اگر ورزشکارید و در ناحیه خارجی زانو یا ران احساس درد تیزی دارید، احتمالاً دچار سندرم باند ایلیوتیبیال شده اید.
باند ایلیوتیبیال تاندونی است که روی استخوان زانو و ران ساییده می شود. ورم و تحریکِ ایجاد شده، علائم بسیاری دارد و فرد احتمالاً نیازمند فیزیوتراپی، دارو درمانی یا در موارد نادر، جراحی می شود.
اگر ورزشکار هستید و در ناحیه خارجی زانو یا ران احساس درد می کنید باید به متخصص مراجعه کنید. دکتر زهره عشقی متخصص برجسته طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز پس از معاینه و تشخیص، در صورت متبلا بودن به سندرم باند ایلیوتیبیال آن را درمان خواهد کرد.
سندرم باند ایلیوتیبیال چیست؟
این مشکل وقتی ایجاد می شود که تاندون باند ایلیوتیبیال به علت ساییدگی روی استخوان ران یا زانو تحریک شده و ورم می کند.
این تاندون در قسمت بیرونی پا قرار دارد و از بالای استخوان لگن شروع شده و به زانو می رسد.
وقتی این تاندون بیش از حد سفت شود روی استخوان ها ساییده می شود.
دلایل متعددی برای سفت شدن باند ایلیوتیبیال وجود دارد. تاندون ها ساختارهایی منعطف و کشسان هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند.
وقتی عضله فشرده می شود، تاندون استخوان را کشیده و این امر باعث حرکت استخوان می شود.
انواع سندرم باند ایلیوتیبیال
فرد می تواند سندرم باند ایلیوتیبیال را در یک یا هر دو پا تجربه کند. وقتی این مشکل در هر دو پا وجود داشته باشد نامش سندرم باند ایلیوتیبیال دو طرفه است.
چه کسانی بیشتر در معرض این سندرم هستند
جوانانی که مرتب ورزش می کنند بیشتر در معرض ابتلا به این سندرم هستند. ورزشکارانی که مستعد تر هستند عبارتند از:
- بازیکنان بسکتبال
- دوچرخه سواران
- بازیکنان هاکی
- دونده ها
- اسکی بازان
- فوتبالیست ها
حتی اگر ورزشکار نباشید، مشخصه هایی هستند که شانس بروز این سندرم را زیاد می کنند از جمله:
- پا های پرانتزی
- کوتاه تر بودن یکی از پاها
- آرتروز زانو
- به داخل چرخاندن مچ پا حین راه رفتن
- ضعف در عضلات ران، کفل یا ماهیچه های شکمی
سندرم باند ایلیوتیبیال چقدر رایج است
دونده های حرفه ای مخصوصاً ورزشکارانی که مسافت های طولانی را می دوند، بیش از سایرین در معرض ابتلا قرار دارند.
این سندرم حدود ۱۲ درصد از آسیب های وارد شده به دوندگان را تشکیل می دهد.
زنان بیش از مردان دچار این مشکل می شوند. زانو دردی که علت اصلی اش سندرم باند ایلیوتیبیال است روی ۲۵ درصد از افراد تاثیر می گذارد.
علت
باند ایلیوتیبیال زمانی متورم و تحریک می شود که کشیده شده و روی استخوان ساییده شود. علل احتمالی سندرم باند ایلیوتیبیال عبارتند از:
چرخش بیش از حدِ پا به داخل . پا طبیعتاً باید به خارج چرخیده شود. این حرکت، باند ایلیوتیبیال را کشیده و آن را به استخوان ها نزدیک تر می کند.
