درمان پوکی استخوان در شیراز

شروع فرآیند درمان پوکی استخوان در شیراز برای سنین مختلف و سالمندان زیر نظر متخصص طب فیزیکی و توانبخشی دکتر زهر عشقی. پوکی استخوان ، بیماری شایعی است که باعث نازک و ضعیف شدن استخوان ها می شود. افراد معمولا در سنین بالا می توانند درگیر این بیماری شوند.

ریسک ابتلا در زنان از همه بیشتر است، اگرچه مردان نیز مبتلا می شوند.

پوکی استخوان، 55% از آمریکایی های بالای 50 سال را درگیر می کند؛ تراکم استخوان پایین یا پوکی استخوان در نیمی از زنان و یک چهارم مردان، باعث شکستگی استخوان می شود.

نازک شدن استخوان، علت 1.5 میلیون شکستگی است که هرساله در ایالات متحده رخ می دهد؛ شکستگی مفصل ران، به تنهایی منجر به 300000 بستری می شود.

تشخیص زود هنگام تراکم استخوانی پایین یا پوکی استخوان اهمیت دارد زیرا امکان انجام اقدامات لازم برای بازیابی استحکام استخوانی و کاهش خطر شکستگی وجود دارد.

متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی، با کمک گرفتن از دست، آموزش بیمار و تجویز حرکات معین، کیفیت زندگی فرد را بهبود می بخشند.

کنترل و درمان پوکی استخوان در سنین مختلف. برای ملاقات با متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز و تشخیص و درمان پوکی استخوان با کلینیک دکتر زهره عشقی تماس بگیرید.

پوکی استخوان چیست؟

پوکی استخوان، بیماری استخوانی است که مشخصه آن، تراکم استخوانی پایین، کاهش استحکام استخوان و تغییر در ساختار استخوان است که می تواند منجر به افزایش خطر شکستگی شود.

تغذیه  ضعیف، افزایش سن یا ابتلا به پوکی استخوان، ساختار طبیعی استخوان، نازک و متخلخل شده و باعث کاهش قابلیت استخوان در تحمل نیروهایی می شود که طی زندگی روزمره وارد می شود.

شکستگی های حاصل از تراکم استخوانی پایین و پوکی استخوان می تواند جدی بوده، باعث درد شده و کیفیت زندگی را تحت تاثیر قرار دهد.

استخوان، یک بافت زنده است. به طور طبیعی، طی یک فرآیند متعادل و مداوم، یک نوع سلول، استخوان را از بین برده و نوع دیگر، استخوان را می افزاید.

زمانی که استخوان کافی تشکیل نشده و/یا استخوان بسیار زیادی از بین می رود، استخوان ها ضعیف شده و پوکی استخوان اتفاق می افتد.

معمولا این عدم تعادل در زنان طی 5 سال اول یائسگی آغاز می شود.

اگرچه در اثر بیماری هایی مانند بیماری سلیاک، بیماری التهابی روده، روماتیسم مفصلی، اسپینا بیفیدا، فیبروز کیستیک یا بیماری کلیوی که رشد استخوانی را تحت تاثیر قرار می دهند، این عدم تعادل ممکن است در مردان و کودکان نیز رخ دهد.

برخی داروها مانند استروییدها می توانند ریسک ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهند.

فاکتورهای بسیاری وجود دارند که یک فرد را در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان قرار می دهند. برای تشخیص و درمان مناسب، اطلاع از ریسک های موجود اهمیت دارد.

فاکتورهای ریسک پوکی استخوان

ریسک های غیر قابل اجتناب عبارت اند از:

• جنسیت مونث
• استخوان بندی ریز
• افزایش سن
• سطح هورمونی
• ژنتیک
• عارضه های پزشکی مستعدکننده

ریسک هایی که امکان رفع یا اجتناب از آن ها وجود دارد:

• سیگار کشیدن
• مصرف بیش از حد الکل
• سبک زندگی غیر فعال
• مصرف بیش از حد کافئین
• فقدان تمرینات مقاومتی
• مصرف دارو (مانند استرویید، هپارین)
• تغذیه ضعیف
• کمبود وزن
• رژیم غذایی با کلسیم ناکافی
• ویتامین D ناکافی

ابتلا به پوکی استخوان چه احساسی ایجاد می کند؟

پوکی استخوان، بیماری  “خاموش” می باشد. یعنی تا زمان ایجاد شکستگی، بیمار هیچ علامتی ندارد.

ممکن است افراد دارای تراکم استخوانی پایین در موقعیت های روزانه دچار شکستگی شوند، در حالی که اتفاقاتی مانند شکستگی مفصل ران یا مچ در اثر سقوط از ارتفاع، شکستگی دنده هنگام باز کردن پنجره یا بغل کردن، یا شکستن مچ پا هنگام عبور از جدول کنار خیابان در افراد دارای استخوان های سالم رخ نمی دهد.

این اتفاقات نشانه بیماری پوکی استخوان هستند.

