تشخیص تفاوت درد کلیه و درد کمر
کمر درد مشکلی رایج است که افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار می‌دهد، از ورزشکاران جوان و بزرگسالان پرمشغله گرفته تا سالمندان. علاوه بر آن می‌تواند نشانه مشکلات کلیه یا سایر اختلالات مثل لخته شدن خون، عفونت و سنگ کلیه باشد اما تفاوت درد کلیه و درد کمر در چیست؟
کلیه‌ها مواد زائد و مایع اضافی را از خون گرفته و در مقابل عضلات کمر، درست زیر قفسه سینه قرار می‌گیرند. فقط پزشک می‌تواند علت دقیق کمردرد را مشخص کند اما چند تکنیک هم به تشخیص تفاوت درد کلیه و درد کمر کمک می‌کند.
قبل از اطلاع از تفاوت بین درد کلیه و درد کمر بهتر است ابتدا علت و علائم هر یک را کامل بشناسید که در بخش زیر توضیحات لازم آورده شده است.
کمر درد چیست؟
درد و ناراحتی در قسمت پایین کمر می‌تواند ناشی از اختلالات پزشکی مثل پوکی استخوان، آرتریت و پارگی دیسک و همچنین انتخاب سبک زندگی مثل وضعیت بد بدن، ایستادن‌های طولانی مدت و حتی نشستن‌های زیاد باشد.
علل بروز کمر درد
کمردرد عضلانی اسکلتی مثل درد کلیه می‌تواند منشا‌های مختلفی داشته باشد. پوزیشن خواب، برنامه‌های روزانه و ماهیت شغلی فرد، همگی از عوامل ایجاد کننده مشکل هستند.
علل اصلی را می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وضعیت نامناسب قرارگیری بدن
- ایستادن یا نشستن‌های طولانی مدت
- جراحات
- آسیب یا جابجایی دیسک بین مهره‌ای
- تومورهای ستون فقرات
- خم شدن غیر معمول ستون فقرات
علائم و نشانه‌های درد کمر
ناراحتی در ناحیه کمر اغلب به شرح زیر توصیف می‌شود:
- دردی مبهم
- درد کلی
- خشکی و انعطاف ناپذیری کمر
- درد شدید در گردن
- درد شدیدی که به نواحی دیگر بدن معمولاً پاها منتقل می‌شود
- مشکل در راه رفتن
- اسپاسم عضلات
- مشکل در پا گرفتن
- گزگز یا بی‌حسی در بازوها یا کمر
- ضعیف شدن عضلات یک یا هر دو پا
درد کلیه ناشی از چیست؟
عفونت‌های دستگاه ادراری و سنگ کلیه دو علت شایع ناراحتی کلیه هستند. کارسینوم سلول کلیه به ندرت باعث درد کلیه می‌شود.
مطالعات نشان می‌دهند بیش از ۴۲ درصد از افراد به شکل‌های مختلف کمردرد دارند. همانطور که قبلاً ذکر شد، مشکلات کلیوی یکی از علل زمینه‌ای درد کلیه است.
این‌ها کمی با ناراحتی معمولی کمر ناشی از اختلالات اسکلتی عضلانی متفاوت هستند. دلایل اصلی درد کلیه به شرح زیر است:
- سنگ کلیه
- عفونت دستگاه ادراری
- انعقاد خون
- عفونت‌ها
- آسیب به اندام
سنگ کلیه چیست و چرا ایجاد می‌شود؟
سنگ کلیه، رسوبات یا توده‌های جامدی هستند که در پوشش داخلی کلیه به علت تجمع مواد معدنی محلول مثل استروویت و اگزالات کلسیم ایجاد می‌شوند.
اندازه این سنگ‌ها از سنگریزه تا ابعاد یک توپ گلف متغیر است. سنگ‌های بزرگتر می‌توانند وارد مجرای ادرار شوند و به جراحی نیاز شود.
در حالی که سنگ‌های کوچک‌تر معمولاً بدون تشخیص و همراه با ادرار از بدن عبور می‌کنند. اگر فرد عوامل خطرساز خاصی داشته باشد، احتمال بروز سنگ کلیه بیشتر می‌شود از جمله:
- سابقه سنگ کلیه : اگر فردی قبلا سنگ کلیه را تجربه کرده باشد احتمال بروز آن در آینده بیشتر می‌شود.
- زندگی در آب و هوای گرم : این آب و هوا فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سنگ کلیه قرار می‌دهد چون کم آبی بدن خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهد.
- مصرف بیش از حد نمک، قند و پروتئین سطح کلسیم را در کلیه‌ها افزایش می‌دهد و خطر ابتلا به سنگ کلیه بیشتر می‌شود.
