درد دنبالچه می تواند پس از آسیب به استخوان دنبالچه آشکار شود. استخوان دنبالچه شامل سه تا پنج استخوان کوچک است که در انتهای ستون فقرات قرار گرفته اند.
عضلات، تاندون ها و رباط های متعددی به استخوان دنبالچه متصل می شوند. رباط ها، استخوان ها را به یکدیگر و تاندون ها، عضله را به استخوان متصل می کنند.
درد استخوان دنبالچه در هنگام نشستن، ایستادن به مدت طولانی و برخاستن رخ می دهد. درد در طول دفع و رابطه جنسی نیز شایع است.
این مقاله به تشریح دلایل، درمان و پیشگیری از درد استخوان دنبالچه و نیز نحوه تشخیص درد و زمان مراجعه به پزشک می پردازد.
استخوان دنبالچه در انتهای ستون فقرات قرار گرفته است که ضربه حاد، ضربات مکرر، زایمان طبیعی، اسپاسم عضله کف لگن و… باعث آسیب دیدن این استخوان می شود. برای درمان درد استخوان دنبالچه در شیراز به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، دکتر زهره عشقی مراجعه کنید.
دلایل درد استخوان دنبالچه
چند دلیل احتمالی برای درد استخوان دنبالچه وجود دارد که برخی، بیش از سایرین شایع هستند.
دلایل شایع درد دنبالچه
شایع ترین علت درد استخوان دنبالچه، آسیب است. استخوان های دنبالچه می توانند به طور مستقیم آسیب ببینند (مثلا در اثر افتادن). این آسیب می تواند به مرور زمان و در اثر فعالیت های مکرر نیز رخ دهد.
عضلات و رباط های بسیاری به این استخوان متصل می شوند. درد استخوان دنبالچه می تواند در اثر آسیب به این عضلات و رباط ها نیز رخ دهد.
ضربه حاد
آسیب ناگهانی به استخوان دنبالچه می تواند باعث این نوع درد شود. برای مثال، ممکن است فرد در هنگام اسکی، محکم به زمین بخورد. این اتفاق می تواند باعث التهاب یا کشیدگی ساختارهای اطراف این استخوان شود.
گاهی آسیب باعث کبودی یا شکستگی استخوان ها می شود. به ندرت، مفصل بین این استخوان و استخوان خاجی جا به جا می شود. استخوان خاجی همان استخوان مثلثی شکلی است که در بخش انتهایی ستون فقرات قرار گرفته است.
ضربات مکرر
فعالیت هایی مانند اسب سواری یا دوچرخه سواری می تواند به مرور زمان منجر به درد استخوان دنبالچه شود.
به این خاطر که این فعالیت ها باعث وارد آمدن فشار مکرر یا سایش این استخوان می شود. گاهی اوقات این درد پس از نشستن طولانی مدت روی سطح سخت نیز ایجاد می شود.
زایمان طبیعی
زایمان طبیعی می تواند باعث درد استخوان دنبالچه شود، خصوصا اگر زایمان به سختی صورت گیرد.
این بدین خاطر است که سر کودک به بخش فوقانی این استخوان فشار وارد می کند.
اغلب اوقات درد حاصل از زایمان طبیعی ناشی از کبودی استخوان یا کشیدگی رباط است. گاهی نیز ممکن است استخوان دنبالچه دچار شکستگی شود.
بیشتر بخوانید : درمان کشیدگی و پیچ خوردگی عضلات ستون فقرات در شیراز
بیماری تحلیل برنده مفصل
سایش و پارگی ناشی از حرکات مکرر می تواند باعث آرتروز شود. این بیماری تحلیل برنده می تواند هر یک از مفاصل بدن را تحت تاثیر قرار دهد.
مورفولوژی خاص استخوان دنبالچه
تعداد استخوان های دنبالچه در تمام افراد یکسان نیست. در نوک این استخوان برخی افراد، یک زائده استخوانی وجود دارد.
این زائده استخوانی می تواند باعث تحریک ناحیه استخوان دنبالچه در زمان نشستن فرد شود. این زائده می تواند باعث گیر افتادن پوست و بافت چربی بین زائده و صندلی شود.
برخی متخصصین بر این باورند اسکولیوز، یکی از دلایل احتمالی درد این استخوان است. اسکولیوز یک انحنای غیر طبیعی در ستون فقرات است.
گانگلیون ایمپار یک دسته عصبی است که در جلوی بخش فوقانی استخوان دنبالچه قرار گرفته است. فعالیت بیش از حد یا تحریک این اعصاب می تواند باعث درد استخوان دنبالچه شود.
اسپاسم عضله کف لگن
استخوان دنبالچه، مکانی است که لایه ای عمیق از عضلات کف لگن متصل می شوند. عضلات کف لگن به حمایت از بسیاری از اندام های داخلی بدن کمک می کنند.
اسپاسم عضلانی و تحریک این عضلات می تواند باعث سندرم لواتور انی شود. این عارضه باعث ایجاد درد می شود. این درد اغلب در این استخوان احساس شده اما امکان دارد در راست روده، بخش انتهایی روده بزرگ نیز احساس شود.
