درمان شکستگی استخوان در شیراز + علائم، علل و تشخیص
شکستگی استخوان چیست؟
شکستگی استخوان ها اغلب به علت وارد شدن نیروی خارجی زیاد به استخوان ها اتفاق می افتد.
استخوان ها، اسکلت بدن را ساخته و قابلیت تعامل با محیط و جا به جایی بدن در مقابل جاذبه را فراهم می کنند. استخوان ها، نقاط اتصال عضلات بدن بوده و از این طریق، دویدن، پریدن، نشستن، زانو زدن، گرفتن و بلند کردن را ممکن می سازند.
استخوان ها از اندام ها در مقابل آسیب احتمالی نیز محافظت کرده و مغز داخلی استخوان، مسئول تولید سلول های خونی است.
استخوان ها، محل ذخیره کلسیم هستند. در سطح سلولی، همواره کلسیم در ورود و خروج از استخوان تحت تاثیر هورمون های بدن است.
هورمون پاراتیروئید، سطح کلسیم جریان خون را افزایش می دهد؛ به این معنی که آزادسازی آن را تنظیم کرده و چگالی استخوان را کاهش می دهد.
کلسی تونین، سطح کلسیم خون را کاهش داده و به بازگشت کلسیم به استخوان کمک می کند. وجود کلسیم در جریان خون برای کمک به سلول های ماهیچه ای نیاز است.
شکستگی استخوان، آسیبی شایع است اما دورنمای آن به نوع استخوان، محل شکستگی و شرایط فرد بستگی دارد. اغلب شکستگی های دست و پا به خوبی ترمیم می شوند. برای درمان شکستگی استخوان در شیراز می توانید به کلینیک دکتر زهره عشقی مراجعه کنید.
علت شکستگی استخوان
زمانی که یک نیروی خارجی مانند ضربه به استخوان وارد می شود، این احتمال وجود دارد که استخوان نتواند میزان نیروی وارده را تحمل کند و در نتیجه می شکند.
بر اساس موقعیت، امکان دارد میزان نیروی وارده، خیلی زیاد نباشد. در افراد مبتلا به پوکی استخوان، استخوان ها دچار کمبود کلسیم بوده و شکننده هستند، به طوری که یک آسیب جزئی یا حتی جاذبه می تواند باعث شکستگی آن ها شود.
آناتومیک رایج استخوان ها
معمولا شکستگی ها بر اساس محل و نحوه قرارگیری استخوان ها نسبت به یکدیگر توصیف می شوند. اصطلاحات پزشکی مرتبط با شکستگی، متخصصین سلامت را قادر می سازد به طور دقیق مشخص کنند شکستگی در کجای استخوان قرار گرفته است.
به عنوان نقطه مرجع، قلب، مرکز بدن در نظر گرفته شده و توصیفات آناتومیکی، براساس محل قرارگیری آن ها نسبت به قلب صورت می گیرد.
هنگام توصیف یک موقعیت روی بدن یا داخل آن، تصور کنید راست ایستاده اید و با بازوهایی که کمی از پهلو فاصله گرفته و کف دست هایی که رو به جلو چرخیده اند، به روبرو نگاه می کنید.
اصطلاحات آناتومیکی رایجی که در توصیف شکستگی به کار می رود، عبارت است از:
- پروگزیمال (نزدیک تر به مرکز بدن) و دیستال (دورتر از مرکز) : آرنج نسبت به مچ، پروگزیمال و مچ نسبت به آرنج، دیستال است.
- قدامی و خلفی : قفسه سینه نسبت به پشت، قدامی و پشت نسبت به قفسه سینه، خلفی است.
- مدیال (به سمت بخش میانی بدن) و لترال (به سمت لبه خارجی بدن) : گوش ها نسبت به بینی، لترال و بینی نسبت به گوش ها، مدیال است.