- افراد با اضافه وزن
علائم و نشانه‌های درد کلیه
در مجموع علائم کلیه درد عبارتند از:
- درد پهلو، ناحیه بالای باسن و زیر قفسه سینه در هر دو طرف ستون فقرات
- دردی که بعد از حرکت بهتر یا بدتر نمی‌شود
- دردی که بدون مراقبت پزشکی به خودی خود بهتر نمی‌شود
- دردی که در یک مکان می‌ماند اما پتانسیل گردش تا قسمت داخلی ران یا پایین شکم را دارد
- استفراغ یا حالت تهوع
- دمای بالای بدن
- ادرار سیاه، کدر یا خونی
- نیاز دائمی به دفع ادرار
- ادرار دردناک
- طعم ناخوشایند فلز در دهان یا بوی بد دهان
چگونه می‌توان درد کلیه را تشخیص داد؟
فرد با درد کلیه، در پهلوها احساس درد می‌کند. فضای بین ناحیه تحتانی باسن و قفسه سینه در دو طرف ستون فقرات، پهلو نامیده می‌شود.
علاوه بر آن، کمر، معده و کشاله ران هم درد خواهند داشت. گاهی اوقات هر دو طرف بدن دچار درد می‌شود حتی اگر فقط یک کلیه مشکل داشته باشد.
سنگ کلیه علت اصلی درد کلیه است و در زمان عبور و حرکت، انواعی از ناراحتی ایجاد خواهد کرد. در مواردی مثل “بیماری کلیه پلی کیستیک”، درد بسیار طاقت فرسا می‌شود. در کل درد کلیه شدید و عذاب آور است.
اگر منشاء درد سنگ باشد، درد شدید در کمر ایجاد می‌شود. همچنین، درد کلیه می‌تواند با بیماری‌هایی مثل عفونت مجاری ادراری همراه شود.
- انتشار درد : قسمت تحتانی شکم یا بخش داخلی ران ممکن است انتشار درد را تجربه کند.
- شدت درد : شدت درد کلیه بر اساس علت اصلی آن متفاوت است. ممکن است گاهی اوقات درد اندک، متوسط یا حتی شدید باشد. عفونت‌ها باعث درد خفیف می‌شوند اما سنگ کلیه باعث درد شدید خواهد شد.
- عوامل بدتر شدن درد : درمان تنها انتخاب برای ناراحتی کلیه است. اگر انجام نشود مشکل همیشه بدتر خواهد شد.
- درمان درد کلیه : علت بروز درد تا حد زیادی نحوه درمان را تعیین می‌کند. اگر عفونت باعث درد شود ممکن است پزشک آنتی بیوتیک توصیه کند.
از سوی دیگر، درد ناشی از سنگ کلیه به مداخله جراحی برای برداشتن سنگ‌ها نیاز دارد.
چگونه می‌توان کمر درد را تشخیص داد؟
به گفته متخصصان، درد کمر رایج‌تر از درد کلیه است. علت این است که ناراحتی کمر از مشکلات مربوط به عضلات، استخوان‌ها یا اعصاب کمر ناشی می‌شود.
- محل درد : اگرچه این ناراحتی می‌تواند در هر جایی از کمر رخ دهد اما معمولاً روی باسن و نواحی اطراف کمر تاثیر می‌گذارد. علاوه بر آن، بدون شک انواع مختلفی از ناراحتی کمر وجود دارد که ممکن است فرد با آن مواجه شود.
- شدت درد : درد عضلانی شبیه درد ضربان‌دار است. درد شدیدی که به پایین و سپس به پا یا ساق پا حرکت می‌کند نشان دهنده آسیب یا التهاب عصب است.
- انتشار درد : گزارش شده که درد عضلانی بدن را از دو طرف درگیر می‌کند. با این وجود، درد عصبی به یک طرف محدود خواهد شد. همچنین می‌تواند به صورت جانبی به پاها و مچ پا و پشت ران و باسن بزند.
- درمان کمر درد : استراحت معمولا برای درد کمر توصیه می‌شود. بسته به مشکل، در صورتی که درد از بین نرود، پزشک دارو یا درمان‌های دیگر توصیه خواهد کرد.
اگر کسی از کمر درد مداوم رنج می‌برد، درمان پزشکی نیاز است. در غیر این صورت درمان‌های طبیعی و خواب کافی کفایت می‌کند.
چگونه می‌توان تفاوت درد کلیه و درد کمر ساده را تشخیص داد؟
درک تفاوت بین درد کلیه و درد کمر برای تشخیص و درمان بسیار مهم است. هر دو بیماری می‌توانند به صورت درد در ناحیه کمر ظاهر شوند اما منشا و پیامدهای آنها کاملاً متفاوت است.
درد کلیه معمولاً از مشکلات مرتبط با خود کلیه‌ها ناشی می‌شود، در حالی که درد کمر ممکن است از انواعی از مشکلات اسکلتی عضلانی منشا بگیرد.
- کمردرد در یک طرف یا پهلوها، زیر قفسه سینه : درد عمومی کمر فراگیر است و می‌تواند در هر جایی از کمر رخ دهد بنابراین اگر در شانه یا وسط کمر باشد ناراحتی احتمالاً مربوط به سنگ کلیه نیست.
- درد با شدتی در نوسان و موجی : آستانه درد با عبور سنگ کلیه از مجرای ادراری تغییر می‌کند. کمردرد معمولاً باعث درد مداوم خواهد شد.
