آرتریت پسوریاتیک چیست
آرتریت پسوریاتیک (PSA) عارضه ای است که درآن سیستم ایمنی بدن به سلول ها و بافت های سالم حمله می کند. آرتریت پسوریاتیک باعث درد، تورم و سفتی در داخل و اطراف مفاصل می شود.
معمولاً از هر 10 فرد مبتلا به بیماری پوستی پسوریازیس (soh-rye-a-sis)، 3 نفر دچار این بیماری می شوند.
پسوریازیس باعث پوسته پوسته شدن و ایجاد لکه های قرمز پوستی و پوشیده شدن پوست با لکه های نقره ای می شود.
برخی از افراد قبل از ابتلا به پسوریازیس، به آرتریت پسوریاتیک مبتلا می شوند. در برخی موارد نادر، افراد مبتلا به آرتریت پسوریازیس، هیچ لکه قابل توجهی از پسوریازیس ندارند.
آرتریت پسوریاتیک و پسوریازیس هر دو بیماری های خود ایمنی بوده و در اثر نقص سیستم ایمنی ایجاد می شوند.
سیستم ایمنی بدن، ما را در برابر بیماری و عفونت محافظت می کند، اما در بیماری های خودایمنی، سیستم ایمنی گیج شده و با حمله به قسمت های سالم بدن، التهاب ایجاد می کند.
آرتریت پسوریاتیک یک نوع اسپوندیلوآرتریت است که گروهی از عارضه هایی با برخی علائم مشابه هستند.
احتمال ابتلای افراد مبتلا به پسوریازیس به انواع دیگر آرتروز مانند آستئوآرتریت یا آرتریت روماتوئید، مانند سایر افراد است. این بیماری ها ربطی به پسوریازیس ندارند.
آیا آرتریت پسوریاتیک یک بیماری جدی است
در یک کلام، بله. این عارضه در صورت عدم درمان فوری، می‌تواند باعث آسیب دائمی مفاصل و بافت ها شود.
به گفته محققان دانشگاه رم در ایتالیا، “بیش از نیمی از بیماران مبتلا به آرتریت پسوریاتیک، آرتریت فرسایشی پیشرونده ای دارند که با اختلال عملکردی شدید و ناتوانی روانی اجتماعی همراه است.”
مطالعات نشان می دهند که معمولاً در عرض چند ماه پس از شروع علائم آرتریت پسوریاتیک، تغییرات مخرب در استخوان ها ظاهر می شود. بنابراین دریافت فوری درمان های پزشکی بسیار مهم است.
انواع آرتریت پسوریاتیک
انواع مختلفی از آرتریت پسوریاتیک وجود دارد و تعیین نوع آن به پزشک در انتخاب بهترین برنامه درمانی کمک می کند. در اینجا خلاصه ای از اصطلاحات مورد استفاده برای توصیف انواع خاصی از آرتریت پسوریاتیک آمده است:
- الیگوآرتیکولار (oligoarticular) : این نوعی آرتریت پسوریاتیک خفیف بوده و فقط چهار مفصل یا کمتر را تحت تاثیر قرار می دهد.
- چند مفصلی یا پلی آرتیکولار : این نوع شدیدتر آرتریت پسوریاتیک است و حداقل چهار مفصل را تحت تاثیر قرار می دهد.
- اسپوندیلیت : اصطلاحی برای توصیف التهاب ستون فقرات است که حرکت مفصل در گردن و کمر را دشوار و دردناک کند.
- التهاب درون‌هشت یا آنتزیت : عارضه ای که در آن محل اتصال تاندون ها یا رباط ها به استخوان ملتهب می شود. این بیماری ممکن است نواحی مانند ستون فقرات، لگن، دنده ها و پایین پاها را تحت تاثیر قرار دهد.
- داکتیلیت : این شکل از آرتریت، التهاب یا تورم در انگشتان دست و پا است. در برخی موارد انگشتان دست یا پای فرد مبتلا به داکتیلیت، تغییر شکل داده و شبیه سوسیس به نظر می رسند.
بیشتر بخوانید : متخصص آرتروز در شیراز
علائم آرتریت پسوریاتیک
علائم آرتریت پسوریاتیک می تواند به طور ناگهانی یا به مرور زمان ظاهر شود. علائم از خفیف تا جدی متغیر هستند و در صورت عدم درمان، بیماری می تواند به آسیب مفصلی گسترده ای تبدیل شود.