شکستگی های ستون فقرات، خصوصا آن دسته که در بخش فوقانی کمر یا بخش صدری (ناحیه بین گردن و بخش تحتانی کمر) رخ می دهند، شایع ترین نوع شکستگی بوده و پس از آن، شکستگی های مفصل ران و مچ قرار دارند.

بیشتر بخوانید : دردهای اسکلتی و عضلانی و علت های آن

نحوه تشخیص پوکی استخوان

هنگام مراجعه به متخصص طب فیزیکی و توانبخشی به خاطر کمردرد یا دیگر مشکلات توانبخشی، او سابقه پزشکی، خانوادگی، دارویی، تمرینی، تغذیه ای و هورمونی فرد را مرور کرده، معاینه فیزیکی کاملی انجام داده و فاکتورهای ریسک پوکی استخوان را تعیین خواهد کرد.

گاهی این ارزیابی باعث می شود متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، انجام تست های بیشتر را توصیه کند.

بهترین روش برای تشخیص پوکی استخوان، از طریق یک تست اشعه ایکس مخصوص و بدون درد به نام DXA است که تراکم استخوانی را اندازه گیری می کند ( یا همان تست تراکم استخوان )

نتایج با استفاده از T-score و z-score گزارش می شود.

• T-score، نمره حاصل از تست فرد را با نمره بزرگسالان سالم بالای 30 سال مقایسه می کند. در صورتی که T-score فرد، 1- یا کمتر باشد، ریسک شکستگی بیشتر است.
• اگر T-score، 2.5- یا کمتر باشد، تشخیص متخصص، پوکی استخوان خواهد بود.
• z-score، تراکم معدنی استخوان فرد را با تراکم افراد هم جنس، هم وزن و هم سن مقایسه می کند.

این معیار برای افرادی که توده استخوانی آن ها هنوز به اوج نرسیده، زنان قبل از رسیدن به یائسگی و مردان بالای 50 سال به کار می رود.

طب فیزیکی و توانبخشی در درمان پوکی استخوان

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی بعد از تشخیص دقیق پوکی استخوان درمان را آغاز خواهد کرد که شامل :

دارودرمانی و همچنین برای کمک به بهبود سلامت استخوان و جلوگیری از شکستگی، می تواند برنامه مخصوصی را بر اساس نیازهای فردی طراحی کند.

گاهی نیز او می تواند موارد زیر را به فرد آموزش دهد:

• تمرینات اختصاصی برای ساخت استخوان جدید یا کاهش میزان تحلیل استخوان
• وضعیت قرارگیری مناسب بدن برای محافظت ستون فقرات از شکستگی
• وضعیت بدنی مناسب هنگام انجام فعالیت های روزانه
• چگونگی بهبود تعادل با هدف کاهش خطر افتادن
• چگونگی ایجاد تغییرات محیطی برای محافظت از سلامت استخوان

سلامت استخوان از طریق سبک زندگی سالم به دست می آید.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، تمرینات به خصوصی را بر اساس نیازهای اختصاصی فرد آموزش می دهد.

استخوان زمانی رشد می کند که به اندازه کافی و به شکل مناسب تحت فشار قرار می گیرد، درست مانند عضله که هنگامی رشد می کند که تحت وزنی بیش از حد معمول به چالش کشیده می شود.

دو نوع تمرین برای سلامت استخوان ایده آل هستند: تمرینات تحمل وزن و مقاومتی.

لازم است متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، برنامه استخوان سازی مختص بیمار را تجویز کند تا به وی اطمینان دهد بیش از حد یا کمتر از حد تمرین نمی کند.

معمولا تمرینات 2 تا 3 بار در هفته انجام می شوند.

تمرینات تحمل وزن مانند:

• رقصیدن
• آهسته دویدن (در صورتی که تراکم استخوانی بیش از 3- است)
• ورزش های راکتی
• دراپ پاشنه
• پایکوبی کردن

تمرینات مقاومتی مانند:

• وزنه برداری با حفظ ترازبندی مناسب ستون فقرات و پایین تنه
• استفاده از نوارهای ورزشی
• تمرینات مقاومت در برابر گرانش (مثل شنای سوئدی، کشش تنه در حالت دمر، بالا آوردن پاشنه در حالی که فرد روی یک پا ایستاده، اسکوات، لانژ، ژست های یوگا در حالتی که ستون فقرات در وضعیت خنثی است)
• تمریناتی که کیفوز را کاهش یا به حالت پایدار در می آورد
• تمرینات تعادلی

در صورت تشخیص ابتلا به پوکی استخوان یا تراکم استخوان پایین، متخصص طب فیزیکی و توانبخشی به فرد کمک خواهد کرد تا:

• استخوان سازی انجام شود یا میزان تحلیل استخوان در نواحی آسیب پذیر نسبت به شکستگی –مانند مفصل ران، ستون فقرات، شانه، دست ها- کاهش یابد.
• تعادل دینامیک برای جلوگیری از افتادن بهبود یابد.
• وضعیت قرارگیری بدن بهبود یابد.
• محیط کار و زندگی اصلاح شود تا خطرات موجود به حداقل برسد.
• از تمرینات و حرکاتی که می تواند منجر به شکستگی ستون فقرات شود، مانند هرگونه دراز و نشست یا کرانچ و چرخش بیش از حد ستون فقرات یا مفصل ران جلوگیری شود.