فشردگی باند ایلیوتیبیال زمینه ای . احتمال دارد فرد با مشکل باند ایلیوتیبیال به دنیا بیاید. باند ایلیوتیبیالِ فشرده و سفت شده ممکن است به دلایل زیر به استخوان ساییده شود:
- سرد کردن بسیار سریع بعد از ورزش
- استراحت نکردن
- عدم انجام حرکات کششی قبل از ورزش
- فشار آوردن به بدن در طول ورزش
- دویدن روی سطح کج و ناهموار
- دویدن روی مسیر سر پایینی
- گرم کردن سریع قبل از ورزش
- کفش های کهنه و فرسوده
علائم سندرم باند ایلیوتیبیال
درد ران و کفل
باند ایلیوتیبیال مدام روی استخوانِ تروکانتِریک بزرگ در ران ساییده می شود. تروکانتریک بزرگ جایی است که استخوان در نزدیکی بالای فِمور، عریض می شود.
این سایش سبب التهاب تاندون و درد ران می شود. ممکن است صدای ترق تروق هم بشنوید.
بیشتر بخوانید : التهاب تاندون یا تاندونیت + علائم و درمان
احساس گیر کردن
فرد ممکن است در خارج از زانوی خود احساس گیر کردگی داشته و صدای ترق تروق بشنود.
زانو درد
استخوان اپی کندیل لترال در بخش خارجی زانو، نزدیک انتهای فمور قرار دارد یعنی جایی که استخوان عریض می شود.
باند ایلیوتیبیال فشرده و سفت شده مدام روی اپی کندیل لترال ساییده می شود یعنی دقیقاً نقطه ای که زانوی خود را خم و راست می کنید.
این سایش سبب التهاب تاندون و درد زانو می شود.
گرما و قرمزی
بخش بیرونی زانو احتمالاً تغییر رنگ داده و داغ شود.
در ابتدا، درد بلا فاصله بعد از ورزش آغاز می شود. با بدتر شدن سندرم، در تمام مدتِ انجام ورزش، فرد درد را حس خواهد کرد. در نهایت حتی زمان استراحت هم درد تجربه خواهد شد.
تشخیص باند ایلیوتیبیال
پزشک بعد از بررسی تاریخچه ورزشی فرد، علائم و معاینه فیزیکی، سندرم باند ایلیوتیبیال را تشخیص می دهد.
همچنین علائم زیر چک خواهند شد:
- صدا و احساس سایش در زمان حرکت زانو یا لگن
- درد در قسمت تروکانتر بزرگ در یک یا هر دو ران
- درد در اپی کندیل لترال در یک یا هر دو زانو
- دردی که با انجام ورزش بد تر می شود
- دردی که با طی کردن مسیر سرپایینی بد تر می شود.
سوالات پزشک برای تشخیص سندرم باند ایلیوتیبیال
پزشک برای درک کامل بیماری و آنچه فرد تجربه کرده، سوالاتی می پرسد که عبارتند از:
- چه علائمی دارید؟
- درد دقیقاً در کدام قسمت است؟
- درد به چه شکل است؟
- چه مدت است که این علائم را دارید؟
- چه داروهایی استفاده می کنید؟
- چقدر درد دارید؟
- آیا ورزش خاصی انجام می دهید؟
- آیا درد با انجام ورزش بد تر می شود؟
درمان سندرم باند ایلیوتیبیال
چندین درمان برای سندرم باند ایلیوتیبیال وجود دارد که می توانید در منزل انجام دهید. برخی دیگر از درمان ها توسط پزشک انجام می شوند.
درمان های رایج عبارتند از:
استراحت . برخی از متخصصین می گویند تا زمانی که درد پا کاملا از بین نرفته و بهبود نیافته اید، باید از انجام ورزش خودداری کنید.
با پزشک درباره میزان استراحت و فعالیت هایی که قادر به انجام هستید مشورت کنید.
بیشتر بخوانید : لیزر درمانی چیست؟ کاربردها، مزایا و عملکرد
داروهای مُسکن . داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن موثر اند. درباره دوز مناسب دارو با پزشک صحبت کنید.
بیشتر بخوانید : طب سوزنی در درمان زانو درد
فیزیوتراپیست به بیمار آموزش می دهد چطور از فوم رولر برای ماساژ بدن اش استفاده کند.
فیزیوتراپی . فیزیوتراپیست حرکات کششی و ورزش های قدرتی و سایر درمان ها را آموزش می دهد تا درد زانو و ران کاهش یابد.