علائم افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک معمولا با گذشت زمان بدتر می شود و این افراد دوره‌هایی از بهبود علائم یا دوره‌هایی از تشدید علائم را تجربه می کنند.
شایع ترین علائم آرتریت پسوریاتیک عبارتند از:
- خستگی : خستگی در میان افراد مبتلا به آرتریت پسوریاتیک رایج است. طبق تحقیقات، دلیل خستگی وجود یک بیماری التهابی همزمان است. استرس بدن یا عوارض جانبی ناشی از داروهای مورد استفاده برای درمان آرتریت پسوریاتیک می توانند از دلایل آن باشد.
- تورم و درد مفاصل : مانند علائم آرتریت روماتوئید، آرتریت پسوریاتیک نیز معمولاً باعث سفتی، تورم و درد مفاصل می شود. همچنین احتمال قرمزی مفصل و حس گرما هنگام لمس مفصل نیز وجود دارد. این مشکل می تواند در یک یا هر دو طرف بدن رخ دهد. مچ دست، انگشتان دست، انگشتان پا، زانو، مچ پا و کمر، برخی از محل های احتمالی ایجاد درد و تورم هستند.
- تورم انگشتان دست و پا : تورم زیاد انگشتان دست و پا، آنقدر که شبیه سوسیس به نظر برسند، غیرمعمول نیست. آرتریت پسوریاتیک باعث تورم و تغییر شکل در دست ها و پاها نیز میشود.
- کاهش دامنه حرکتی : در نتیجه تورم و سفتی مفاصل، دامنه حرکتی کاهش یافته یا حرکت دادن مفصل مانند سابق غیر ممکن می شود. این مشکل احتمالا بعد از فعالیت بدنی یا پس از مدتی بی حرکتی یا پس از بیدار شدن از خواب در صبح بیشتر قابل توجه باشد.
- درد پا : گاهی پا در نواحی اتصال تاندون ها و رباط ها به استخوان های پا، دردناک می شود. دردپا معمولا در پشت پاشنه و کف پا است.
- التهاب ستون فقرات : آرتریت پسوریاتیک می تواند باعث التهاب یک یا چند مفصل مهره در ستون فقرات شود. کمر درد ناشی از این عارضه که به آن اسپوندیلیت می گویند، معمولاً با گذشت زمان تشدید خواهد شد. همچنین احتمال التهاب و درد در مفاصل بین پایین ستون فقرات و لگن وجود دارد.
- تغییرات ناخن : در نتیجه آرتریت پسوریاتیک، ناخن ها ممکن است از بستر ناخن جدا شده یا سوراخ شوند. همچنین احتمال شکنندگی یا ایجاد شکاف در انتهای ناخن وجود دارد. این عارضه، مفاصل نزدیک به ناخن‌های انگشتان دست و پا را که مفاصل دیستال نامیده می‌شوند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. تغییرات در ناخن یکی از شاخص های اصلی ابتلا به بیماری آرتریت پسوریاتیک است که آن را از انواع دیگر آرتریت متمایز می کند.
- درد و قرمزی چشم : احتمال قرمزی و درد در چشم و ابتلا به عفونت های چشمی مانند چشم صورتی (التهاب ملتحمه یا کنژنکتیویت) وجود دارد.
متخصص آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک به طور کلی توسط روماتولوژیست ها، متخصصان سلامت در تشخیص و درمان آرتریت و بیماری های خودایمنی درمان می شود.
سایر پزشکانی که ممکن است در مراقبت از بیماران مبتلا به آرتریت پسوریاتیک نقش داشته باشند، عبارتند از متخصصان پوست و پزشکان مراقبت های اولیه، از جمله متخصص پزشکی خانواده و پزشک عمومی و متخصصان داخلی.
در موارد شدید بیماری مفصلی که نیاز به درمان جراحی دارد، می توان با جراحان ارتوپد مشورت کرد. کاردرمانگران و فیزیوتراپیست ها نیز از سایر ارائه دهندگان مراقبت های درمانی برای این بیماران هستند.
