اسپاسم عضلانی به انقباضات و گرفتگی دردناک عضلات گفته می شود که شایع، غیر ارادی و غیر قابل پیش بینی هستند. اگرچه راه هایی برای پیشگیری از اسپاسم عضلانی و درمان آن وجود دارد، اما این روش ها همواره قابل اطمینان نیستند.
شل کننده های عضلانی، حرکات کششی و ماساژ، اغلب اوقات مفید واقع می شوند.
اسپاسم عضلانی، بخشی از عضله یا تمام آن و یا چند ماهیچه به صورت گروهی درگیر می کند. شایع ترین مکان ها برای اسپاسم عضلانی، ناحیه عضلات کمر ، گردن ،کشاله ران، ساق پا، پاها، دست ها و شکم هستند. برای درمان اسپاسم عضلانی در شیراز به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی دکتر زهره عشقی مراجعه کنید.
اسپاسم عضلانی چیست؟
اسپاسم زمانی رخ می دهد که عضله به طور غیر ارادی و با قدرت، به طور غیر قابل کنترل منقبض شده و نمی تواند شل شود. این اتفاق، بسیار شایع بوده و می تواند هریک از عضله ها را درگیر کند.
در اسپاسم عضلانی، ممکن است بخشی از عضله یا تمام آن و یا چند ماهیچه به صورت گروهی درگیر شوند. شایع ترین مکان ها برای اسپاسم عضلانی، ناحیه عضلات کمر ، گردن ،کشاله ران، ساق پا، پاها، دست ها و شکم هستند.
اسپاسم عضلانی چه حسی دارد؟
شدت اسپاسم عضلانی از انقباضات خفیف و ناخوشایند گرفته تا درد شدید و سخت متغیر است. امکان دارد عضله درگیر اسپاسم، در هنگام لمس، سفت تر از حد طبیعی به نظر رسیده و/یا از نظر ظاهری ناهموار به نظر برسد.
معمولا اسپاسم ها چند ثانیه تا 15 دقیقه و یا بیشتر ادامه پیدا می کنند و گاهی نیز چندین بار تکرار می شوند.
چگونه می تواند اسپاسم عضلانی را متوقف کرد؟
هیچ دارویی برای رفع سریع اسپاسم عضلانی وجود ندارد، بنابراین بهترین کاری که می تواند کرد، کشش عضله دیگر و ماساژ آن است. در صورتی که اسپاسم در پا رخ داده است، بلند شده و راه بروید.
یخ یا گرما را نیز امتحان کنید (دوش آب گرم بگیرید یا از کیسه آب داغ استفاده کنید). گاهی اوقات امکان پیشگیری از اسپاسم عضلانی یا توقف آن پیش از وقوع وجود دارد.
چه افرادی دچار این بیماری می شوند؟
اسپاسم عضلانی می تواند در هر زمانی برای هر فردی رخ دهد. فرقی نمی کند که فرد، مسن، جوان، بی حرکت یا فعال باشد. این اتفاق ممکن است در زمان راه رفتن، نشستن، انجام هرگونه فعالیت یا خوابیدن رخ دهد. برخی افراد مستعد اسپاسم عضلانی بوده و با انجام هرگونه فعالیت فیزیکی درگیر آن می شوند.
اسپاسم عضلانی چقدر شایع است؟ اسپاسم عضلانی، عارضه ای شایع و می تواند برای هر کسی رخ دهد.
علت
علت دقیق اسپاسم عضلانی مشخص نیست. برخی متخصصان بر این باورند که احتمالا یکی از گزینه های زیر، علت اکثر موارد است:
- حرکات کششی ناکافی
- خستگی عضلانی
- تمرین در گرما
- کم آبی
- کمبود الکترولیت ها (نمک ها و مواد معدنی مانند پتاسیم، منیزیم و کلسیم در بدن)
- تخلیه عصبی غیر ارادی
- ذخیره کم خون در بدن
- استرس
- ورزش شدید و بیش از حد
دلایل احتمالی گرفتگی پا در شب عبارت است از:
- نشستن به مدت طولانی
- استفاده بیش از حد از عضلات
- ایستادن و کار کردن روی زمین های بتنی
- نشستن نادرست
علائم اسپاسم عضلانی
امکان دارد فرد، یک حرکت ناگهانی در زیر پوست خود ببیند و ممکن است هنگام لمس، متوجه سفت بودن آن شود.
اسپاسم ها غیر ارادی بوده و خصوصا در افراد مسن تر و ورزشکاران بسیار شایع هستند. ماهیچه ها منقبض شده و شل شدن آن ها نیازمند درمان و زمان است.
در صورتی که اسپاسم عضلانی، شدید بوده، به صورت مکرر رخ داده، به درمان پاسخ ضعیف نشان داده و علت مشخصی نداشته باشد، لازم است به پزشک مراجعه شود. اسپاسم ها می تواند به فاکتورهای زمینه ای مرتبط باشد.
نحوه تشخیص اسپاسم عضلانی
علاوه بر سابقه پزشکی و سابقه مصرف دارو، لازم است پزشک در موارد زیر نیز اطلاعات کافی را داشته باشد:
- شدت درد
- زمان وقوع اسپاسم
- مدت زمان اسپاسم
- حسی که اسپاسم عضلانی ایجاد می کند
- زمان آغاز
- هرگونه علائم دیگر
نحوه درمان اسپاسم عضلانی
زمانی که اسپاسم شروع می شود، ممکن است فرد در حال ورزش، نشستن یا حتی خوابیدن در شب باشد. برای رهایی از اسپاسم، لازم است اقدامات زیر را انجام دهید:
- در ناحیه درگیر حرکات کششی انجام دهید
- ناحیه درگیر را با دست ماساژ دهید
- بلند شده و راه بروید
- از یخ یا گرما استفاده کنید
- از مسکن هایی مانند ایبوپروفن و استامینوفن استفاده کنید
ویتامین های موثر در اسپاسم عضلانی : برخی متخصصین بر این باورند که مصروف روزانه ویتامین B12 کمپلکس می تواند مفید واقع شود.
