود را کاهش دهید.
این درمان های ساده و در عین حال مؤثر، کمک زیادی به تسکین درد لگن می‌کنند. به این ترتیب می توانید بدون درد و استرس از دوره بارداری خود لذت ببرید.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانخبشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی در شیراز، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با اطلاعات صفحه تماس با ما و مطب ارتباط برقرار کنید.
