روماتیسم مفصلی چیست
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید پوشش سینوویال مفاصل را تحت تأثیر قرار داده و باعث التهاب، سفتی و درد مفاصل می شود.
در صورت ابتلا به این بیماری، سیستم ایمنی به سلول های سالم بدن و به خصوص مفاصل دست، مچ و زانو حمله کرده و منجر به آسیب دیدگی مفاصل و کاهش عملکرد آن ها می شود.
درمان روماتیسم مفصلی با فیزیوتراپی و کاردرمانی، ورزش هایی مانند یوگا، مصرف دارو و درمان های خانگی امکان پذیر است.
این گزینه های درمانی به تسکین درد، بهبود عملکرد مفصل و کاهش احتمال تغییر شکل مفصل کمک می کند.
روماتیسم مفصلی یک بیماری وحشتناک است. این بیماری در صورت عدم درمان پیشرفت کرده و کیفیت زندگی بیمار را پایین می آورد و دیر یا زود منجر به ناتوانی می شود. برای درمان و فیزیوتراپی روماتیسم مفصلی می توانید به کلینیک دکتر زهره عشقی متخصص ارتوپدی در شیراز مراجعه کنید.
علائم روماتیسم مفصلی
درد، سفتی و التهاب مفاصل از جمله علائم اصلی آرتریت روماتوئید هستند. حساسیت و احساس سفتی مفاصل در صبح نیز علائم اولیه این بیماری محسوب می شوند.
معمولا ابتدا مفاصل کوچک بدن مانند مفاصل دست و سپس مفاصل بزرگتر مانند زانوها تحت تاثیر قرار می گیرند.
با پیشرفت روماتیسم مفصلی، التهاب مفصل و تورم پوشش مفاصل باعث فرسایش استخوان و بدشکلی مفصل می شود.
کاهش وزن، خستگی و ضعف سایر علائم مرتبط با آرتریت روماتوئید هستند و کیفیت زندگی بیماران را به شدت تحت تاثیر قرار می دهند.
علائم آرتریت روماتوئید معمولا برای مدتی شدت یافته و سپس کاهش می یابد. این شدت علائم توسط عوامل مختلفی از جمله استرس، غذاهای خاص یا تغییرات آب و هوا ایجاد می شوند.
تشخیص روماتیسم مفصلی
تشخیص این بیماری در مراحل اولیه به دلیل خفیف بودن علائم و دیده نشدن مشکلات در تصاویر اشعه ایکس یا آزمایش خون دشوار است.
پزشک سوابق بیمار را بررسی کرده و پس از معاینه فیزیکی آزمایشاتی از جمله موارد زیر نیز تجویز می کند:
- اشعه ایکس : این آزمایش با استفاده از تابش تصاویری از بافت های داخلی، استخوان ها و اندام ها تهیه می کند.
- آسپیراسیون مفصل : در این آزمایش یک نمونه مایع کوچک از مفصل متورم برای بررسی علائم عفونت یا نقرس گرفته می شود.
- بیوپسی ندول : نمونه های کوچک بافتی برای بررسی سرطان یا سایر سلول های غیرطبیعی زیر میکروسکوپ قرار داده می شوند.
- آزمایش خون : این آزمایش برای یافتن آنتی بادی های خاصی به نام فاکتور روماتوئید، آنتی بادی سیترولین دار حلقوی و بررسی سایر علائم بیماری انجام می شود.
- سونوگرافی یا ام آر آی : به کمک این آزمایشات میزان آسیب و التهاب استخوان مورد ارزیابی قرار می گیرد.
بیشتر بخوانید : انواع آسیب های مفصلی + معرفی راه درمان
درمان روماتیسم مفصلی
اهداف اصلی درمان آرتریت روماتوئید کاهش التهاب و درد مفاصل، بهبود عملکرد و کاهش یا جلوگیری از عوارض و آسیب دیدگی بیشتر مفاصل است.
