درمان بیماری روماتیسم ستون فقرات در شیراز
روماتیسم ستون فقرات یا اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis) نوع نادری از آرتریت پیشرونده است که باعث سفتی ستون فقرات و درد می‌شود. این بیماری مزمن یا مادام‌العمر می‌باشد و به آن بیماری بختروف نیز می‌گویند. این بیماری معمولاً از پایین کمر شروع شده و در برخی موارد به گردن نیز می‌رسد.
احتمال آسیب به مفاصل دیگر بدن نیز وجود دارد. با گذشت زمان، این بیماری می‌تواند حرکت بیمار را محدود کرده و در موارد شدید حتی باعث خمیدگی ستون فقرات شود.
روماتیسم ستون فقرات باعث سطح متوسط تا شدیدی از التهاب در مهره‌ها شده و در نتیجه، بیمار دچار درد مزمن و در نهایت ناتوان کننده‌ای خواهد شد. در مراحل پیشرفته‌تر، التهاب گاهی منجر به تشکیل استخوان جدید در ستون فقرات شده و شکل آن را تغییر می‌دهد.
احتمال بروز بیماری در بخش‌های دیگری از بدن، به‌ویژه در مفاصل بزرگ مانند شانه‌ها، زانوها و لگن، و سفتی و درد این نواحی نیز وجود دارد.
علائم روماتیسم ستون فقرات
نشانه‌های روماتیسم ستون فقرات اغلب با التهاب در مفاصل ساکروایلیاک که ستون فقرات را به لگن متصل می‌کنند، شروع می‌شود. ممکن است بیمار ابتدا در پایین کمر و لگن درد و سفتی را احساس کند.
اسپوندیلیت آنکیلوزان در صورت پیشرفت، نواحی اتصال تاندون‌ها و لیگامنت‌ها به استخوان‌ها را نیز تحت تأثیر قرار داده و حتی باعث جوش خوردن مهره‌ها می‌شود.
حتما بخوانید : روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید
سایر علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان عبارتند از:
- درد یا سفتی گردن
- درد شانه
- درد و سفتی در قفسه سینه
- درد در لگن یا ران
- درد در پا، پاشنه یا دست
- دردی که صبح‌ها یا بعد از نشستن طولانی بدتر می‌شود
- انحنای رو به جلو در ستون فقرات
- احساس خستگی
- تورم در مفاصل
- بثورات پوستی
- مشکلات بینایی
- تنگی نفس
علائم روماتیسم ستون فقرات از فردی به فرد دیگر متفاوت است. احتمالاً علائم هر‌از‌گاهی شعله‌ور شده، پس از مدتی بهبود یافته و سپس دوباره عود می‌کنند.
دلایل روماتیسم ستون فقرات
متأسفانه، علت روماتیسم ستون فقرات مشخص نیست و تحقیقات برای تعیین علت بروز این بیماری ادامه دارد. به نظر می‌رسد که ژنتیک در بروز این بیماری نقش دارد، به خصوص ژن HLA-B27، اما همه افراد دارای این ژن، به این بیماری مبتلا نمی‌شوند.
عوامل خطرزا شامل موارد زیر هستند:
- سابقه خانوادگی : سابقه خانوادگی روماتیسم ستون فقرات، به ویژه در بستگان درجه یک، خطر ابتلا به این بیماری را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد.
- سن شروع بیماری : اسپوندیلیت آنکیلوزان معمولاً در اواخر نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. سن شروع، که معمولاً بین 17 تا 45 سال است، نشان‌دهنده دوره بحرانی ابتلا به این بیماری است.
- جنسیت : احتمال ابتلا به AS هم در زنان و هم در مردان وجود دارد، اما بیشتر موارد ابتلا به آن در میان مردان گزارش شده است. دلیل این تفاوت جنسیتی هنوز به درستی مشخص نیست.
- قومیت : شیوع این بیماری در افرادی با نژاد قفقازی، آسیایی و خاورمیانه‌ای بیشتر است.
- پسوریازیس : افراد مبتلا به پسوریازیس بیشتر در خطر ابتلا به AS هستند که نشان‌دهنده ویژگی مشترک آنها در ارتباط با مکانیسم‌های خودایمنی است.
- سیگار کشیدن : مصرف سیگار خطر ابتلا به روماتیسم ستون فقرات را بیشتر می‌کند. علاوه بر این، معمولا علائم افراد سیگاری مبتلا به این بیماری نسبت به غیرسیگاری‌ها بیشتر است.
تشخیص روماتیسم ستون فقرات
تشخیص این بیماری دشوار است زیرا علامت اصلی آن کمردرد است، که بسیاری از افراد دچار آن هستند.
