در این مقاله به بررسی علت ها، علائم، و تشخیص تنگی کانال نخاعی کمر و گردن پرداخته و راه کارهای طب فیزیکی و توانبخشی را برای درمان این مشکل بررسی خواهیم کرد.
تخمین زده می شود 80% از افراد، در طول زندگی خود، شکلی از کمردرد یا گردن درد را تجربه می کنند. تنگی کانال نخاعی کمر یا گردن می تواند یکی از دلایل کمردرد و گردن درد باشد.
این عارضه، مهره های ستون فقرات را تحت تاثیر قرار داده و حفره داخلی این استخوان ها را که محل عبور نخاع و اعصاب است، باریک می کند.
برای درمان تنگی کانال نخاعی کمر یا گردن در شیراز با کلینیک دکتر زهره عشقی، پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی تماس بگیرید.
تنگی کانال نخاعی چیست؟
تنگی کانال نخاعی، به معنی باریک شدن فضای داخلی مهره های ستون فقرات است که منجر به فشار بیش از حد بر طناب نخاعی یا اعصاب می شود.
تنگی کانال نخاعی می تواند در گردن یا کمر رخ دهد.
دلایل شایع تنگی کانال نخاعی به فرآیند استهلاک در ستون فقرات مرتبط هستند:
- آرتروز که به معنی تحلیل غضروف بین مفاصل است. در پاسخ به این آسیب، اغلب اوقات بدن، استخوان اضافه یا زائده استخوانی شکل می دهد .
گاهی این زائده استخوانی بر اعصاب، در نقطه ای که از کانال ستون فقرات خارج می شوند، فشار وارد می کند.
- فرآیند طبیعی استهلاک می تواند منجر به ساییده و مسطح شدن دیسک هایی شود که بین فضای بین دو مهره وجود دارد.
کاهش فاصله بین مهره ها، فضای لازم برای عبور عصب از نخاع را کاهش می دهد.
- آسیب های ستون فقرات، بیماری های استخوانی، تومورهای ستون فقرات و افزایش ضخامت برخی رباط های ستون فقرات نیز می تواند منجر به تنگی کانال نخاعی شود.
- در اکثر موارد، علائم تنگی کانال نخاعی با تشخیص و درمان مناسب توسط متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی به طور موثری مدیریت می شود. تنها، موارد بسیار شدید تنگی کانال نخاعی نیاز به جراحی یا تزریق در ستون فقرات دارد.
علائم تنگی کانال نخاعی و نشانه های آن
تنگی کانال نخاعی می تواند باعث ایجاد علائمی شود، نظیر:
- درد، بی حسی، مور مور شدن یا ضعف در دست ها و شانه ها، پا ها یا تنه
- مشکلاتی در عملکرد روده یا مثانه
در صورت وجود تنگی کانال نخاعی در گردن، ممکن است ضعف، بی حسی و درد در یک یا هر دو دست و گاهی پاها ایجاد شود که وقوع هر یک به عصب های درگیر بستگی دارد.
در اکثر موارد، خود گردن نیز دچار درد می شود.
در صورت وجود تنگی کانال نخاعی در کمر، ممکن است فرد در کمر و یک یا هر دو پا احساس درد، بی حسی و ضعف داشته باشد اما در دست ها این علائم دیده نمی شود. گاهی علائم با راه رفتن، تشدید شده و با نشستن بهبود می یابد.
نحوه تشخیص
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، با انجام معاینه کامل و گرفتن شرح حال بیمارو در صورت لزوم با استفاده از تصویر برداری ها به تشخیص دقیق تنگی کانال نخاعی کمک میکند. در برخی موارد، او اقدامات زیر را نیز انجام خواهد داد:
- سوالات معینی را در مورد مکان و ماهیت درد، ضعف و علائم دیگر می پرسد.
- از فرد می خواهد طرحی مربوط به بدن انسان را تکمیل کند تا نواحی دقیق درد، بی حسی و مور مور شدن مشخص شود.
- تست های مرتبط با قدرت و حس عضلانی را اجرا کرده تا شدت فشار وارد بر ریشه عصب را معین کند.
- وضعیت قرارگیری بدن و نحوه راه رفتن و انجام فعالیت های دیگر را معاینه می کند.
- محدوده حرکتی ستون فقرات و دست ها و پا ها را اندازه گیری می کند.
- از منوال تراپی برای ارزیابی قابلیت حرکت مفاصل و عضلات موجود در ستون فقرات استفاده می کند.
- قدرت دسته های عضلانی مهم را تست می کند.
در صورت وجود ضعف عضلانی، از دست رفتن قدرت حسی یا درد شدید، ممکن است به تست های تشخیصی مانند اشعه ایکس یا ام آر آی نیز نیاز باشد.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی با همکاری با پزشکان و سایر اعضای کادر درمان، به فرد تضمین می دهند تشخیص صحیح انجام شده و درمان مناسب در نظر گرفته شده است.
تحقیقات نشان می دهد در اکثر موارد شدید تنگی کانال نخاعی، درمان های سنتی مانند طب فیزیکی و توانبخشی، نتایج بهتری نسبت به جراحی دارد.
نقش متخصص طب فیزیکی و توانبخشی و درمان تنگی کانال نخاعی کمر و گردن
هدف کلی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی این است که به فرد کمک کند به شرکت در فعالیت های روزانه خود ادامه دهد.
