بیماری پاژه استخوان چیست
بیماری پاژه استخوان (Osteitis deformans) یک اختلال موضعی در سیستم اسکلتی است که مشخصه آن افزایش تحلیل ساختار استخوان می باشد.
تظاهرات بالینی این بیماری از بدون علامت تا درد استخوان، بدشکلی های دردناک اسکلتی یا شکستگی متغیر است.
بیماری اغلب با افزایش بدون دلیل واضح در سطح آلکالین فسفاتاز سرم (ALK-P) یا در رادیوگرافی مشخص می شود.
هدف از درمان جلوگیری از عوارض از طریق کاهش علائم و کاهش تحلیل ساختار استخوان است.
برای کمک به بهبود شکستگی ها یا ترمیم مجدد استخوان های تغییر شکل داده در برخی از بیمارانی که دچار عوارض شده اند، به جراحی نیاز است. برای تشخیص و درمان بیماری پاژه استخوان می توانید به کلینیک دکتر زهره عشقی در شیراز مراجعه کنید.
کلسی تونین و بیس فسفونات ها هر دو در جلوگیری از تحلیل استخوانی استئوکلاستیک موثر بوده و در برای درمان بیماری پاژه استخوان تجویز می شوند. بیس فسفونات ها بهترین گزینه های دارویی هستند.
اگرچه بیس‌فسفونات‌ها در اکثر آزمایش‌های مقایسه‌ای، نتایج کارآمدتری داشته اند (نرمال سازی سطح ALK-P سرم)، اما زولدرونیک اسید – یک بیس فسفونات قوی تر که اثربخشی آن تایید شده و تنها یک تزریق از آن کافی است – اغلب بیس فسفونات ارجح برای بیماری پاژه استخوان است.
جوانان به ندرت دچار این بیماری می شوند. اما این بیماری پس از پوکی استخوان، دومین بیماری شایع استخوانی در میان سالمندان است.
اگرچه علت این بیماری هنوز مشخص نیست، اما احتمال تاثیر ژنتیک وجود دارد. این بیماری اغلب در بین اعضای خانواده ها دیده می شود.
به گمان برخی پزشکان، رشد آهسته یک ویروس، ممکن است علت این بیماری باشد، زیرا به نظر می‌رسد که برخی از سلول‌ها در استخوان‌های مبتلایان به پاژه استخوان ویروس دارند. با این حال، هنوز ویروس خاصی یافت نشده است.
در بیشتر موارد، با مصرف داروهایی برای کند یا متوقف کردن پیشرفت این بیماری درمان می شود.
علت بیماری پاژه استخوان
بیماری پاژه استخوان هیچ علت شناخته شده ای ندارد، اما پزشکان در مورد نقش چندین عامل خطرزا در ایجاد آن دلایلی می آورند. این عوامل خطرزا عبارتند از:
- سن : افراد بالای 40 سال بیشتر در معرض خطر ابتلا به این نوع بیماری هستند.
- ژنتیک : در صورت ابتلای یکی از بستگان نزدیک به بیماری پاژه استخوان، احتمال ابتلا به این بیماری برای فرد بیشتر خواهد بود.
- جنسیت : مردان کمی بیشتر از زنان به پاژه استخوان مبتلا می شوند
- نژاد : بیماری پاژه استخوان در بریتانیا، یونان و اروپای مرکزی و همچنین کشورهای مهاجر پذیر اروپایی شیوع بیشتری دارد و در هند، آسیای شرقی، آسیای جنوب شرقی و اسکاندیناوی شایع نیست.
- عوامل محیطی : طبق تحقیقات احتمال ارتباط برخی از عوامل محیطی با بروز پاژه استخوان وجود دارد، اما به طور قطعی ثابت نشده است.
اگرچه هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از پیشرفت بیماری پاژه استخوان وجود ندارد، اما مصرف غذاهای سالم با ویتامین D و کلسیم کافی و ورزش منظم برای حفظ تحرک مفاصل و سلامت استخوان ها ضروری است.
بیشتر بخوانید : درمان درد اسکلتی عضلانی در شیراز
علائم بیماری پاژه استخوان
بسیاری از مبتلایان هیچ علامتی ندارند. این بیماری اغلب در طول عکسبرداری با اشعه ایکس برای یک مشکل دیگر یا در صورت بالا بودن سطح آلکالین فسفاتاز سرم خون در آزمایش خون، تشخیص داده می شود.
شایع ترین شکایت افراد مبتلا به بیماری پاژه استخوان، درد استخوان است. دلیل این درد ممکن است خود بیماری یا عوارض آن باشد، برای مثال:
- بدشکلی استخوان، مانند استخوان های کمانی شکل، آسیب دیده
- شکنندگی استخوان ها
- وارد شدن فشار از سمت استخوان های بزرگ شده، بر روی اعصاب اطراف که منجر به از دست دادن حس یا قدرت حرکت می شود
- آرتروز شدید در مفاصل اطراف استخوان های آسیب دیده
سایر علائم بیماری پاژه استخوان
علائم بیماری پاژه استخوان می تواند ناشی از تأثیر این اختلال بر سطح کلسیم خون نیز باشد.