درد منتسب به استخوان دنبالچه
درد منتسب به این استخوان به این معنی است که فرد احساس می کند منشا درد، استخوان دنبالچه است، در حالی که درد از ناحیه دیگری از بدن نشات می گیرد. این اتفاق در عارضه های زیر رخ می دهد:
- بیماری بخش کمری ستون فقرات : در بخش تحتانی ستون فقرات، بیماری تحلیل برنده دیسک می تواند درد منتسب به این استخوان را ایجاد کند.
- بیماری های اندام های لگنی : بیماری اندام های لگنی می تواند درد منتسب به این استخوان را ایجاد کند. از جمله:
- بیماری التهابی لگن در زنان
- التهاب پروستات در مردان
- پروکتالژیا فوگاکس : این درد مقعدی، شدید اما زودگذر بوده و می تواند در اثر فشردگی عصب پودندال ایجاد شود. عصب پودندال، عصب اصلی پرینیوم است. پرینیوم، ناحیه بین استخوان دنبالچه و مفصلی به نام سمفیزیس پوبیس است.
بیشتر بخوانید : التهاب تاندون یا تاندونیت + علائم و درمان
دلایل نادر درد استخوان دنبالچه
دیگر دلایل درد این استخوان، شیوع کمتری داشته اما می تواند خطرناک باشد و نیازمند مراقبت پزشکی فوری است.
سرطان
در موارد نادر، تومور می تواند به این استخوان سرایت کند. این اتفاق می تواند در سرطان های زیر رخ دهد:
- سرطان پروستات
- سرطان تخمدان
- سرطان گردن
- سرطان کولون
در این موارد، تومور می تواند باعث درد استخوان دنبالچه شود.
تومورهای اولیه استخوانی می تواند روی استخوان دنبالچه یا درون ناحیه استخوان دنبالچه نیز ایجاد شود. تومور اولیه، توموری است که خود به خود ایجاد شده و حاصل انتشار سرطان نیست. این مورد نیز نادر است.
عفونت
گاهی عفونت نیز باعث درد این استخوان می شود. کیست مویی نمونه ای از این عفونت است. عفونت می تواند باعث ایجاد موارد زیر شود:
- تورم
- درد در اطراف استخوان دنبالچه
- قرمزی
- گرمی
- چرک، که مایعی غلیظ و مایل به سفید است
گاهی عفونتی استخوانی به نام استئومیلیت نیز باعث درد این استخوان می شود. این مورد نیز نادر است.
این نوع عفونت استخوانی می تواند با زخم بستر آغاز شود. این زخم ها زمانی رخ می دهند که فشار طولانی مدت باعث محدود شدن جریان خون به یک ناحیه می شود. علائم عبارت اند از:
- تب
- گرما
- قرمزی در نزدیکی استخوان دنبالچه
زمان مراجعه به پزشک
در موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- درد، شدید بوده یا در انجام فعالیت های روزانه اختلال ایجاد می کند
- درد با وجود تلاش برای درمان، از بین نمی رود
- وجود برآمدگی روی استخوان دنبالچه
- ابتلا به تب یا قرمزی، گرما، تورم در نزدیکی یا روی این استخوان
سابقه پزشکی به پزشک در یافتن علت درد کمک خواهد کرد. اگر اخیرا روی زمین افتاده اید یا هرگونه حادثه دیگری رخ داده که استخوان دنبالچه را درگیر کرده است، به پزشک اطلاع دهید. در صورتی که درد به تدریج ایجاد شده باشد، ممکن است نیاز به معاینه فیزیکی باشد.
بیشتر بخوانید : تشخیص و درمان کمردرد در شیراز
معاینه فیزیکی
در طول معاینه، پزشک به دنبال علائم زیر خواهد بود:
- کبودی
- تورم
- جوش
- علائم عفونت مانند گرما، قرمزی یا ترشح
گاهی پزشک تصمیم می گیرد معاینه مقعدی انجام دهد. طی این معاینه، پزشک، انگشت خود را وارد مقعد کرده و این استخوان را بین انگشت شست و اشاره خود می گیرد.
این کار به پزشک کمک می کند محدوده حرکتی مفصل و رباط ها را ارزیابی کند.
تصویربرداری
گاهی اوقات، اما نه همیشه، تست اشعه ایکس می تواند وجود آسیب در استخوان دنبالچه، را آشکار کرده و میزان آسیب را معین کند.
این تست که می تواند در حالت ایستاده و نشسته صورت گیرد، به یافتن مشکلات مربوط به ترازبندی، نا به جایی ها یا شکستگی ها کمک می کند.
در موارد نادر، پزشک انجام تست MRI را توصیه می کند. طی این تست، میدان مغناطیسی و امواج رادیویی، تصاویری را از ساختارهای درونی اطراف این استخوان تهیه می کند. از این ویژگی می توان برای یافتن سرطان یا عفونت استفاده کرد.
