درمان آسیب ها و شکستگی های لگن در شیراز
لگن ساختاری استخوانی و حلقه مانند در انتهای پایین تنه است. استخوان لگن یک استخوان بزرگ با دو نیمه قرینه است که هر نیمه آن در یک طرف بدن قرار گرفته و با هم لگن کامل را می سازند.
هر نیمه لگن در هر طرف بدن، از ترکیب سه استخوان به نام های تهیگاهی (ایلیوم)، نشیمنگاهی (ایسکیوم) و شرمگاهی (پوبیس) تشکیل شده است.
سه استخوان ایلیوم، پوبیس و ایسکیوم تا زمان بلوغ از هم مجزا هستند و با غضروف در کنار هم نگه داشته می شوند. در نهایت با افزایش سن، این سه استخوان به هم متصل شده و یک استخوان واحد را تشکیل می دهند.
رباط ها بافت های همبند قوی هستند که لگن را به استخوان مثلثی شکل بزرگی به نام ساکروم که در پایین ستون فقرات قرار دارد، متصل می کنند. این اتصال یک حفره کاسه مانند را در زیر قفسه سینه ایجاد می کند.
آسیب های لگن
آسیب های لگن طیف وسیعی دارند. آسیب هایی که به استخوان ها، مفاصل یا بافت های نرم لگن وارد می شوند. این صدمات ممکن است در تصادفات رانندگی، زمین خوردن یا سایر حوادث آسیب زا رخ دهد.
اگرچه برخی از آسیب های لگن جزئی بوده و نیازی به درمان ندارند، اما برخی دیگر می توانند جان افراد را به خطر بیاندازند.
دسته بندی آسیب های لگن
برای تشخیص آسیب های لگنی در پزشکی معمولا این آسیب ها در چهار گروه قرار می گیرند:
- دررفتگی های همراه با شکستگی، که در آنها استخوان های مفصل شرمگاهی یا خاجی شکسته شده و از جای خود خارج می شوند.
- آسیب پایدار که در آن استخوان ترک خورده و دیگر یکپارچه نیست، در حالی که حلقه لگن سالم مانده است.
- آسیب های ناپایداری که در آن استخوان های حلقه لگن می شکند. شکستگی ممکن است در یک یا چند محل باشد و استخوان ها جا به جا شوند.
- آسیب به قسمت پایین و لبه های استابولوم که در برخی موارد با دررفتگی مفصل ران همراه است.
دسته بندی و انواع شکستگی های لگن
شکستگی های لگن به طور کلی بسته به درجه و شدت شکستگی به سه نوع طبقه بندی می شوند:
شکستگی های درجه A
شکستگی های درجه A از نوع شکستگی های پایدار و جزئی هستند. شکستگیهای درجه A ممکن است شامل شکستگیهای اولسیون، مانند خارج شدن عضله رکتوس فموریس (ماهیچه راست رانی) از حالت عادی و شکسته شدن هر یک از استخوان های ایلیاک باشد.
شکستگی های درجه B
در شکستگی های درجه B، ناحیه شکستگی در هنگام چرخش، ناپایدار است. شکستگی های درجه B اغلب منجر به گشاد شدن مفاصل SI و جدا شدن مفصل سیمفیزیس پوبیس (التصاق شرمگاهی) خواهد شد.
شکستگی های درجه C
در شکستگی های درجه C، ناحیه شکستگی هنگام حرکت چرخشی و عمودی ناپایدار می شود که حلقه لگن را نیز کاملا ناپایدار می کند.
صدمات این نوع شکستگی بسیار شدید هستند و میزان مرگ و میر و عوارض ناشی از آنها بالا است.
انواع شکستگی لگن
از آنجایی که لگن حلقه ای استخوانی است، شکستگی ناشی از آسیب شدید در یک قسمت از این ساختار، می تواند باعث شکستگی مشابه در نقطه مقابل در حلقه لگن شود. بسته به جهت و شدت ضربه چندین الگوی رایج برای شکستگی های لگن وجود دارد.
شاید مهمترین روش برای دسته بندی شکستگی های لگن، تقسیم آنها به شکستگی های پایدار یا ناپایدار باشد. اکثر شکستگی های لگن پایدار هستند.
