درمان دیسک کمر بدون جراحی در شیراز

طی سالهای اخیر بیش از نیمی از بیمارانی که به کلینیک ما مراجعه کردند از درد دیسک کمر رنج میبردند و به دنبال راهی برای درمان بدون جراحی این عارضه بودند.
اصطلاحات متعددی برای توصیف عارضههای مرتبط با دیسک مهرهها و درد دیسک به کار میرود و همه آنها ممکن است به طور متفاوتی در زمانهایی به جای یکدیگر استفاده شوند. برخی از این عبارات متداول در ادامه آورده شده است:
- فتق دیسک کمر
- گیرافتادگی عصب
- پارگی دیسک کمر
- برجستگی دیسک
- بیرون زدگی دیسک کمر
- فتق دیسک بین مهرهای
درباره استفاده از این اصطلاحات اتفاق نظر وجود ندارد و اینکه برای یک بیماری عبارات مختلفی شنیده شود میتواند خسته کننده باشد.
علائم خاصی مثل ضعف یا بیحس شدن و سن بیمار هم میتوانند فاکتورهای مهمی در انتخاب راهکار درمانی باشد. برای درمان دیسک کمر بدون جراحی میتوانید به کلینیک دکتر زهره عشقی متخصص توانبخشی و درمان فیزیکی در شیراز مراجعه کنید.
دیسک کمر چیست؟
بین مهرههای ستون فقرات انسان، صفحاتی انعطافپذیر و ژلاتینی بهنام دیسک بینمهرهای قرار دارد. این دیسکها نقش ضربهگیر دارند و از سایش مهرهها جلوگیری میکنند. در صورتی که دیسک دچار بیرونزدگی یا پارگی شود، به ریشههای عصبی فشار وارد میشود و علائمی چون کمردرد، گزگز پا، بیحسی و حتی اختلال در حرکت ایجاد میکند.
علل اصلی درد دیسک مهرهها
گیرافتادگی عصب : در بیشتر موارد یک فتق دیسک (بیرون زدگی) به خودی خود باعث درد نمیشود، اما موادی که از دیسک بیرون میزند باعث فشار، التهاب یا تحریک در یک عصب شده و درد رادیکولار را به وجود میآورد.
درد رادیکولار (که درد با ریشه عصبی هم نامیده میشود)، دردی تیرکشنده و شوک دهنده است که به سمت سایر بخشهای بدن منتشر میشود، مانند نوعی از کمردرد که تا پاها منتشر خواهد شد یا نوعی گردن درد که تا بازوها پخش میشود. دردی که از یک عصب تحت فشار ناشی میشود را معمولا سیاتیک مینامند.
درد دیسک کمر : دیسک مهرهها وقتی که دچار خشکی (dehydrate) یا دچار پیری (degenerative) شود، خود میتواند منبع درد باشد (که به آن خرابی یا دژنرسانس دیسک بین مهرهای گفته میشود).
درد ناشی از خرابی دیسک شامل یک درد مزمن سطح پایین در اطراف دیسک و دورههایی از دردهای شدیدتر گاه و بیگاه است.

فتق دیسک و خرابی دیسک بین مهرهای به طور معمول در مهرههای گردنی و مهرههای کمری اتفاق میافتد. درد دیسک معمولا در قسمت پایین کمر شایع است، جایی که بیشتر حرکتها و تحمل وزن در ستون فقرات آنجا اتفاق میافتد. این شرایط در قسمت میانی پشت (مهرههای قفسه سینهای) شایع نیست.
درمان غیرجراحی فتق دیسک کمر
اکثر اوقات علائم دیسک کمر خود بخود طی مدت شش ماه برطرف میشوند، دکتر زهره عشقی متخصص درمان دیسک کمر در شیراز میگوید: “معمولا به بیماران توصیه میکنیم درمانهای غیرجراحی را شروع کنند. اما این راهکار امکان دارد با توجه به شدت و ماهیت علائم متغیر باشد.”

چرا درمان بدون جراحی؟
هرچند جراحی در برخی موارد ضروری است، اما برای اکثر بیماران مبتلا به دیسک کمر، درمانهای غیرجراحی میتواند مؤثر باشد. دلایل ترجیح روشهای غیرجراحی شامل موارد زیر است:
- کاهش خطر عوارض بعد از عمل
- دوره نقاهت کوتاهتر
- عدم نیاز به بیهوشی عمومی
- هزینه کمتر نسبت به جراحی
- امکان تکرار درمان در صورت عود بیماری
کنترل درد اولیه فتق دیسک کمر

ضروریترین اقدامی که هنگام بروز علائم باید انجام داد کنترل درد شدید است. اولین راهکارهای احتمالی برای کنترل درد اینها خواهند بود:
- به کار بردن یخ : به کار بردن یخ یا یک پک سرما برای کاهش التهاب اولیه و اسپاسم های عضلانی مرتبط با فتق دیسک کمر سودمند است. یک ماساژ یخ هم میتواند مفید باشد. یخ و سرما راهکاری موثر در 48 ساعت ابتدایی بعد از شروع کمردرد.
- داروهای مسکن درد : پزشک احتمالا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای درمان درد و التهاب تجویز میکند.
- شل کنندههای عضلانی : ممکن است فتق دیسک کمر با اسپاسمهای عضلانی همراه باشد و داروهای تجویز شده بتوانند باعث تسکین اسپاسمهای دردناک شوند.
- گرما درمانی : گرم کردن عضلاتی که دچار اسپاسم شدهاند تا 48 ساعت بعد از شروع موجب تسکین درد است. تشک برقی حرارتی، یک کمپرس گرم و پدهای چسبان گرمایشی همه گزینههای خوبی هستند. گرمای مرطوب مثل یک حمام داغ نیز میتواند در اولویت باشد.
- استراحت : استراحت بهترین درمان است به شرطی که محدود به یکی دو روز شود اما استراحت طولانی مدت باعث سفتی و درد بیشتر میشود. بعد از این مرحله، فعالیت سبک و حرکت مداوم – همراه با استراحت در وقت نیاز – توصیه میشود.
- رعایت نکات فیزیکی : از بلندکردن اجسام سنگین و انجام ورزشهای سنگین مثل بدنسازی و وزنه برداری باید اجتناب کرد. بالا رفتن از پلهها را هم تا جای ممکن محدود کنید.
راهکارهای درمانی بدون جراحی برای فتق دیسک کمر