آزمایش‌های اسپوندیلیت آنکیلوزان
هیچ آزمایش مشخصی برای تأیید ابتلا به این بیماری وجود ندارد. پزشک معمولا تشخیص را با بررسی علائم بیمار و با استفاده از موارد زیر انجام می‌دهد:
- معاینه فیزیکی
- آزمایش خون برای بررسی وجود ژن HLA-B27
- تصویربرداری مانند اشعه ایکس یا ام‌آر‌آی
مدیریت و درمان روماتیسم ستون فقرات در شیراز
سوال اینجاست که روماتیسم ستون فقرات چگونه درمان می‌شود؟ درمان‌های پیشنهادی پزشک برای مدیریت علائم و کاهش تأثیر آنها بر فعالیت‌های روزانه است. درمان‌های رایج برای روماتیسم ستون فقرات عبارتند از:
- ورزش یا تمرین درمانی : با فعالیت فیزیکی منظم می‌توان سفتی را کاهش داد و از تشدید بیماری جلوگیری کرد. بسیاری از افرادی که فعالیت فیزیکی کمتری دارند، درد شدیدتری را تجربه می‌کنند. یک فیزیوتراپیست می‌تواند با آموزش حرکات کششی و ورزش‌های مناسب برای تقویت عضلات حمایت‌کننده از کمر و ستون فقرات به بیمار کمک کند.
- داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) : داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه مانند ایبوپروفن و ناپروکسن درد و التهاب را کاهش می‌دهند. برای مصرف بیش از 10 روز این داروها، با پزشک خود مشورت کنید.
- داروهای بیولوژیک ضد روماتیسم تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs) : این داروهای تجویزی التهاب و درد را کاهش داده و از تشدید روماتیسم ستون فقرات جلوگیری می‌کنند.
- کورتیکواستروئیدها : کورتیکواستروئیدها داروهای ضدالتهابی تجویزی هستند. برخی بیماران به تزریق کورتیزون (تزریق مستقیم کورتیکواستروئید به مفاصل آسیب‌دیده) نیاز دارند.
- جراحی : موارد نیاز به جراحی برای درمان روماتیسم ستون فقرات نادر است. پزشک معمولاً فقط در صورت وجود علائم شدیدی که با سایر درمان‌ها بهبود نمی‌یابند، جراحی را پیشنهاد می‌دهد.
چه زمانی بهتر می‌شوم؟
پس از شروع درمان، علائم بهبودی باید خیلی زود ظاهر شوند. شاید علائم به‌طور کامل از بین نروند، اما با یافتن درمان‌های مؤثر برای هر بیمار، بهبودی باید حاصل شود. درباره مدت زمان مورد نیاز برای مشاهده علائم بهبودی با پزشک خود صحبت کنید.
روند بهبودی با ورزش و فیزیوتراپی تدریجی می‌باشد و زمان تاثیرگذاری داروها نیز بسته به نوع‌شان متفاوت است.
کاردرمانی چیست و چرا در درمان روماتیسم ستون فقرات مفید است؟
کاردرمانی به بیمار در انجام کارهای روزمره یا فعالیت‌های شغلی کمک می‌کند. این کارها می‌توانند شامل کارهای خانه، کارهایی که نیاز به تحرک و راه رفتن دارند، و فعالیت‌های اجتماعی باشند.
کاردرمانگران بر اساس نیازهای فردی و توانایی‌های حرکتی بیمار، یک برنامه درمانی تهیه می‌کنند. کار کاردرمانگران کمک به افرادی است که دچار ناتوانی‌های حسی، شناختی و جسمی هستند و برای رسیدن استقلال فردی و بهبود کیفیت زندگی به کمک نیاز دارند.
بسیاری از افراد تفاوت بین کاردرمانی و فیزیوتراپی را نمی‌دانند. در حالی که در فیزیوتراپی برای بهبود علائم روماتیسم ستون فقرات، فیزیوتراپیست روی فعالیت‌های مربوط به دامنه حرکتی تمرکز دارد، اما کاردرمانگر به بیمار در ایجاد مهارت‌های حرکتی کمک می‌کند.
موارد زیر چند تمرین پیشنهادی کاردرمانگران به بیماران روماتیسم ستون فقرات هستند:
- بازی کردن
- بستن بند کفش
- حمام کردن
- تمرین استفاده از دستگاه‌های کمکی مانند وسایل نگهدارنده یا تعادلی
- لباس پوشیدن
- گرفتن یا پرتاب توپ
کاردرمانگر ابتدا اهدافی را برای بیمار تعیین کرده و سپس برای رسیدن به این اهداف تمرین‌هایی را طراحی می‌کند. این برنامه درمانی باید هر چند ماه یک‌بار، بر اساس پیشرفت و علائم بیمار بازبینی شود.
در صورتی که پزشک کاردرمانی را به عنوان بخشی از درمان توصیه کند، آگاهی از نحوه تاثیر این نوع درمان برای وضعیت بیمار مهم است. برای برخی افراد، پیشرفت روماتیسم ستون فقرات باعث از دست دادن استقلال در انجام کارهای روزمره، به ویژه کارهایی که نیاز به خم شدن و کشش بدن دارند، خواهد شد.
بسیاری از بیماران پس از پیشرفت بیماری دیگر قادر به انجام فعالیت‌های اجتماعی و سرگرمی‌های مورد علاقه خود نیستید. هدف از کاردرمانی برای افراد مبتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان افزایش استقلال و توانایی انجام کارهای روزمره است.