همچنین مهم است که با توجه به عوامل فیزیکی، ذهنی و عاطفی از یک رویکرد جامع برای درمان بیماران استفاده شود.
فیزیوتراپی و کاردرمانی از جمله درمان های رایج روماتیسم مفصلی هستند.
متخصص فیزیوتراپی به بهبود عملکرد مفاصل کمک کرده و کاردرمانگر استراتژی هایی برای کمک به انجام کارهای روزانه و حفظ استقلال ارائه می دهد.
عمل جراحی روماتیسم مفصلی
- سینووکتومی : جراحی برداشتن سینوویوم ملتهب (پوشش مفصل) که بر روی زانو، آرنج، مچ دست، انگشتان دست و باسن انجام می شود.
- فیوژن مفصل : در مواردی که جایگزینی مفصل راه حل مناسبی نباشد، جراحی جوش دادن برای تثبیت یا تنظیم مجدد مفصل و تسکین درد توصیه می شود.
فیزیوتراپی برای درمان روماتیسم مفصلی
روش های فیزیکی بخشی ضروری از درمان پیچیده این بیماری هستند و برخی در مرحله حاد بیماری که یک فرآیند اگزوداتیو فعال وجود دارد و برخی دیگر در دوره ای که بیماری وارد مرحله بهبودی می شود تجویز خواهند شد.
بنابراین در مرحله حاد بیماری و آسیب دیدگی غیرطبیعی به مفاصل درگیر اشعه ماوراء بنفش تابانده می شود (روزانه تنها 1 تا 3 مفصل تحت درمان قرار می گیرد.
در دوره درمان 15 مرتبه از تابش استفاده شده و تمام مفاصل آسیب دیده 2 تا 3 مرتبه تحت تابش قرار می گیرند).
الکتروفورز گلوکوکورتیکوئیدها (پردنیزولون، دگزامتازون و غیره) به مفاصل ملتهب (این روش روزانه 18 تا 20 دقیقه طول کشیده و هر دوره شامل 12 جلسه است).
بیشتر بخوانید : انواع تزریق مفصلی برای درد آرتروز در شیراز
تمرینات ورزشی برای روماتیسم مفصلی
1. تمرین فلکشن فعال هیپ و زانو
پای خود را صاف کرده و روی زمین دراز بکشید (یا اگر کف زمین سخت است روی تخت دراز بکشید).
سپس به آرامی زانوی آسیب دیده را تا حد ممکن خم کنید (مچ پا را تا حد ممکن به باسن نزدیک کنید).
زمانی که در عضله ران احساس کشیدگی داشتید به مدت 10 ثانیه در این وضعیت بمانید.
سپس به حالت اولیه بازگشته و مجدد به مدت 10 ثانیه حرکت را انجام دهید. توصیه می شود تمرین را 10 مرتبه تکرار کنید.
2. اسکوات نیمه
در حالت ایستاده پاها را به عرض شانه باز کرده و دست ها را جلوی خود دراز کنید. به آرامی زانوها را خم کرده و در حالت نیمه نشسته قرار بگیرید.
در صورت لزوم برای حفظ تعادل یک صندلی را نگه دارید.
کمر را صاف و سینه را بالا نگه دارید و از خم شدن به جلو پرهیز کنید.
در حالی که پاها صاف روی زمین است به مدت 5 ثانیه در این وضعیت بمانید و سپس به آرامی بایستید.
در حین انجام این تمرین نباید دردی داشته باشید. حرکت را و به آرامی در سه ست 10 تایی انجام دهید.
3. تمرین چهار سر ران ایستا
به پشت دراز بکشید، پاها را صاف کرده و یک حوله تا شده زیر زانوها قرار دهید.
عضله جلوی ران (چهارسر) را به سمت حوله فشار داده و زانو را سفت کنید.