در این بیماری، استئوکلاست های بیش فعال باعث آزاد سازی کلسیم از استخوان و وارد شدن آن در جریان خون شده و سطح کلسیم خون را افزایش می دهند.
موارد زیر از علائم این عارضه نادر هستند:
- یبوست
- درد شکم
- از دست دادن اشتها
- ضعف
- خستگی
درمان بیماری پاژه استخوان
در مواردی که علائمی وجود ندارد، معمولا نیازی به درمان نیست. اما در صورت فعال بودن بیماری و تحت تاثیر قرار گرفتن نواحی پرخطر بدن (مانند ستون فقرات یا جمجمه)، پزشک برای جلوگیری از بروز عوارض، درمان هایی را تجویز می کند، حتی اگر علائمی وجود نداشته باشد.
داروهای تسکین دهنده درد بیماری پاژه استخوان، عبارتند از داروهای ضد التهابی مانند ناپروکسن و ایبوپروفن و همچنین استامینوفن (تیلنول).
بیوفسفونات ها (داروهای پوکی استخوان)
بیوفسفونات ها رایج ترین داروهای مورد استفاده برای درمان بیماری پاژه استخوان هستند. برخی از بیوفسفونات ها به صورت خوراکی و برخی دیگر به صورت داخل وریدی استفاده می شوند.
مصرف بیوفسفونات های خوراکی تا حد زیادی برای مصرف کننده قابل تحمل است، اما دستگاه گوارش را تحریک می کند. موارد زیر نمونه هایی از بیوفسفونات هستند:
- ایباندرونیت (Boniva)
- ریزیدرونات (Actonel)
- آلندرونات (فوسامکس)
بیشتر بخوانید : درمان پوکی استخوان در شیراز
پامیدرونات (آردیا) و زولدرونیک اسید (ریکلاست)
این داروهای بیوفسفونات به صورت داخل وریدی استفاده می شوند. زولدرونیک اسید موثرترین داروی داخل وریدی برای پاژه استخوان است. برای اکثر بیماران، یک تزریق به صورت انفوزیون 15 دقیقه ای، فعالیت بیماری را تا شش سال و نیم سرکوب می کند.
وسایل کمکی
اگر پاژه استخوان پا یا لگن را درگیر کند، با استفاده از عصا می توان نیروهای وارد بر استخوان و در نتیجه درد را کاهش داد.
استفاده از عصا به جلوگیری از زمین خوردن و به حداقل رساندن خطر شکستگی استخوان نیز کمک می کند.
زمین خوردن یکی از مشکلات شایع مبتلایان به پاژه استخوان است. استفاده از بریس از ناهماهنگی استخوان های آسیب دیده جلوگیری کرده و به کاهش درد کمک می کند.
عمل جراحی
در موارد نادر، برای درمان مشکلات ناشی از پاژه استخوان به جراحی نیاز است، از جمله:
- التیام شکستگی ها
- تراز کردن مجدد استخوان های تغییر شکل یافته
- کاهش فشار روی اعصاب
- جایگزین کردن مفاصل آسیب دیده از آرتروز شدید
در بیماری پاژه استخوان اغلب رگ‌های خونی اضافی در استخوان‌های آسیب‌دیده ایجاد می شود و این خطر خونریزی شدید در طول جراحی را افزایش می‌دهد.
قبل از جراحی، پزشک ممکن است برای کاهش خونریزی در حین عمل، داروهایی را برای کاهش فعالیت بیماری تجویز کند.
بیماری پاژه استخوان عوارضی مانند افزایش سطح کلسیم خون و نارسایی قلبی دارد. این موارد باید به دقت بررسی و در صورت لزوم درمان شوند.
نتیجه
اگرچه میزان مرگ و میر در میان مبتلایان به پاژه استخوان با جمعیت عمومی تفاوتی ندارد، اما افراد مبتلا به این بیماری احتمالا دچار مشکلات زیادی می شوند که کیفیت زندگی آنها را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
رسوب استخوان می تواند باعث درد، شکستگی و بدشکلی های اسکلتی شود. بیس فسفونات ها درد استخوان را تسکین، استخوان سازی را بهبود و آلکالین فسفاتاز سرم را کاهش می دهند. به همین دلیل، روش درمانی ارجح در نظر گرفته می شوند.
اگرچه بیس‌فسفونات‌ها در اکثر آزمایش‌های مقایسه‌ای، نتایج خوبی داشته اند (نرمال سازی سطح ALK-P سرم) اما هیچ کارآزمایی به‌طور موثر مواردی مانند پیشگیری از تعویض مفصل یا ناشنوایی را ارزیابی نکرده است.
زولدرونیک اسید، با اثربخشی تایید شده که تجویز یک تزریق از آن به صورت انفوزیون کافی است، اغلب بیس فسفونات ارجح در نظر گرفته می شود.
این مداخله درمانی نویدبخش بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به بیماری پاژه استخوان به صورت پایدار است.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