این راهکارهای درمانی دیسک کمر بدون جراحی در شیراز بیشتر برای تسکین دردهای طولانی مدت موثرند:
- فیزیوتراپی : اهمیت آن در آموزش حرکات کششی و تمرینهایی برای توانبخشی است. با این برنامه همچنین به بیمار راههای ایمنتری برای انجام فعالیتهای روزانه مانند بلندکردن اجسام و پیاده روی را یاد میدهند.
- طب فیزیکی و توانبخشی : پزشکان متخصص طب فیزیکی با بررسی دقیق وضعیت بیمار، برنامهای شامل دارو، تمرینات ورزشی و درمانهای کمکی مانند مگنتتراپی و لیزرتراپی تنظیم میکنند. این روشها اغلب برای بیماران مزمن و کسانی که از جراحی واهمه دارند مناسب است.
- تزریق اپیدورال : برخی داروهای استروئیدی میتواند در بعضی از موارد موجب تسکین درد شود. هدف از یک تزریق استروئیدی اپیدورال ارائه مسکن کافی به بیمار است تا بتواند در توان بخشی پیشرفت داشته باشد. اثرات این درمان متفاوت است و تسکین آن موقت است.
- مانیپیلاسیون (حرکت دادن) ستون مهره : کایروپراکتیک (درمان های دستی) و یا استئوپاتی (استخوان درمانی) میتوانند به تسکین درد کمک کرده، محیط درمانی بهتری فراهم نمایند.
- طب سوزنی : با وارد کردن سوزن های بسیار نازک به پوست در نزدیکی محل درد به درمان کمک میکند. سازمان غذا و داروی آمریکا طب سوزنی را به عنوان یک راهکار برای درمان کمردرد تایید کرده است.
- درمان شناختی رفتاری : این روش برای درمان سیاتیک مفید است. این درمان به افراد آموزش میدهد که عادات رفتاری خود تخریبی را تغییر دهند. یک درمانگر در جلسات چهره به چهره یا آنلاین با آموزش تکنیک مراقبه ذهنی و تصویرسازی ذهنی به کاهش درد کمک میکند.
- ماساژ درمانی : این روش می تواند با افزایش گردش خون، شل کردن عضلات و کمک به ترشح آندروفین که یک مسکن طبیعی درد در بدن است، کمر درد را کاهش دهد.
گزینههای درمانی ارائه شده برای فتق دیسک کمر تا حد زیادی به مدت زمانی که بیمار علائم درد دارد و شدت این علائم بستگی دارد.
مزایا و معایب روشهای غیرجراحی
مزایا | معایب |
---|---|
بدون نیاز به بیهوشی و بستری شدن | نیاز به استمرار و شرکت منظم در جلسات درمانی |
بهبودی سریعتر و بازگشت زودتر به فعالیتهای روزمره | ممکن است در موارد شدید اثربخشی محدودتری نسبت به جراحی داشته باشد |
هزینه کمتر نسبت به جراحی | تأثیر درمان به همکاری کامل بیمار و رعایت دستورات وابسته است |
ریسک پایینتر نسبت به عوارض بعد از عمل | در برخی روشها، نتایج ممکن است موقتی باشد و نیاز به تکرار دوره درمانی باشد |
بدون ایجاد زخم یا آسیب به ساختارهای بدن | برخی روشها (مانند اوزونتراپی یا طب سوزنی) نیاز به مهارت بالای درمانگر دارند |

نکات مهم برای بیماران دیسک کمر
- تشخیص دقیق: پیش از آغاز هر نوع درمان، تشخیص دقیق نوع و شدت دیسک توسط MRI یا سیتیاسکن الزامی است.
- پرهیز از خوددرمانی: استفاده خودسرانه از دارو یا تمرینات غیراصولی ممکن است آسیب را تشدید کند.
- پرهیز از بیتحرکی مطلق: استراحت طولانیمدت میتواند به ضعف عضلات منجر شده و روند درمان را کند کند.
- ورزشهای مناسب: تمریناتی نظیر پیادهروی سبک، شنا یا یوگای درمانی تحت نظر متخصص میتواند مفید باشد.
- کنترل وزن: اضافهوزن یکی از عوامل تشدیدکننده دیسک کمر است، لذا کاهش وزن به درمان کمک میکند.
خوابیدن روی تشک بیش از حد سفت ممکن است درد را تشدید کند. بهتر است از تشکهای طبی با سفتی متوسط استفاده شود.
کمربند طبی در کوتاهمدت و هنگام فعالیت مفید است، اما استفاده طولانیمدت باعث ضعف عضلات میشود.
پیادهروی ملایم به تقویت عضلات و کاهش درد کمک میکند. باید از سطوح سخت و شیبدار اجتناب شود.