بیشتر بخوانید : درمان درد استخوان دنبالچه در شیراز + دلایل آن
انواع شکستگی استخوان
با تصور بدن در وضعیت آناتومیک، شکستگی ها می توانند بر اساس مکان خود در استخوان و چگونگی ترازبندی و ارتباط بخش ها با یکدیگر توصیف شوند. شکستگی ها یا شامل نابجایی هستند یا نیستند.
برخی پزشکان بر این باورند که تمام شکستگی ها تا حدی شامل نابجایی هستند و ترجیح می دهند از عبارت “نابجایی حداقلی” استفاده کنند. توصیف شکستگی شامل جهت گیری آن در داخل استخوان ها نیز هست.
- عرضی : شکستگی در عرض استخوان ادامه پیدا می کند.
- مایل : شکستگی در یک گوشه رخ می دهد.
- مارپیچ : شکستگی به شکل مارپیچ در طول استخوان به سمت پایین امتداد می یابد.
- خرد شده : شکستگی شامل بیش از دو بخش بوده و در چندین قطعه وجود دارد.
اصطلاحات خاص :
- گرین استیک : در کودکان، استخوان ها سخت نشده و با اعمال فشار، خم شده و نمی شکنند. این اصطلاح از موقعیت مشابهی گرفته شده است که طی آن، فرد تلاش می کند شاخه جوان یک درخت را بشکند.
- هلالی : در کودکان، زمانی که فقط یک بخش از استخوان خم می شود، شکستگی هلالی یا ناکامل نامیده می شود.
- شکستگی باز : شکستگی باز موقعیتی را توصیف می کند که در آن، استخوان از پوست بیرون می زند.
پوست در محافظت از درون بدن در مقابل عفونت بسیار اهمیت دارد. اگر پوست پوشاننده استخوان شکسته، آسیب ببیند، احتمال تهاجم باکتری از بیرون به استخوان شکسته و ایجاد عفونت وجود دارد.
شکستگی به دو دسته باز (در صورت آسیب پوست) یا بسته (در صورت سالم بودن پوست) تقسیم بندی می شوند. در شکستگی باز ممکن است نیاز به شستشوی محل شکستگی برای پیشگیری از عفونت استخوان باشد.
بر اساس شرایط موجود، نوع شکستگی، میزان ورود آلودگی به پوست و زخم و وضعیت فرد، امکان دارد این کار در اتاق عمل صورت گیرد.
سایر شکستگی ها
شکستگی ها را می توان بنابر علت آنها به دسته های زیر تقسیم بندی کرد:
شکستگی فشاری
ستون فقرات از 7 مهره گردنی، 12 مهره سینه ای و 5 مهره کمری تشکیل شده است. ستون فقرات، بدن را در مقابل گرانش، قائم نگه داشته و از طناب نخاعی محافظت می کند. شکستگی فشاری می تواند ناشی از پوکی استخوان، آسیب یا ضربه باشد.
- افراد مبتلا به پوکی استخوان، کلسیم موجود در استخوان ها را از دست داده و در نتیجه ممکن است مهره ها ضعیف شده و نتوانند در مقابل نیروهای گرانش مقاومت کرده و در نتیجه به تدریج و به مرور زمان فشرده شوند.
- شکستگی فشاری حاصل از آسیب، گاهی باعث تحریک نخاع یا ریشه عصبی شده و گاهی نمی شود.
- شکستگی فشاری حاصل از ضربه، به احتمال زیاد در اثر تصادف یا سقوط از ارتفاع رخ می دهد.
شکستگی جمجمه
نقش جمجمه، حفاظت از مغز است. ضربه مستقیم قابل توجهی نیاز است تا در جمجمه شکستگی ایجاد شود. از آنجا که نگرانی اصلی، آسیب به مغز است و نه جمجمه، معمولا از تست اشعه ایکس ساده برای بررسی شکستگی جمجمه استفاده نمی شود، بلکه در این مورد سی تی اسکن کاربرد دارد.
شکستگی های جمجمه اغلب با تورم و خونریزی در محل آسیب مرتبط هستند.
