درمان های فیزیوتراپی مخصوص بیماران ام اس می تواند برای کمک به افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس در مدیریت این بیماری بسیار مفید باشد. درمان های فیزیوتراپی با تقویت بدن، جلوگیری از بدتر شدن علائم و بازیابی عملکرد از دست رفته به این بیماران کمک می کند.
مولتیپل اسکلروزیس (ام اس) یک بیماری مزمن و معمولاً پیشرونده است که عمدتاً در جوانی شروع می شود. تقریباً برای 400000 نفر در ایالات متحده و 2.5 میلیون نفر در سراسر جهان ام اس تشخیص داده شده است. اثرات این بیماری بر هر فرد بسیار متفاوت است.
اگرچه هیچ درمان شناخته شده ای برای این بیماری وجود ندارد، اما با روش های پزشکی و توانبخشی می توان آن را به طور رضایت بخشی کنترل کرد.
فیزیوتراپیست ها به افراد مبتلا به ام اس در بازیابی و حفظ قدرت، انعطاف پذیری و تناسب اندام و داشتن یک زندگی فعال و موفق کمک می کنند.
فیزیوتراپیست ها در درمان مشکلات حرکتی متخصص هستند. آنها کیفیت زندگی را از طریق مراقبت های عملی، آموزش بیمار و تجویز انجام برخی حرکات خاص بهبود می‌بخشند.
مراحل مختلف بیماری ام اس
اگر ام اس به تازگی برای فردی تشخیص داده شده و فرد مشکلات حرکتی زیادی نداشته باشد، پزشک بیمار را به حفظ قدرت و داشتن تحرک تشویق می کند.
در این مرحله، پس از انجام ارزیابی های اولیه جهت بررسی توانایی و عملکرد جسمی، نحوه مدیریت بیماری به بیمار آموزش داده و توصیه های لازم به او ارائه می شود.
مرحله عود
هدف در دوره بهبودی پس از عود بیماری، باید بازگشت به عملکرد اولیه تا جای ممکن باشد. تمرینات باید با توجه به وضعیت بیمار در عود بیماری، تعیین شوند.
توصیه می شود که قبل از شروع فیزیوتراپی چند هفته پس از عود صبر کنید، زیرا عوارض جانبی داروهای استروئیدی احتمالا در درمان تاثیر می گذارد.
مرحله پیشرونده
درمان های فیزیوتراپی در این مرحله باید پیشگیرانه باشد و اهداف باید روی معرفی وسایل کمکی و استفاده صحیح از آنها و همچنین جلوگیری از تحلیل رفتن عضلات و شرط زدایی متمرکز شوند.
مرحله پیشرفته
در صورتی که بیمار نتواند راه برود، درمان های فیزیوتراپی باید روی وضعیت بدنی بیمار هنگام نشستن، تمرینات تقویتی بالاتنه/بازو و استفاده از لوازم کمکی برای ایستادن تمرکز کند.
سایر علائم بیماری ام اس
علائم از فردی به فرد دیگر متفاوت است. حتی برای یک فرد احتمال افزایش یا کاهش سطح عوارض وجود دارد و حال فرد ممکن است چند روز بهتر از روزهای دیگر باشد.
عوامل محیطی مانند تقلای جسمی و ذهنی، استرس، گرمای بیش از حد و آب و هوای بد می توانند اثرات بدی داشته باشند.
برخی از علائم می توانند فرد را به بیمارستان بکشانند و برخی دیگر در خانه قابل کنترل هستند.
از جمله این علائم افسردگی است که اغلب ناتوان کننده و روانشناختی است. فیزیوتراپی نقش مهمی در درمان این علائم دارد و نمی توان اثربخشی آن را انکار کرد.
با کمک تیمی متشکل از فیزیوتراپیست ها و همچنین روانشناسان می توان زندگی بیمار را در جهت بهره وری بهتر هدایت کرد.