بیشتر بخوانید : میوپاتی عضلات چیست + علائم و درمان آن
نحوه پیشگیری
پیشگیری از این بیماری دشوار و غیر قابل پیش بینی بوده و می تواند در هر زمانی رخ دهد. فاکتورهای ریسکی مانند سن وجود دارد که امکان پیشگیری از آن ها وجود ندارد. اگرچه، راه هایی برای غلبه بر فاکتورهای ریسک و پیشگیری از اسپاسم عضلانی وجود دارد:
- به طور منظم، تمرینات انعطافی انجام دهید.
- تناسب اندام خود را حفظ کنید.
- به طور منظم حرکات کششی انجام دهید. این کار را خصوصا برای ماهیچه هایی انجام دهید که مستعد اسپاسم هستند.
- به طور مکرر مایعات بنوشید. از آب استفاده کرده و از الکل و کافئین پرهیز کنید.
- از ورزش در هوای گرم پرهیز کنید.
- کفش های مناسب بپوشید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید. برای پیشگیری از اسپاسم شبانه، دقیقا پیش از خواب، تمرینات سبکی انجام دهید.
- از داروهایی که دارای عارضه جانبی اسپاسم هستند، پرهیز کنید.
- برای پیشگیری از گرفتگی پا، به کمک متکا، در زمان خوابیدن به پشت، انگشتان پای خود را به سمت بالا نگه دارید. در صورتی که به شکم می خوابید، پای خود را از تخت آویزان کنید.
- پیش از خواب، عضلات خود را بکشید. هنگام خواب، اجازه ندهید ملحفه و پتو دور پا بپیچد.
در صورت تشخیص ابتلا به اسپاسم عضلانی، چه انتظاری باید داشته باشم؟ شدت و تعداد دفعات تکرار اسپاسم می تواند با افزایش سن بیشتر می شود. حتما از تکنیک های پیشگیری و درمان برای افزایش شانس مدیریت اسپاسم استفاده کنید.
چگونه از خودم مراقبت کنم؟
لازم است به کمک پزشک، یک برنامه درمانی مناسب تهیه شود. باید برای پیشگیری از از اسپاسم و مدیریت آن در زمان وقوع، برنامه ریزی شود. هر روزه اقدامات زیر را انجام دهید:
- ورزش کنید (اما نه در گرمای شدید). در صورت ابتلا به اسپاسم شبانه، پیش از خواب کمی راه بروید.
- حرکات کششی انجام دهید. پیش از ورزش و پس از آن و نیز پیش از خواب، به طور مکرر حرکات کششی انجام دهید.
- از کفش های محکم و بادوام استفاده کنید.
- هر روز مقدار فراوان آب بنوشید. از الکل و کافئین پرهیز کنید.
- تمام ویتامین ها و داروهای تجویزی مانند شل کننده های عضلانی را مصرف کنید.
- همواره یک کیسه آب داغ و غلتک ماساژ در نزدیکی تخت خود داشته باشید.
زمان مراجعه به پزشک برای اسپاسم عضلانی
در صورتی که اسپاسم، غیر قابل تحمل بوده، به طور مکرر رخ داده یا به مدت طولانی ادامه پیدا کند، لازم است به پزشک مراجعه شود. به علاوه، در صورت تجربه هر یک از علائم زیر نیز فورا به پزشک مراجعه کنید:
- درد قابل توجه
- تورم یا بی حسی در پا
- تغییر در پوست پا
- بیدار شدن مکرر به خاطر گرفتگی پا
- در صورتی که گرفتگی پا مانع از خواب کافی می شود
- اطلاع از عدم تعادل در وضعیت الکترولیت ها و مایعات بدن
در صورت نگرانی از این که اسپاسم، نشانه یک عارضه زمینه ای جدی باشد، لازم است فورا به پزشک مراجعه شود.
چه سوالاتی باید از پزشک در مورد اسپاسم عضلانی پرسید؟
- آیا توصیه می کنید به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، متخصص خواب، متخصص ماساژ یا متخصص دیگر مراجعه کنم؟
- آیا فکر می کنید اسپاسم عضلانی، نشانه ابتلا به یک بیماری است؟
- آیا امکان دارد بهترین تمریناتی را که می توانم برای کشش عضلات انجام دهم، آموزش دهید؟
- چگونه می توانم به فرزندم هنگام ابتلا به اسپاسم کمک کنم؟
- آیا امکان دارد بهترین تکنیک های ماساژ را برای کمک به اسپاسم آموزش دهید؟
درمان شامل :
- تجویز دارو
- طب سوزنی
- لیزر درمانی
- تکار تراپی
بیشتر بخوانید : تکار تراپی در شیراز
سخن آخر
شما مجبور نیستید با اسپاسم عضلانی زندگی کنید! اگرچه ممکن است این اسپاسم ها، غیر قابل پیش بینی باشد، اما اقداماتی وجود دارد که به کمک آن ها نه تنها می توان از آن ها پیشگیری کرد، بلکه امکان تسکین آن ها در لحظه نیز وجود دارد.
اجازه ندهید اسپاسم عضلانی مانع از برنامه تمرینی روزانه شده و در خواب شما اختلال ایجاد کند. به خاطر داشته باشید – به توصیه های پزشک گوش دهید.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