- شکستگی قاعده جمجمه : آسیب به استخوان در قاعده مغز را توصیف می کند. علائم فیزیکی شامل ترشحات خونی از گوش یا بینی، کبودی پشت گوش و کبودی اطراف چشم ها است.
- شکستگی فرورفته : استخوان دچار شکستگی شده و تکه های آن به سمت داخل فشرده می شوند. بر اساس عمق فرورفتگی و درگیری بافت مغز، ممکن است به جراحی نیاز باشد.
- شکستگی باز : جمجمه بریده شده و امکان دارد زخم با پوشش فیبروزی مغز (مننژ) تماس پیدا کند. اغلب برای پیشگیری از عفونت، جراحی انجام می شود.
شکستگی استرسی
شکستگی استرسی حاصل ضربه های جزئی و متعددی است که طی آن، استخوان نمی تواند فشار مکرر وارد شده را تحمل و جذب نماید. این آسیب اغلب در ساق پا، خصوصا بین دوندگان و سایر ورزشکاران دیده می شود.
این نوع شکستگی در صورت عدم درمان و ادامه فعالیت های آزاردهنده، امکان دارد به شکستگی کامل تبدیل شود. این امر اغلب در ورزشکارانی دیده می شود که در رشته دو، تنیس، بسکتبال و دیگر ورزش هایی شرکت می کنند که مستلزم دویدن و پریدن روی سطوح سخت است.
شکستگی رژه نامی است که به شکستگی استرسی استخوان کف پا اطلاق می شود. این شکستگی در بین سربازانی دیده می شود که مجبور هستند مسافت های طولانی را رژه بروند.
کدام استخوان ها بیشتر می شکنند؟
شایع ترین شکستگی ها در ترقوه، ساعد، مچ، زانو و مفصل ران دیده می شود. شکستگی های بسته نسبت به شکستگی های باز شایع تر هستند.
در کودکان، شکستگی استخوان رادیوس بیش از همه شایع است. شکستگی در استخوان رادیوس و در نزدیکی مچ رخ داده اما شامل خود مفصل نیست.
شکستگی دست و انگشتان
آسیب های دست و انگشتان بسیار شایع هستند زیرا در فعالیت های روزانه به طور مکرر از آن ها استفاده می شود. به خاطر آناتومی بسیار پیچیده دست، گاهی شکستگی های شدید به متخصص ارتوپدی دست یا جراح پلاستیک ارجاع داده می شود. بسیاری از این موارد فقط به آتل بندی یا گچ گرفتن نیاز دارند، اما گاهی نیز نیاز به جراحی است.
شکستگی مچ دست
افتادن روی دست، شایع ترین علت شکستگی مچ است. در این شکستگی، اغلب رادیوس است که آسیب می بیند و ممکن است شکستگی شامل بیش از یک استخوان باشد.
علاوه بر رادیوس، گاهی شکستگی های مچ شامل شکستگی استخوان های کارپال نیز هست، استخوان هایی که رادیوس را به استخوان های بلند دست متصل می کنند.
اغلب اوقات پزشکان به دنبال شکستگی استخوان ناوی (استخوان بین انگشت شست و رادیوس) و نابجایی استخوان هلالی (استخوان مجاور استخوان ناوی) بوده که امکان دارد مشاهده آن ها در تست اشعه ایکس ساده دشوار باشد.
در برخی موارد با وجود طبیعی بودن تست اشعه ایکس، مچ آتل بندی می شود زیرا ممکن است پزشک پس از معاینه فیزیکی، در مورد وجود شکستگی پنهان نگرانی داشته باشد.
بر اساس استخوان آسیب دیده و وضعیت قرارگیری آن، گاهی نیاز به جراحی است. صرف نظر از درمان، هدف، ترازبندی طبیعی مچ است، خصوصا اگر شکستگی، سطح مفصل را نیز درگیر کرده باشد. ترازبندی ضعیف می تواند در آینده منجر به آرتروز شود.