- دردی که بعد از حرکت هم ادامه دارد : تغییر وضعیت بدن به طور موقت کمر درد را تسکین می‌دهد. با این حال، در صورت داشتن سنگ کلیه، حرکت باعث رفع درد نمی‌شود و در واقع برخی پوزیشن‌ها آن را بدتر می‌کند.
- درد و ناراحتی شدید : در حالی که درد سنگ کلیه تقریباً همیشه شدید است اما کمر درد می‌تواند شدت متفاوتی داشته باشد. می‌گویند سنگ کلیه به اندازه زایمان طبیعی درد دارد.
- هماچوری (خون در ادرار) : ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای ممکن است نشانه سنگ کلیه باشد.
- ادرار دردناک : وقتی که فرد ادرار می‌کند، احتمالاً درد یا سوزش داشته باشد چون سنگ به قسمت بین مثانه و میز راه می‌رسد. اگرچه امکان دارد عفونت و سنگ کلیه رخ دهد اما گاهی اوقات با عفونت دستگاه ادراری اشتباه گرفته می‌شود.
- تکرر ادرار : وقتی فرد سنگ کلیه دارد احساس نیاز مداوم به دفع ادرار پیدا می‌کند.
- ادرار با بوی نامطبوع : ادرار با بوی غیرطبیعی به علت سنگ کلیه است. افزایش محتوای نمک یا آمونیاک مربوط به سنگ کلیه می‌تواند باعث این تغییر بو شود. عفونت دستگاه ادراری هم می‌تواند باعث بوی بدتر ادرار شود.
- حالت تهوع و بالا آوردن : افراد مبتلا به سنگ کلیه اغلب حالت تهوع و استفراغ را تجربه می‌کنند. اتصالات عصبی مشترک بین دستگاه گوارش و کلیه‌ها این علائم را ایجاد می‌کنند. سنگ کلیه می‌تواند اعصاب دستگاه گوارش را تحریک کند و در نتیجه علائم بدی در معده ایجاد خواهد کرد.
- تب لرز و کمردرد : این علائم می‌توانند نشان دهنده وجود عفونت در دستگاه ادراری باشند.
دردی که مربوط به کشیدگی عضله، رباط یا آسیب دیسک است می‌تواند در هر جایی در بالا یا پایین کمر باشد اما بیشتر در اطراف ستون فقرات مربوط به ناحیه کمر است.
علت این است که این ناحیه بیشترِ وزن ما را حین انجام فعالیت‌های روزانه تحمل می‌کند و آن را در برابر آسیب، سفتی و خستگی عضلانی آسیب پذیرتر خواهد کرد.
اگر مشکل عصبی وجود داشته باشد، درد ممکن است به باسن یا یکی از پاها و یا هر دو پا سرایت کند. از طرف دیگر، درد کلیه در وسط کمر و دو طرف ستون فقرات ظاهر می‌شود. به این ناحیه “پهلو” می‌گویند. اگر دست خود را به اطراف بچرخانید و در جایی که کمرتان است قرار دهید به پهلو می‌رسید.
کمردرد می‌تواند یک احساس سوزش شدید تا دردی مبهم باشد. همچنین ممکن است در پاهای خود بی‌حسی یا گزگز را تجربه کنید.
گاهی مثلا ایستادن خوب است اما خم شدن و برداشتن کیف بسیار عذاب آور می‌شود یا شاید نشستن برای ساعت‌های طولانی باعث شود به کمر فشار وارد شود.
در همه این‌ها علائمی است که نشان می‌دهند احتمالاً مشکل کلیوی نیست. اگر فکر می‌کنید به عضله آسیب رسیده، ممکن است واقعاً بتوانید به عضله‌ای که باعث درد می‌شود فشار وارد کنید اما درد کلیه را نمی‌توان همیشه از طریق لمس درک کرد مخصوصاً اگر خودتان خودتان را معاینه می‌کنید.
سخن پایانی
اطلاعات مربوط به درد کمر و درد کلیه می‌تواند به درک علت بروز این دردهای خاص کمک کند. اگر با هر یک از علائم فوق مواجه شدید فوراً با پزشک تماس بگیرید. پزشک می‌تواند علت دقیق درد در ناحیه کمر را تعیین کند. با این حال بعضی تکنیک‌ها به تشخیص درد کلیه از درد کمر کمک خواهد کرد که به برخی از آنان در مقاله اشاره کردیم.
از آنجایی که کمر درد نسبت به درد کلیه بسیار شایع تر است بنابراین در صورت مواجه شدن با درد در ناحیه پهلو و کمر معاینه توسط یک متخصص ارتوپدی در شیراز اولین قدم شما برای تشخیص علت درد است.
اگر سابقه بیماری‌های کلیوی و یا سنگ کلیه داشته‌اید در نواحی کمر احساس درد می‌کنید بهتر است ابتدا به یک متخصص کلیه و مجاری ادراری یا متخصص اورولوژی مراجعه نمایید.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