علائم و نشانه های بیماری ام اس
- خستگی که با استراحت برطرف نمی شود
- مشکل در راه رفتن و مشکلات تعادلی
- سفتی و اسپاسم یا احساس سنگینی در اندام ها
- مشکلات مثانه و روده، مانند نیاز فوری به دفع یا بی اختیاری
- اختلال در عملکرد جنسی، مانند احساس کمتر، خشکی، کاهش میل جنسی، و مشکل در رسیدن به ارگاسم
- مشکلات حافظه و تفکر
- درد و سایر حس های ناخوشایند
- مشکلات عاطفی یا خلقی، از جمله افسردگی و بی تفاوتی
- مشکلات بینایی مانند کنترل حرکات چشم، دوبینی و تاری دید
- سرگیجه
- مشکلات گفتاری و بلع
بسیاری از این علائم با درمان های پزشکی تاحدی قابل کنترل هستند، اما به طور کامل از بین نمی روند، به همین دلیل فیزیوتراپی برای جبران این کاستی نقش مهمی ایفا می کند.
فیزیوتراپیست ها به بیماران ام اس چه کمکی می کنند
فیزیوتراپیست ها به صورت دوره ای بیمار را ویزیت کرده و مشکلات او را مشخص می کنند.
موارد زیر از جمله مشکلات احتمالی هستند:
- کاهش تحرک
- عدم توانایی در لباس پوشیدن
- انقباضات
- ضعف در اندام ها
- از دست دادن حس
- سوار شدن وسیله نقلیه
- انجام کارهای خانه
- فعالیت های اجتماعی
پس از تعیین مشکلات هر فرد، فیزیوتراپیست برای اینکه بیمار تا حد امکان یک زندگی عادی داشته باشد، یک برنامه ورزشی را برای بیمار تعیین می کند.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی اسکولیوز – روش ها، تمرینات و راه های درمانی
فیزیوتراپی برای بیماران ام اس در شیراز
فیزیوتراپی در شیراز را می توان در محل های زیر انجام داد:
- فیزیوتراپی در منزل
- کلینیک سرپایی
- مراکز بستری
- مرکز درمان ام اس
فیزیوتراپی چگونه به بیماران ام اس کمک می کند
پس از اینکه فردی با علائم ام اس به فیزیوتراپییست مراجعه می کند، درمانگر بسته به علائم موجود ام اس، بر روی به حداکثر رساندن کیفیت زندگی و حفظ تحرک تمرکز می کند.
کمک به بیماران برای حفظ استقلال تا جای ممکن، نه تنها برای سپری کردن دوره های عود بیماری بلکه برای سلامت روان بیمار ام اس نیز ضروری است.
فیزیوتراپیست با توجه به علائم، روی تحرک، به ویژه در اندام تحتانی تمرکز می کند اما برای بهبود توانایی فرد در انجام کارهای روزانه باید روی تحرک اندام فوقانی نیز کار شود.
آنها همچنین به بیمار روش مقابله ای را برای مشکلات خاص او آموزش می دهند و رویکرد خود را بسته به اینکه فرد دوره ریکاوری یا عود را می گذراند، تغییر می دهند.
در مراقبت از افراد مبتلا به ام اس معمولا پزشکان زیادی مشارکت می کنند و اضافه شدن یک فیزیوتراپیست به این تیم برای بیمار تغییر زیادی نیست.
فیزیوتراپیست های حرفه ای برای رسیدن به بهترین نتیجه، به دنبال جمع آوری تمام اطلاعات تیم مراقبتی هستند و برای رسیدن بیمار به بیشترین حد استقلال گام های عملی را برای انجام در خانه به او آموزش می دهند.
هدف نهایی درمانگر باید ارتقای استقلال بیمار در طول دوره بهبودی باشد تا بتواند در طول دوره عود، فعالیت های روزانه خود را ادامه دهد.
فیزیوتراپی برای بیماران ام اس بستری شده
زمانی که بیمار در یک مرکز مراقبت های بهداشتی بستری شده است باید مراقبت های خاص بیماران بستری شده را دریافت کند. انجام فیزیوتراپی در یک مرکز بستری بیماران، اغلب بیمارستان، مرکز درمان ام اس یا مرکز مراقبت های طولانی مدت انجام می شود.
اکثر افرادی که به دنبال یک مرکز بستری هستند، به دلیل شروع ناتوان کننده علائم یا عود جدید یا دچار شدن به یک عارضه ناشی از ام اس، نیاز به بستری شدن دارند. این عارضه نیز به طور همزمان در بیمارستان مدیریت می شود.
فیزیوتراپی سرپایی برای بیماران ام اس
در فیزیوتراپی سرپایی، بیمار پس از مراجعه به مطب پزشک یا فیزیوتراپیست، در آنجا درمان های فیزیوتراپی مشخص شده را دریافت کرده و پس از اتمام می تواند به خانه برود.