درمان درد استخوان دنبالچه
تغییرات سبک زندگی می تواند به اغلب مواردی که باعث درد این استخوان شده کمک کند. بهبود کامل کبودی استخوان دنبالچه می تواند چند روز تا چند هفته و ترمیم شکستگی این استخوان چهار تا شش هفته زمان ببرد.
به مرور زمان و طی دوران بهبود، فرد باید بتواند به فعالیت های روزانه خود بازگردد. بازگشت کامل به فعالیت های ورزشی به نوع فعالیت بستگی دارد.
پیش از بازگشت به فعالیت های سنگین، لازم است فرد بتواند بدون درد بنشیند، خم شود و راه برود.
تغییرات سبک زندگی
در اینجا چند استراتژی برای مراقبت شخصی در خانه آورده شده که می تواند به کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر در دوران بهبود کمک کند.
پرهیز از نشستن طولانی مدت: هنگام نشستن، به جلو متمایل شوید تا فشار را از روی این استخوان بردارید. روی بالشتک های دایره ای تو خالی ننشینید زیرا این بالشتک ها باعث وارد آمدن فشار بیشتر بر استخوان دنبالچه می شوند.
به جای آن ها از بالشتک های گوه ای شکل استفاده کنید که به کاهش فشار وارد بر این استخوان کمک می کنند.
از یخ یا گرما استفاده کنید: چند بار در روز، یخ را به مدت 10 تا 15 دقیقه روی ناحیه این استخوان قرار دهید. این کار به کاهش درد کمک می کند. بهتر است هم یخ و هم گرما را امتحان کرده تا ببینید کدام یک تاثیر بیشتری دارد.
اجازه ندهید دچار یبوست شوید. یبوست می تواند درد استخوان دنبالچه را تشدید کند. غذاهای پر فیبر مقادیر فراوان آب بنوشید. این کار به نرم کردن مدفوع و دفع آسان تر کمک می کند.
دارو
گاهی پزشک، یک داروی ضد التهابی غیر استروییدی موضعی یا خوراکی را تجویز می کند تا به کاهش درد و التهاب کمک کند.
در صورتی که درد پس از مراقبت های خانگی بهبود نیابد، یک داروی مسکن قوی تر تجویز می شود. تزریق استرویید به داخل مفصل یا رباط های ناحیه این استخوان نیز به کنترل درد کمک می کند.
در صورتی که درد، ناشی از گانگلیون ایمپار باشد، ممکن است انسداد عصبی مفید واقع شود. این روش شامل تزریقی است که به انسداد سیگنال های درد کمک می کند.
عفونت می تواند با آنتی بیوتیک درمان شود و گاهی نیز نیاز به تخلیه آن به کمک جراحی است.
طب فیزیکی و توانبخشی برای استخوان دنبالچه
در صورتی که درد ناشی از اسپاسم های عضله کف لگن باشد، طب فیزیکی و توانبخشی می تواند مفید واقع شود که اغلب شامل موارد زیر است:
- تمریناتی برای کمک به بهبود پوسچر
- حرکات کششی
- کگل معکوس یا تمریناتی برای شل کردن عضلات کف لگن
جراحی : در موارد بسیار نادر، لازم است استخوان دنبالچه به کمک جراحی خارج شود.
بیشتر بخوانید : درمان درد لگن + علل و علائم آن
پیشگیری از آسیب استخوان دنبالچه
امکان پیشگیری از بسیاری از آسیب های این استخوان وجود ندارد. با این وجود می توان با اقداماتی، وقوع آن ها را متوقف کرد.
هنگام انجام بازی های ورزشی از تجهیزات حفاظتی استفاده کنید. اغلب اوقات پوشش صحیح می تواند ریسک آسیب را کاهش دهد.
خلاصه
درد این استخوان می تواند دلایل متعددی داشته باشد. این درد می تواند تحلیل برنده بوده یا ناشی از آسیب ناگهانی یا فشار مکرر باشد.
زائده استخوانی، درد عصبی و مشکلات مربوط به عضلات کف لگن نیز می تواند باعث درد این استخوان شود. به ندرت درد استخوان دنبالچه ناشی از عفونت یا سرطان است.
در صورتی که درد، شدید بوده و با مراقبت شخصی نیز برطرف نشود، باید به پزشک مراجعه کرد. وجود برآمدگی روی این استخوان یا علائم عفونت مانند تب و قرمزی نیز نیازمند مراجعه به پزشک است.
پزشک بر اساس سابقه پزشکی، علائم و معاینه فیزیکی، علت درد را تشخیص خواهد داد. گاهی نیز نیاز به تصویربرداری است.
درد این استخوان معمولا در خانه درمان می شود. گاهی دارو نیز مفید است. امکان درمان برخی عوامل درد به کمک طب فیزیکی و توانبخشی وجود دارد. به ندرت به جراحی نیاز است.
امکان محافظت از خود در مقابل آسیب های ورزشی به کمک تجهیزات محافظتی وجود دارد.
درد این استخوان، دردی شایع است و نباید از آن خجالت بکشید.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