10 ثانیه نگه داشته و 20 ثانیه رها کنید. این تمرین را 10 مرتبه انجام دهید.
4. بالا بردن مستقیم پا
به پشت روی زمین یا تخت دراز بکشید، بازوها را کنار پهلوها گذاشته و انگشتان پا را به سمت بالا قرار دهید.
پا را صاف نگه داشته و در حالی که عضلات پا را سفت می کنید به آرامی آن را چندین اینچ بلند کنید.
عضلات شکم را سفت کرده و کمر را به سمت پایین فشار دهید. در این حالت بمانید و تا 5 بشمارید، سپس پا را تا حد امکان به آرامی پایین بیاورید.
مجدد این حرکت را تکرار کرده و سپس تمرین را با پای دیگر انجام دهید.
5. بالا بردن پا از پهلو
پاها را روی یکدیگر قرار داده و به پهلو دراز بکشید. پای پایینی را برای حمایت خم کنید. پای بالایی را صاف کنید و 45 درجه بالا بیاورید.
به مدت 5 ثانیه در این حالت بمانید، سپس پا را پایین آورده و برای مدتی کوتاه استراحت کنید. تمرین را 10 تا 15 مرتبه تکرار کنید.
پهلو را عوض کرده و تمرین را مجدد انجام دهید.
6. بالا بردن پای صاف
پاها را صاف کرده و روی شکم دراز بکشید. عضلات باسن و همسترینگ یک پا را سفت کرده و به سمت سقف بلند کنید.
3 تا 5 ثانیه در این حالت بمانید، سپس پا را پایین آورده و مجدد تمرین را تکرار کنید.
حرکت را 10 تا 15 مرتبه انجام داده و سپس تمرین را با پای دیگر امتحان کنید.
با افزایش قدرت می توانید به مچ پا وزنه اضافه کنید. همچنین نباید در ناحیه کمر احساس درد داشته باشید.
در این صورت پا را کمتر بلند کنید و اگر همچنان درد داشتید تمرین را متوقف کنید.
7. آخرین درجه اکستنشن زانو
روی تشک نشسته و یک حوله رول شده را درست زیر زانو قرار دهید. مطمئن شوید که پاشنه با زمین تماس دارد.
زانوی دیگر را خم کرده و کف پا را روی حوله قرار دهید. کف دست ها را پشت سر روی تشک قرار دهید. این موقعیت شروع تمرین است.
پا را طوری خم کنید که انگشتان پا به سمت سقف قرار بگیرند. ساق پا را بالا بیاورید تا استخوان ساق پا و زانو در یک سطح باشند.
برای یک ثانیه در این حالت بمانید و سپس پا را به حالت اولیه برازگردانید. تمرین را روزانه 3 تا 4 مرتبه در 3 ست 8 تایی انجام دهید.
8. چرخش همسترینگ
همسترینگ عضلات پشت ران هستند. صاف روی شکم دراز بکشید. به آرامی پاشنه ها را تا حد ممکن به باسن نزدیک کنید و در این حالت بمانید.
تمرین را در سه ست 15 تایی انجام دهید.
می توانید تمرین را ایستاده نیز انجام دهید و در حالی که یک صندلی را نگه داشته اید هر بار یک پا را بلند کنید.
در صورت آسان بودن تمرین می توانید به مچ پا وزنه اضافه کنید و به آرامی وزن را از 1 به 3 تا 5 پوند افزایش دهید.
نتیجه نهایی
فیزیوتراپی برای روماتیسم مفصلی است که منجر به تسریع بهبودی و کاهش خطر عود بیماری می شود.
درمان آرتریت روماتوئید باید منحصرا تحت نظارت یک متخصص انجام شود.
ضروری است که از خوددرمانی یا قطع مصرف داروهای تجویز شده بدون تایید پزشک بپرهیزید.
این کار منجر به بدتر شدن وضعیت بیمار و تسریع پیشرفت بیماری خواهد شد.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