بیشتر بخوانید : انواع تزریق مفصلی برای درد آرتروز در شیراز
تشخیص آرتریت پسوریاتیک
تشخیص آرتریت پسوریاتیک عمدتاً بر اساس دلایل بالینی و با توجه به نشانه های پسوریازیس و آرتریت التهابی معمولی ستون فقرات و/یا مفاصل دیگر انجام می شود. هیچ آزمایش آزمایشگاهی خاصی برای تشخیص آرتریت پسوریاتیک وجود ندارد.
نتیجه آزمایش های خونی مانند پروتئین واکنش‌گر C و سرعت رسوب، ممکن است سطوح بالای غیرطبیعی را نشان دهد که صرفاً نشان دهنده وجود التهاب در مفاصل و سایر اندام های بدن است.
سایر آزمایشات خون، مانند فاکتور روماتوئید، برای رد آرتریت روماتوئید انجام می شود. در صورت التهاب یک یا دو مفصل بزرگ (مانند زانو)، می توان آرتروسنتز را انجام داد.
آرتروسنتز یک عمل سرپایی در مطب است که در آن با استفاده از یک سوزن استریل، مایع از مفاصل ملتهب خارج می شود (اسپیراسیون).
سپس مایع برای بررسی وجود التهاب، عفونت، کریستال های مرتبط با نقرس و سایر بیماری های التهابی مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرد.
برای بررسی وجود تغییرات غضروفی یا آسیب استخوان که نشان دهنده آرتریت ستون فقرات، مفاصل ساکروایلیاک و/یا مفاصل دست هستند، می توان از عکسبرداری با اشعه ایکس کمک گرفت.
یافته‌های معمولی در عکسبرداری های اشعه ایکس، وجود فرسایش استخوانی ناشی از آرتریت است که احتمالا در مراحل اولیه بیماری وجود ندارد.
گاهی اوقات برای شناسایی فرسایش اولیه مفاصل از اسکن MRI استفاده می شود. آزمایش خون اغلب برای بررسی وجود نشانگر ژنتیکی HLA-B27، که در بالا ذکر شد، انجام می شود.
این نشانگر را می توان در بیش از 50 درصد از بیماران مبتلا به آرتریت پسوریاتیک که التهاب ستون فقرات دارند، یافت.
علت آرتریت پسوریاتیک
آرتریت پسوریاتیک یک بیماری خود ایمنی است که در اثر پاسخ اشتباه سیستم ایمنی و حمله به مفاصل و پوست سالم، ایجاد می شود.
التهاب ناشی از این واکنش منجر به تورم، سفتی و درد در مفاصل خواهد شد. در واقع هیچ کس علت دقیق آرتریت پسوریاتیک را نمی داند، اما محققان معتقدند که هم ژن ها و هم محیط در بروز آن نقش دارند.
دلایل شناخته شده آرتریت پسوریاتیک عبارتند از:
- ژنتیک : تحقیقات نشان می‌دهد که رابطه بین آرتریت پسوریاتیک و پیوند ژنتیکی یا خانوادگی نسبت به سایر بیماری‌های خودایمنی قوی تر است، به طوری که حدود 40 درصد از افراد مبتلا به پسوریازیس یا آرتریت پسوریاتیک، در خانواده خود سابقه ابتلا به یکی از این بیماری ها را دارند.
- محیط : عوامل محیطی، مانند عفونت های ویروسی یا باکتریایی، ممکن است باعث شروع آرتریت پسوریاتیک در افراد دارای سابقه خانوادگی این بیماری شود. استرس نیز می تواند باعث التهاب بدن و احتمالاً منجر به شروع آرتریت پسوریاتیک یا تشدید علائم شود.
موارد زیر حقایقی در مورد افراد مستعد ابتلا به آرتریت پسوریاتیک هستند:
- افرادی که پسوریازیس دارند، حتی اگر علائم خفیف باشند، بیشتر مستعد ابتلا هستند.
- افرادی که والدین یا خواهر و برادر مبتلا به آرتریت پسوریاتیک دارند، بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
- این بیماری در قفقازی ها بیشتر از آفریقایی-آمریکایی ها یا آسیایی-آمریکایی ها شیوع دارد.
- معمولاً بین 30 تا 50 سالگی شروع می شود، اما احتمال ابتلا به آن در دوران کودکی نیز وجود دارد.
- مردان و زنان به یک اندازه در معرض خطر ابتلا به آرتریت پسوریاتیک هستند.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