او، برنامه درمانی را تدوین خواهد کرد که بر پایه یافته های حاصل از ارزیابی و همچنین اهداف شخصی فرد است.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، برنامه درمانی مخصوصی را متناسب با نیازها و اهداف فرد طراحی خواهد کرد که می تواند شامل موارد زیر باشد:
- تجویز دارو بر اساس شدت درد بیمار و شدت درگیری
- طب سوزنی
- تزریقات داخل مفاصل
- لیزر درمانی پرتوان
- تکارتراپی
ورزش درمانی
حرکت آرام: متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، حرکات مخصوصی را به فرد آموزش می دهد تا بدین وسیله فشار را از روی ریشه عصب برداشته و به تسکین درد کمک کند.
تمرینات محدوده حرکتی و کششی : به منظور بهبود حرکت در مفاصل و عضلات ستون فقرات و اندام ها، تمرینات مخصوصی به فرد آموزش داده می شود.
اغلب اوقات بهبود حرکت در یک مفصل، کلید کاهش درد است.
تمرینات استقامتی: عضلات قوی در تنه (شکم و پشت)، به عنوان پشتیبانی برای مفاصل ستون فقرات عمل می کند و عضلات قوی در دست و پا به کاهش بار وارد بر مفاصل ستون فقرات کمک می کند.
تمرینات هوازی : حرکات هوازی به فرد آموزش داده می شود تا تحمل انجام فعالیت هایی مانند راه رفتن که ممکن است تحت تاثیر تنگی کانال نخاعی قرار گرفته باشد، افزایش یابد.
این تمرینات ممکن است زیاد به نظر برسد اما نگران نباشید. تحقیقات نشان می دهد هرچه تمرینات بیشتر باشد، سرعت خلاص شدن از درد و علائم دیگر بیشتر خواهد بود!
گاهی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی تصمیم می گیرد از ترکیبی از درمان های دیگر استفاده کند، از جمله:
منوال تراپی یا درمان دستی : متخصص طب فیزیکی و توانبخشی از روش های مختلف منوال تراپی یا درمان دستی مانند ماساژ برای بهبود حرکت مفاصل سفت استفاده می کند.
استفاده از تجهیزات : گاهی متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، استفاده از برخی تجهیزات توانبخشی را تجویز خواهد کرد – مانند یک ابزار مهاری مخصوص که به تردمیل وصل شده و به کاهش فشار وارد بر اعصاب ستون فقرات در زمان راه رفتن کمک می کند.
آموزش طرز قرارگیری بدن : به بیمار آموزش داده می شود چگونه می توان با ایجاد تغییرات ساده در چگونگی ایستادن، راه رفتن و نشستن، فشار را از روی اعصاب کاهش داد.
آیا امکان پیشگیری از این آسیب یا عارضه وجود دارد
- تمرینات منظم، عضلات پشتیبان کمر را تقویت کرده، انعطاف مفاصل ستون فقرات را حفظ کرده و به حفظ وزن مناسب کمک می کند.
- استفاده از صندلی و تشک های حمایتی و پرهیز از فعالیت هایی که می تواند منجر به آسیب شود – مانند بلند کردن اجسام سنگین یا بلند کردن نامناسب یا مکرر اجسام – به محافظت از کمر فرد کمک می کند.
متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می تواند به طراحی برنامه تناسب اندام فرد کمک کند.
تمریناتی وجود دارد که نسبت به سایر تمرین ها، برای افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی مناسب تر بوده و متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می تواند به فرد بیاموزد از کدام تمرینات و فعالیت ها پرهیز کند.
برای مثال، معمولا راه رفتن از نشستن دردناک تر است، دوچرخه سواری می تواند روش بهتری برای انجام فعالیت فیزیکی منظم باشد.
کمردرد در هر فرد، متفاوت و منحصر به فرد است. متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، برنامه تمرینی به خصوصی را بر اساس معاینات حرکت، وضعیت سلامت و اهداف فرد طراحی خواهد کرد.
به چه نوع متخصص طب فیزیکی و توانبخشی نیاز است؟
تمام متخصصین طب فیزیکی و توانبخشی با آموزش و تجریبات کافی قادرند افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی را درمان کنند، اما نیاز است موارد زیر در نظر گرفته شود:
- متخصص طب فیزیکی و توانبخشی که در درمان افراد درگیر درد و بیماران مبتلا به مشکلات ارتوپدی یا عضلانی اسکلتی تبحر دارد.
نکات کلی برای یافتن متخصص طب فیزیکی و توانبخشی:
- از خانواده، دوستان یا سایر اعضای کادر درمان مشورت بگیرید.
- هنگام تماس با کلینیک طب فیزیکی و توانبخشی، در مورد تجربه متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در کمک به افراد مبتلا به تنگی کانال نخاعی بپرسید.
- در ملاقات اول با متخصص طب فیزیکی و توانبخشی، آمادگی تشریج جزئی علائم خود را داشته باشید و آنچه را که باعث تشدید علائم می شود با وی در میان بگذارید.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانخبشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی در شیراز، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با اطلاعات صفحه تماس با ما و مطب ارتباط برقرار کنید.