تنها جنبه منفی کاردرمانی هزینه‌بر و طولانی بودن آن است، به‌طوریکه نیاز به تعهد به ادامه درمان در یک دوره زمانی دارد.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در مدیریت روماتیسم ستون فقرات در شیراز
مدیریت روماتیسم ستون فقرات (اسپوندیلیت آنکیلوزان) توسط متخصص طب فیزیکی و توانبخشی شامل روش‌هایی است که به بهبود حرکت و کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند. این متخصصان با استفاده از روش‌های غیر دارویی و توانبخشی، تلاش می‌کنند کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشند. برخی از روش‌های رایج مدیریت این بیماری شامل:
برنامه‌های تمرینات ورزشی و کششی
تمرینات کششی برای حفظ انعطاف‌پذیری ستون فقرات و جلوگیری از خشکی مفاصل و تاندون‌ها بسیار مهم هستند. این تمرینات معمولاً شامل حرکات کششی برای قفسه سینه و کمر می‌شوند.
تمرینات تقویت عضلات که بر روی عضلات پشتی و شکمی تمرکز دارند، به بهبود وضعیت بدن و حمایت از ستون فقرات کمک می‌کنند.
متخصصین طب فیزیکی از روش‌های فیزیوتراپی مانند ماساژ درمانی، الکتروتراپی، و اولتراسوند تراپی برای کاهش درد و کاهش التهاب استفاده می‌کنند.
آموزش وضعیت بدنی صحیح نیز اهمیت زیادی دارد، زیرا داشتن وضعیت درست در حین نشستن، راه رفتن و خوابیدن می‌تواند از فشار اضافی بر ستون فقرات جلوگیری کند.
بیشتر بخوانید : درمان روماتیسم مفصلی با فیزیوتراپی
هیدروتراپی (آب‌درمانی)
تمرینات در آب به کاهش وزن بدن و کاهش فشار بر مفاصل کمک می‌کند و انجام حرکات ورزشی را برای بیمار راحت‌تر و بدون درد می‌کند. آب گرم نیز می‌تواند به کاهش سفتی عضلات و درد کمک کند.
استفاده از وسایل کمکی
در مواردی که بیمار با محدودیت‌های حرکتی روبه‌رو است، وسایلی مانند بریس‌ها یا تجهیزات کمکی برای بهبود حرکت و حمایت از ستون فقرات تجویز می‌شوند.
آموزش و اصلاح سبک زندگی
متخصصان طب فیزیکی به بیماران آموزش می‌دهند که چگونه با تغییرات کوچک در سبک زندگی خود مانند تغذیه مناسب، ترک سیگار و خواب کافی، علائم بیماری را کنترل کنند.
مدیریت استرس از طریق تمرینات تنفسی و تکنیک‌های آرام‌سازی نیز می‌تواند به کاهش شدت علائم کمک کند.
درمان‌های مکمل و جایگزین
گاهی از درمان‌های مکمل مانند طب سوزنی برای کاهش درد استفاده می‌شود.
این روش‌ها در کنار دارودرمانی، به مدیریت بهتر علائم و پیشگیری از پیشرفت بیماری کمک می‌کنند. متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی برنامه درمانی را بر اساس شرایط خاص هر بیمار تنظیم می‌کنند و در طول زمان تغییرات لازم را ایجاد می‌کنند تا بهبودی و کیفیت زندگی بیمار حفظ شود.
بیشتر بخوانید : علت های معمول و غیرمعمول کمر درد و درمان آن
👈 دکتر زهره عشقی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و متخصص درمان دیسک کمر و آسیب و بیماری‌های ناحیه کمر و گردن پس از تشخیص صحیح است و روش‌های درمان و مدیریت روماتیسم ستون فقرات در شیراز را پس یافتن علت مشکل به شما ارائه خواهند داد.
نتیجه‌گیری
اسپوندیلیت آنکیلوزان یا همان روماتیسم ستون فقرات یک بیماری پیشرونده است که با گذشت زمان بدتر شده و در نهایت منجر به ناتوانی می‌شود. همچنین یک بیماری مزمن است و هنوز درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال، ورزش منظم، دارو، کاردرمانی و روش‌های درمانی جایگزین می‌توانند به پیشگیری و کند کردن پیشرفت بیماری کمک کنند.
علاوه بر این، بیمار با کمک تکنیک‌ها و تمرین‌های مفید کاردرمانی، بهتر می‌تواند استقلال خود را در پیری حفظ کند.
اگر مدتی است که دچار درد مزمن در ناحیه کمر هستید، بهتر است مشکل خود را با یک پزشک مطرح کنید. به یاد داشته باشید که عدم درمان روماتیسم ستون فقرات می‌تواند مشکلات زیادی ایجاد کند و حتی در برخی موارد، التهاب مزمن ناشی از آن باعث همجوشی استخوان‌ها در نخاع می‌شود.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