شکستگی پایدار
در شکستگی پایدار استخوان ها با اینکه شکسته اند اما هنوز در جای خود قرار دارند، به طوری که حلقه شکل خود را حفظ کرده است. معمولاً شکستگی فقط در یک استخوان است.
الگوهای رایج در این نوع شکستگی عبارتند از:
- شکستگی در بالای یکی از استخوان های ایلیوم
- ترک در یک طرف راموس شرمگاهی
- ترک در ساکروم
در تمام این موارد استخوان های دیگر سالم هستند و حلقه استخوانی لگن را در کنار هم نگه می دارند.
شکستگی آولسیون لگن (که در آن قطعهای از استخوان بر اثر کشش عضله شکسته می شود) و شکستگیهای استرسی لگن (ترکهای مویی که در تمام طول استخوان کشیده نشده اند) نیز از انواع شکستگی های پایدار لگن هستند.
بیشتر بخوانید : جراحی تعویض مفصل لگن در شیراز
شکستگی ناپایدار
در این نوع شکستگی معمولاً دو یا چند شکستگی در حلقه لگن وجود دارد و انتهای استخوان های شکسته از هم جدا شده اند. این نوع شکستگی بیشتر پس از آسیب شدید رخ می دهد و بنابراین احتمال ایجاد سایر آسیب های مرتبط نیز وجود دارد.
خونریزی در این آسیب ها بسیار بیشتر از شکستگی های پایدار است، زیرا استخوان های شکسته و از هم جدا و جا به جا شده می توانند باعث آسیب به رگ ها و خونریزی شوند. احتمال آسیب مستقیم به اندام های داخلی نیز وجود دارد.
شکستگی های ناپایدار چند الگوی معمول دارند، از جمله شکستگی های «باز» که در اثر وارد شدن نیروی شدید به جلوی لگن، در جلو و پشت لگن رخ می دهند (مثلاً در یک تصادف شدید جاده ای) و شکستگی های ناشی از وارد شدن نیروی جانبی (یا از پهلو) به لگن که اغلب باعث شکستگی استخوان های پوبیک رامی و مفاصل ساکروایلیاک و گاهی آسیب دیدگی قسمت گوی در مفصل ران می شود.
شکستگی های باز و بسته
شکستگیهای لگن، چه پایدار باشند یا ناپایدار، به شکستگیهای «باز» و «بسته» نیز دسته بندی می شوند، به طوری که در شکستگی «باز» آسیب های پوستی وجود دارد و در شکستگی های «بسته» پوست پاره نمی شود.
شکستگی های باز جدی تر هستند، زیرا زخم ممکن است به علت ورود آلودگی در آن به راحتی عفونی شود.
اهداف درمان شکستگی لگن
مانند هر شکستگی، هدف اصلی در درمان شکستگی های استابولوم و لگن، بازگرداندن بیمار به سطح عملکردی قبل از آسیب، تا حد ممکن است تا فرد بتواند دوباره فعالیت های روزانه، کاری و تفریحی خود را از سر بگیرد.
پزشکان، پرستاران و متخصصان توانبخشی برای بازگرداندن قدرت و دامنه حرکتی قبل از آسیب، یک دوره درمانی را طراحی می کنند.
برای دستیابی به این اهداف، هم ترازی مناسب استخوان ها در طول بهبودی ضروری است.
در موارد شکستگی استابولوم و لگن اغلب جابجایی وجود دارد. به عبارت دیگر، استخوان ها در موقعیت مناسبی قرار ندارند و باید دوباره تراز شده یا در جای خود قرار گیرند. پزشکان از اصطلاح جااندازی برای توصیف این فرآیند استفاده می کنند.
اگر سطوح مفصلی درست بهبود نیابند، غضروف پوشاننده مفصل ساییده و فرسوده می شود. این شرایط، زمینه ای را برای آرتریت شدید مفصل، از دست دادن قدرت حرکت، کاهش عملکرد و بروز درد در آینده ایجاد خواهد کرد.
بیشتر بخوانید : ارتوپدی لگن و ران در شیراز
درمان های غیر جراحی لگن
درمان شکستگی لگن بر اساس عوامل متعددی از جمله نوع شکستگی، ثبات لگن و میزان جابجایی استخوان ها انجام می شود.