شکستگی مفصل ران
شکستگی مفصل ران، شایع ترین نوع شکستگی است که در بین افراد بالای 75 سال دیده می شود. با وجود اینکه ممکن است افتادن روی زمین و ضربه، علت اصلی این نوع شکستگی باشد، بسیاری اوقات پوکی استخوان، فرد را بیشتر در معرض پوکی استخوان قرار می دهد.
مفصل ران از اتصال دو استخوان به شکل گوی و کاسه تشکیل شده است :
- بخش کاسه ای در لگن
- بخش گوی مانند در سر ران.
تقریبا تمام شکستگی های مفصل ران به جراحی نیاز داشته و نوع جراحی به محل شکستگی در استخوان ران بستگی دارد.
شکستگی پا
تمام استخوان های پایین تنه در معرض خطر شکستگی قرار دارند. گاهی شکستگی پا شامل مفصل زانو نیز بوده و درمان به نوع شکستگی بستگی دارد. به طور مشابه در برخی موارد، شکستگی ساق پا و تالوس شامل مفصل مچ پا نیز هست.
شکستگی و نابجایی در پا می تواند به اندازه دست پیچیده باشد. به خاطر آناتومی به خصوص این بخش، ممکن است تشخیص این نوع شکستگی به کمک تست اشعه ایکس ساده نیز دشوارتر باشد.
شکستگی انگشت پا
شکستگی انگشت پا اتفاقی شایع بوده که با بررسی سابقه و معاینه فیزیکی فرد تشخیص داده می شود. بر اساس شرایط بالینی، گاهی به تست اشعه ایکس نیاز است و گاهی نیاز نیست.
شکستگی شانه
شکستگی ترقوه یکی از شایع ترین نوع شکستگی ها است. شکستگی سر استخوان بازو در بین افراد مسنی که به زمین می خورند، نسبتا شایع است. بر اساس تعداد قطعاتی که از شکستگی سر استخوان بازو به وجود می آید، ممکن است به جراحی نیاز باشد. درمان اولیه معمولا با استفاده از آویز گردن آغاز می شود.
تیغه شانه، استخوانی پهن بوده و به سختی می شکند. معمولا مکانیسم شکستن آن با ضربه مستقیم است. هرگونه شکستگی تیغه شانه از نظر آسیب های مرتبط نیاز به ارزیابی دارد.
علائم و نشانه های شکستگی استخوان
پوشش استخوان، مملو از اعصابی است که در صورت التهاب می تواند باعث درد شده و عضلات اطراف محل شکستگی برای جلوگیری از جابجایی محل شکستگی، منقبض شده و این انقباض می تواند درد را تشدید کند.
استخوان ها پر از رگ های خونی بوده و در صورت آسیب دچار خونریزی می شوند. این امر موجب تورم شده و با ورود خون به بافت اطراف، درد تشدید می شود. تغییر رنگ ناشی از وجود خون می تواند خود را به صورت کبودی های قرمز پررنگ یا بنفش نشان دهد.
از آنجا که ممکن است عضلات و تاندون ها آسیب نبینند، امکان دارد فرد بتواند اندام آسیب دیده را حرکت دهد. به همین دلیل، توانایی حرکت دادن ناحیه آسیب دیده به معنی عدم شکستگی آن نیست.
در صورت آسیب دیدگی شریان مجاور، امکان دارد محل آسیب، سرد و رنگ پریده شود و در صورت آسیب دیدگی عصب، امکان بی حسی وجود دارد.
بیشتر بخوانید : درمان شکستگی مچ پا در شیراز
نحوه تشخیص شکستگی استخوان
- پزشک، شرح حال بیمار را جویا شده، محل آسیب را معاینه کرده و آسیب های احتمالی دیگر را بررسی خواهد کرد.
- پوست اطراف ناحیه آسیب دیده از نظر وجود بریدگی، خراش یا پارگی بررسی خواهد شد.
- ناحیه حساس و درگیر تورم، ارزیابی خواهد شد تا استخوان آسیب دیده شناسایی شود.
- نوع تست اشعه ایکس تجویزی به نوع آسیب بستگی دارد.