درمان های شکستگی شامل استراحت در رختخواب و درمان مناسب درد است.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی به فرد کمک خواهد کرد

• درد وی به کمک روش های تسکین درد کاهش یابد. برنامه های اختصاصی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی برای هر فرد، به کاهش درد بدون نیاز به استفاده از داروهایی مانند مسکن های مخدر کمک می کند.
• ابزارهای کمکی مناسب مانند آتل را در اختیار وی گذاشته تا ترمیم، سرعت گرفته و وضعیت قرارگیری بدن بهبود یابد.
• خطر افتادن را کاهش داده، عضلات را تقویت کرده و ترازبندی بدن را بهبود بخشد.
• از تمریناتی که مستلزم خم شدن ها یا چرخیدن های بیش از حد به جلو یا پهلو است، پرهیز شود.
• از تمرینات آبی یا استقامتی پرهیز شود زیرا ثابت شده است این تمرینات بر تراکم استخوانی تاثیری ندارد.

در صورتی که پس از شکستگی ستون فقرات، درد، بیش از 6 هفته به طول بیانجامد، می توان در مورد گزینه های جراحی با متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، و جراح مشورت کند.

کودکان مبتلا به مشکلات سلامتی مانند اسپینا بیفیدا، دیابت، بیماری کرون و فلج مغزی، بیشتر در معرض خطر بیماری استخوانی هستند و راهنمایی های متخصص طب فیزیکی و توانبخشی برای آن ها بسیار سودمند خواهد بود.

تمرینات فیزیکی مناسب برای کودکان و نوجوانان ضروری است: بخش اعظم استخوان سازی در دوران نوجوانی رخ داده و اوج آن در دهه سوم زندگی است.

افراد میانسال و مسن تر. با افزایش سن، ممکن است تغییراتی در وضعیت بدنی، تعادل و اسقامت رخ دهد.

متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با افراد میانسال و مسن تر کار خواهد کرد تا:

• برنامه تمرینی اختصاصی را برای بهبود رشد استخوانی و کاهش تحلیل آن طراحی کند.
• تعادل دینامیکی را با هدف جلوگیری از افتادن بهبود بخشد.
• وضعیت قرارگیری بدن را بهبود بخشد.
• استحکام عضلات کمر را بهبود بخشد.
• استحکام و قابلیت حرکت مفصل ران را بهبود بخشد.

آیا امکان پیشگیری از این آسیب یا عارضه وجود دارد؟

با ایجاد تراکم استخوانی مناسب در دوران کودکی، نوجوانی و اوایل بزرگسالی، امکان پیشگیری از پوکی استخوان وجود دارد.

استقامت بالای استخوانی نیازمند مصرف کلسیم و ویتامین دی کافی و ورزش منظم است.

راه هایی برای بهبود سلامت استخوان در هر سنی وجود دارد. سبک زندگی فعالی که شامل تمرینات مقاومتی و تحمل وزن باشد، برای حفظ سلامت استخوان ضروری است.

پرهیز از عاداتی که باعث تحریک تحلیل استخوان می شود، مانند سیگار کشیدن، مصرف بیش از حد الکل و مصرف کافی کلسیم نیز اهمیت دارد.

ما هیچ کنترلی روی ویژگی های ژنتیکی موروثی نداریم اما از طریق مصرف داروهای مناسب، رژیم غذایی و ورزش مناسب، امکان مدیریت پوکی استخوان وجود دارد.

بیشتر بخوانید : سندرم درد مزمن
روش های تشخیص و درمان سندرم درد مزمن یا Chronic Pain syndrome

به چه نوع متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نیاز است؟

تمام متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با آموزش و تجریبات کافی، قابلیت درمان افراد مبتلا به پوکی استخوان را دارند، اگرچه در صورت ابتلا به پوکی استخوان یا تراکم استخوان پایین، نیاز است موارد زیر در نظر گرفته شود:

• متخصص طب فیزیکی و توانبخشی که در درمان پوکی استخوان تخصص دارد.

نکات کلی برای یافتن متخصص طب فیزیکی و توانبخشی

• از خانواده و دوستان یا سایر اعضای کادر درمان مشورت بگیرید.
• هنگام تماس با کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی برای تنظیم قرار ملاقات، راجع به تجربه متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در کمک به افراد مبتلا به پوکی استخوان بپرسید.

دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانخبشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی در شیراز، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با اطلاعات صفحه تماس با ما و مطب ارتباط برقرار کنید.