این درمان ها به افزایش طول باند ایلیوتیبیال و کاهش فشار به آن کمک می کنند.
آموزشِ طرز صحیح قرارگیری بدن . شیوه ای که در زمان انجام فعالیت ها و ورزش، بدن خود را قرار می دهید، روی سندروم باند ایلیوتیبیال تاثیر بسیار می گذارد.
تزریق استروئید توسط پزشک . کورتیکواستروئید ها التهاب را در باند ایلیوتیبیال کم می کنند.
جراحی . جراحی برای سندرم باند ایلیوتیبیال به ندرت اتفاق می افتد.
آیا سندرم باند ایلیوتیبیال رفع می شود
سندرم باند ایلیوتیبیال بعد از درمان هایی همچون استراحت، فیزیوتراپی و دارو درمانی بهبود پیدا می کند.
اگر درمان های لازم را دریافت نکنید، احتمال این که درد افزایش پیدا کند زیاد است.
نحوه کاهش ریسکِ بروز سندرم باند ایلیوتیبیال
اگر ورزشکارید و ورزش هایی مثل اسکی، دوچرخه سواری یا دو استقامت انجام می دهید پیشگیری از سندرم باند ایلیوتیبیال دشوار خواهد بود.
در این صورت باید روش انجام برخی فعالیت ها را تغییر داده تا ریسک بروز این سندرم کاهش یابد. مثال ها شامل موارد زیر می شوند:
- اجتناب از دویدن روی سر بالایی یا سر پایینی یا هر سطح مایل دیگر
- مطمئن شوید تکنیک صحیحی را برای انجام فعالیت ها در نظر گرفته اید
- شدت انجام ورزش و تمرینات را به تدریج افزایش دهید مثلاً حین دوچرخه سواری سرعت خود را کم کم زیاد کنید ( یا از زیاد کم کنید)
- به آرامی خود را گرم یا سرد کنید
- کفش های مناسب و مجهز به پا کنید
طول دوره نقاهت سندرم باند ایلیوتیبیال
با انجام درمان ها، مخصوصاً درمان های غیر جراحی، حدود ۵۰ تا ۹۰ درصد از افرادِ دارای این مشکل بعد از حدود ۴ تا ۸ هفته بهبود پیدا می کنند.
برخی مطالعات نشان داده اند احتمال دارد بهبودی بین ۲ تا ۶ هفته اتفاق بیفتد.
آیا سندرم باند ایلیوتیبیال بد تر می شود
اگر درمان انجام نشود، سندرم باند ایلیوتیبیال بدتر می شود. درباره فیزیوتراپی، دارو درمانی و سایر داروها با پزشک خود مشورت کنید.
عوارض سندرم باند ایلیوتیبیال
گاهی اوقات سندرم باند ایلیوتیبیال باعث بروز سندرم درد پاتِلوفِمورال می شود. احتمالاً فرد اطراف و زیر کاسه زانوی خود (پاتلا)، کفل و ران ها احساس درد کند.
در صورتی که علایم دیگری دارید حتماً با پزشک در میان بگذارید. درمان هایی هم برای سندرم درد پاتلوفمورال وجود دارد.
زمان بازگشت به زندگی نرمال
به محض از بین رفتن درد می توانید به آرامی به فعالیت های معمول خود برگردید. به کمک پزشک برنامه ای ترتیب دهید که طبق آن نوع فعالیت ها و زمان ایمن انجام شان مشخص شود.
زمان مراجعه به پزشک
اگر دچار زانو درد و ران دردی شده اید که طی چند هفته بهبود نیافته و بدتر شده به پزشک مراجعه کنید.
سوالاتی که باید از پزشک پرسید:
- علت بروز سندروم باند ایلیوتیبیال در من چیست؟
- آیا به سونوگرافی و ام.آر.آی احتیاج دارم؟
- آیا باید به فیزیوتراپیست مراجعه کنم؟
- آیا جراحی نیاز است؟
- چه زمانی می توانم به فعالیت های نرمالم برگردم؟
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