- گاهی اوقات تست اشعه ایکس ساده، آسیب را آشکار نمی کند. در صورت لزوم، سی تی اسکن یا MRI تجویز می شود.
شکستگی در کودکان
تشخیص شکستگی در کودکان می تواند دشوار باشد زیرا استخوان ها به طور کامل تشکیل نشده اند. بسیاری از بخش های استخوان در حال رشد از غضروف ساخته شده است.
استخوان در حال رشد دارای صفحات رشدی است که گاهی شکستگی را پنهان می کند. گاهی حتی با وجود عدم نمایش آسیب توسط تست اشعه ایکس، تشخیص شکستگی به کمک معاینه فیزیکی انجام می شود.
در صورت وجود احتمال شکستگی استخوان، چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اغلب شکستگی های استخوانی به مراقبت پزشکی نیاز دارند اما میزان فوریت آن به نوع شکستگی و شرایط موجود بستگی دارد.
درمان شکستگی استخوان
درمان اولیه شکستگی با تثبیت و عدم حرکت آغاز می شود. استراحت، استفاده از یخ، فشار و بالا نگه داشتن می تواند به راحتی بیشتر بیمار و جلوگیری از جابجایی استخوان کمک کند. اغلب اوقات درد مربوط به شکستگی به خاطر انقباضات عضلات اطراف است که تلاش می کنند از جابجایی جلوگیری کنند.
استفاده از اسپلینت می تواند به تسکین این درد کمک کند. در شکستگی های غیر-باز یا شکستگی هایی که می توانند بدون جراحی اورژانسی درمان شوند، هدف، ثابت نگه داشتن محل آسیب برای حفظ ترازبندی آناتومیکی و کمک به ترمیم استخوان است.
استخوان طی سه مرحله ترمیم می شود.
- مرحله واکنشی : لخته خونی که در محل شکستگی شکل گرفته، شروع به سازماندهی کرده و بلوک های سازنده بدن شروع به ساخت پل بین دو انتهای استخوان شکسته می کنند.
- مرحله ترمیم : سلول های اختصاصی که در لایه خارجی استخوان قرار گرفته اند، شروع به تشکیل شبکه ای از غضروف و استخوان کرده که فضای حاصل از شکستگی را افزایش داده و برای بالا بردن استحکام ناحیه، استخوان جدید در این فضا تشکیل می شود.
- فاز بازآرایی : طی سال های بعدی، بدن تلاش می کند این جرم استخوانی را به اندازه و شکل اصلی خود بازآرایی کند.
در اورژانس، کلینیک یا مطب پزشک، معمولا عضو آسیب دیده با استفاده از ترکیبی از یک لایه نرم، ماده گچ گیری و باند کشی آتل بندی می شود.
این اسپلینت مانند گچ نیست که تمام پیرامون عضو را بپوشاند، زیرا شکستگی پتانسیل متورم کردن بافت های اطراف را داشته و اگر قالبی تنگ در محل قرار گرفته باشد، این تورم می تواند باعث ایجاد عوارضی مانند درد شدید و مشکلاتی در خون رسانی شود.
پس از ترخیص، لازم است بیمار عضو آسیب دیده را بالا نگه داشته و روی آن یخ گذاشته تا به کاهش تورم و التهاب کمک کند.
پس از چند روز و با رفع تورم اولیه، قالب گچی کامل تا زمان ترمیم شکستگی، جایگزین اسپلینت خواهد شد. زمان لازم برای بهبود به نوع شکستگی و محل آن بستگی دارد. برای کمک به تعیین زمان لازم برای خارج کردن قالب از اشعه ایکس استفاده می شود.
ممکن است شکستگی های انگشت و دست، پیچیده تر باشد. دست، شبکه ای پیچیده از تاندون ها، عروق خونی و اعصابی است که عملکرد حرکتی را ممکن می کنند.