این روش برای کسانی که در دوره نقاهت پس از عود هستند، مناسب است و حتی می توان درمان سرپایی را در خانه انجام داد.
همچنین احتمال بروز عوارض ناشی از بستری کاهش یافته و هزینه ها نیز برای بیماران و دولت کمتر می شود.
بیشتر بخوانید : فیزیوتراپی برای بیماری پارکینسون در شیراز
مداخلات فیزیوتراپی برای علائم شایع ام اس
تسکین درد
درد بیماران مبتلا به ام اس اغلب ناشی از تاثیر مستقیم بیماری، اثرات دارو یا علائم دیگر یا چیزی کاملاً مجزا است.
فیزیوتراپی با ورزش، کشش، ماساژ درمانی، اولتراسوند تراپی، تمرین وضعیت بدنی یا آب درمانی به تسکین درد کمک می کند.
نقص حسی
ضربه زدن و نشانه های کلامی در طول ورزش و تمرین مقاومتی می تواند به بهبود کاهش حس عمقی کمک کند. بیماران مبتلا به ام اس اغلب به مشکلات بینایی، مانند تاری دید یا دوبینی، دچار می شود.
فیزیوتراپیست می تواند در نحوه حفظ ایمنی در خانه به بیمار آموزش دهد و راهکارهایی را برای بهبود تعادل و هماهنگی در محیط های کم نور به او ارائه دهد.
مداخلات درمانی فیزیوتراپی برای مشکل کاهش حساسیت به لمس نور، شامل آموزش در مورد آگاهی، محافظت و مراقبت شخصی برای حساسیت زدایی از اعضای بدن است.
خستگی
یکی از ناتوان کننده ترین علائم ام اس در بیشتر بیماران ام اس، خستگی است. روش های فیزیوتراپی برای مقابله با خستگی مفرط شامل ورزش هوازی، کاهش صرف انرژی و تنظیم سرعت انجام فعالیت ها است.
در انجام فعالیت های هوازی، برای اطمینان از اینکه بدن بیمار بیش از حد گرم نشود اما باعث افزایش ظرفیت استقامت بدن بیمار جهت بهبود عملکرد او در طول روز گردد، فیزیوتراپیست میزان فعالیت های ورزشی هوازی توسط بیمار را به دقت تحت نظر می گیرد.
اسپاستیسیتی
محدودیت های فیزیکی و عملکردی ناشی از اسپاستیسیتی منجر به انواع اختلالاتی با علائم انقباضات، بدشکلی در وضعیت بدنی، زخم های پوستی و غیره می شود.
دامنه مداخلات فیزیوتراپی از سرما درمانی و آب درمانی گرفته تا ورزش درمانی، کشش، فعالیت های حرکتی، تمرینات وضعیت بدنی و تحریک الکتریکی گسترده است. اغلب از ترکیبی از مداخلات درمانی استفاده می شود.
تعادل و هماهنگی
تکنیک های فیزیوتراپی برای رسیدگی به مشکلات تعادلی و هماهنگی عبارتند از:
- تمرین های وضعیت بدنی
- تقویت هسته مرکزی بدن
- حرکات ریتمیک جهت ایجاد پایداری
- تمرین تعادلی ایستا/دینامیک
- آب درمانی
- بهبود حس عمقی با تحمل وزن
- تمرین مقاومتی
مشکلات حرکتی
ام اس یک بیماری ناتوان کننده است که با ایجاد انقباض، ضعف اندام تحتانی و درد بر سیستم حرکتی تأثیر می گذارد.
فیزیوتراپیست می تواند با همکاری با سایر پزشکان در تیم مراقبتی با استفاده از تکنیک های مختلف و همچنین استفاده از وسایل کمکی و ارتزها در برطرف کردن این مشکلات کمک کند.
آموزش عملکردی شامل تحرک در تخت، نحوه جابجایی، و توسعه راهبردهایی برای حرکت ایمن در خانه و خارج از خانه است.
مجید حسن بیگی فیزیوتراپیست و عضو انجمن فیزیوتراپی ایران در شیراز، ارائه کننده خدمات فیزیوتراپی در شیراز. برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با کلینیک فیزیوتراپی مهراز، با شماره تلفن 09010384525 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک فیزیوتراپی مهراز: شیراز، خیابان اردیبهشت غربی، تقاطع خیابان فلسطین (باغشاه) و اردیبهشت، ساختمان امیران، طبقه 4