جراح ارتوپد مشکل را با توجه به اطلاعات بدست آمده از معاینه فیزیکی، رادیوگرافی های معمولی و سی تی اسکن تشخیص خواهد داد.
موارد شکستگی پایدار لگن – بدون جابجایی یا دررفتگی – محتمل ترین کاندیدها برای درمان غیرجراحی هستند.
برخی ممکن است نیاز به جااندازی بسته (تراز مجدد بدون عمل جراحی باز) تحت بیهوشی با یا بدون فیکساسیون خارجی داشته باشند.
برخی موارد شکستگی استابولوم را نیز می توان به صورت غیر جراحی درمان کرد.
معمولاً این درمان های غیر جراحی برای بیمارانی که شکستگی های جابجا شده ندارند و/یا قادر به تحمل جراحی نیستند، مانند افراد مبتلا به مشکلات جسمی قابل توجه، عفونت یا پوکی استخوان شدید، انتخاب می شود.
جااندازی بسته یا از طریق دستکاری، در حالی که بیمار تحت بیهوشی است یا با تراکشن بدن بیمار انجام می شود.
درمان جراحی لگن
تنظیم مجدد استخوان ها ممکن است به صورت یک جااندازی باز که در آن جراح ارتوپد برای دستکاری مستقیم استخوان یک برش ایجاد می کند یا به صورت جااندازی بسته که در آن ایجاد برش ضروری نیست، انجام شود.
پس از تراز شدن مجدد استخوان ها، جراح استخوان ها را به صورت داخلی یا خارجی تثبیت می کند تا استخوان ها در طول روند بهبودی در موقعیت مناسب ثابت بمانند. برای این کار از وسایل فلزی مانند سیم، پین، پیچ و صفحه استفاده می شود.
برای درمان شکستگی لگن گاهی به یک یا چند روش جراحی نیاز است. جراح ممکن است کار را با یک تکنیک فیکساسیون خارجی (Ex-Fix) و جااندازی باز یا بسته شروع کرده و سپس استخوان ها را با استفاده از فیکساتور یا فریم خارجی در جای خود ثابت کند.
این کار با وارد کردن پین به استخوان، در دو طرف شکستگی انجام می شود. سپس این پین ها به میله هایی در خارج از پوست متصل شده و یک قاب را تشکیل می دهند.
در حالی که تکنیک Ex-Fix گاهی تنها روش مورد نیاز برای ترمیم شکستگی لگن است، اما برخی از بیماران نیاز به یک یا چند جراحی بیشتر دارند تا با استفاده از صفحات و پیچ ها به صورت داخلی، استخوان ها در جای خود قرار گیرند.
بسته به محل و پیچیدگی شکستگی، جراح ممکن است مجبور به اصلاح جلو یا پشت لگن یا هر دو شود. گاهی برای درمان هر ناحیه آسیب دیده، به یک عملیات جداگانه نیاز است.
بیماران مبتلا به شکستگی استابولوم اغلب نیاز به جا انداختن به طریق باز با تثبیت داخلی (ORIF) دارند، به ویژه بیمارانی که مفصل شان جا به جا شده است.
جراح برای پیشگیری از ایجاد مشکلات پس از آسیب، به ویژه آرتریت، استخوان ها را تا حد امکان مجدداً تنظیم یا جااندازی می کند.
استخوان ها برای جلوگیری از جا به جایی در آینده و امکان شروع هر چه سریعتر فرآیند توانبخشی، محکم با صفحات و پیچ ها ثابت می شوند.
شکستگی های استابولوم معمولاً طی 5 تا 10 روز پس از آسیب بهبود نمی یابند.
از آنجایی که در این نوع شکستگی، بیمار خونریزی قابل توجهی دارد، جراح ارتوپد باید منتظر فعال شدن مکانیسم های انعقادی بدن بیمار بماند که معمولاً سه تا پنج روز طول می کشد.
در این دوره ممکن است به منظور جلوگیری از آسیب بیشتر، برای بیمار از تراکشن استفاده شود.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانخبشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی در شیراز، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با اطلاعات صفحه تماس با ما و مطب ارتباط برقرار کنید.