برخی آسیب های انگشت، به چیزی غیر از یک اسپلینت فلزی یا بستن یک انگشت به انگشت دیگر نیاز ندارند، در حالی که بقیه موارد به جراحی نیاز خواهند داشت. نوع درمان به نوع آسیب بستگی دارد. اغلب آسیب های انگشت شست خود به خود ترمیم شده و به چیزی غیر از بستن یک انگشت به انگشت دیگر نیاز ندارند.
درمان شکستگی دنده مستلزم کنترل درد بوده تا بیمار بتواند نفس های عمیق کشیده و به این ترتیب به ریه اجازه دهد متسع شده و مانع از ذات الریه شود.
آسیب های دنده باندپیچی نمی شوند زیرا این کار، حرکت آن ها را محدود کرده و مانع از اتساع ریه می شود. به همین خاطر، معمولا ترمیم شکستگی دنده 4 تا 6 ماه زمان برده و گاهی باعث ایجاد درد در سرتاسر فرآیند بهبود می شود.
جراحی شکستگی استخوان
تصمیم به انجام جراحی به نوع شکستگی بستگی دارد. گاهی اوقات بیمار برای جا انداختن استخوان و اسپلینت گذاری به اتاق عمل برده می شود. زمانی که شکستگی به میزان قابل توجهی درگیر نابجایی و ناترازی باشد، ممکن است حرکت دادن یا دستکاری استخوان بدون بیهوشی بسیار دردناک باشد.
اگر مشخص شود شکستگی، ناپایدار بوده و امکان ترازبندی مناسب به کمک اسپلینت یا گچ گرفتن وجود ندارد، امکان دارد به جا انداختن و تثبیت داخلی نیاز باشد. یک برش ایجاد می شود تا تکه های استخوانی قابل شناسایی و ترازبندی باشند.
گاهی برای تثبیت شکستگی از صفحات و پیچ ها، سیم ها یا میله هایی استفاده می شود. گاهی این ابزارها به طور دائمی و گاهی به طور موقت و تا زمان ترمیم شکستگی کار گذاشته می شود.
اغلب اوقات شکستگی مفصل ران به جا انداختن و تثبیت داخلی نیاز داشته تا امکان بهبود و بازیابی قابلیت راه رفتن برای بیمار فراهم شود.
در مواقعی که به شریان ها و اعصاب آسیب وارد شده نیز ممکن است به جراحی نیاز باشد تا ترمیم صورت گیرد. در شکستگی های باز نیز اغلب برای شستشو و پیشگیری از عفونت استخوان نیاز به رفتن به اتاق عمل است.
بیشتر بخوانید : درمان دژنراتیو ستون فقرات در شیراز
پیشگیری از شکستگی
بسیاری از شکستگی های استخوان طی حوادث خانگی، کاری یا هنگام بازی رخ داده و امکان پیشگیری از تمام آن ها وجود ندارد. استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب و احتیاط می تواند خطر آسیب را به حداقل برساند.
با افزایش سن، خطر افتادن در خانه افزایش یافته و برخی اقدامات پیشگیرانه به کاهش خطر افتادن کمک می کند، از جمله:
- اطمینان از وجود نور کافی
- اطمینان از لغزنده نبودن کفش ها
- ترمیم سطوح ناصاف
- پاک کردن نواحی پر رفت و آمد مانند مسیر تخت تا سرویس بهداشتی یا آشپزخانه تا هال از خطراتی مانند اثاثیه اضافی یا جعبه
- داخل سرویس بهداشتی، وان یا زیر دوش باید پادری غیر لغزنده وجود داشته باشد
- نصب نرده در کنار پله ها و دستگیره در سرویس بهداشتی
استخوان ها با افزایش سن فرسوده شده و مدیریت پوکی استخوان اهمیت دارد. افزایش کلسیم در استخوان، ریسک شکستگی را کاهش داده و استخوان را برای تحمل آسیب های وارده تقویت می کند. راه های پیشگیری از پوکی استخوان عبارت اند از:
- افزایش تمرینات استقامتی
- مصرف کلسیم و ویتامین دی کافی
- عدم مصرف سیگار
- پرهیز از مصرف بیش از حد الکل
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
