پای پرانتزی چیست؟
پاهای پرانتزی (ژنو واروم) شرایطی است که در آن یک یا هر دو پای کودک از قسمت زانو به سمت بیرون خم شده و این باعث یک فاصله بیش از نرمال بین زانوها و ساق پاها می شود.
وقتی کودک مچ پاها و زانوهای خود را در کنار هم قرار می دهد، زانوها از هم فاصله دارند. پاهای کودک مخصوصا هنگام راه رفتن مثل کمان یا پرانتز است.
در اغلب نوزادانی که با پاهای پرانتزی به دنیا می آیند کمبود فضای کافی رحم مادر عامل این عارضه است. پای پرانتزی به معنای انحنای زانوها به سمت بیرون است که باعث ایجاد یک فاصله بین زانوها می شود.
معمولا کودکان تا 2 سالگی به این عارضه مبتلا می شوند، اگر این بیماری تا بعد از 2 سالگی ادامه یابد، احتمالا از گزینه هایی شامل آتل، بریس، گچ گیری و جراحی برای درمان استفاده می شود.
نوزادانی که با پاهای پرانتزی به دنیا می آیند، معمولا تا 18 ماهگی با طی مراحل رشد از این وضعیت خارج می شوند. پای پرانتزی باید به موقع درمان شود تا آسیب های بعدی آن جلوگیری شود. برای درمان پای پرانتزی بدون جراحی می توانید به کلینیک دکتر زهره عشقی متخصص توانبخشی و درمان فیزیکی در شیراز مراجعه کنید.
علل پای پرانتزی
پای پرانتزی به دلایل مختلفی به وجود می آید. شایع ترین دلیل ایجاد آن، عارضه ای به نام ژنوواروم فیزیولوژیکی است.
وقتی جنین در رحم در حال رشد است، فضای کافی نداشته و در برخی موارد استخوان های جنین در رحم باید بچرخد تا بتواند در این فضای کم در رحم جا شود.
ژنوواروم فیزیولوژیکی فقط تا زمانی است که کودک به رشد طبیعی خود برسد و بعد از بین می رود. اگر پاهای کودک شما تا دو سالگی صاف نشد و کمان از بین نرفت ممکن است دلیل دیگری داشته باشد.
این دلایل عبارتند از:
- بیماری بلانت : بیماری بلانت (تیبیا وارا) یک اختلال رشد است که به دلیل یک مشکل در صفحه رشد بالایی استخوان درشت نی کودک بوجود می آید. اختلال بلانت در کودکان آفریقایی آمریکایی شایع تر است و نیز کودکانی که اضافه وزن دارند یا زود راه می افتند.
- راشیتیسم : راشیتیسم به دلیل کمبود کلسیم یا ویتامین D بوجود می آید. کمبود این مواد مغذی مهم باعث نرم و ضعیف تر شدن استخوان های کودک شده، پاهای او را خم و کمانی می کنند.
- بیماری کوتولگی : رایج ترین نوع کوتولگی به دلیل یک اختلال رشد استخوانی به نام آکندروپلازی است. این اختلال هم می تواند موجب پای پرانتزی شود.
- سایر مشکلات استخوانی : شکستگی هایی که به خوبی ترمیم نشده اند و استخوان همراه با ناهنجاری رشد کرده (دیسپلازی استخوان) می تواند به پای پرانتزی بینجامد.
- مسمومیت با فلوراید یا سرب
علائم پای پرانتزی
نشانه اصلی پای پرانتزی ظاهر پاهای کودک است. وقتی می ایستد و پاهایش را جفت می کند، زانوها و پایین پا در یک راستا نیستند و به هم نمی رسند. این کمان به خصوص هنگام راه رفتن آشکار است. برخی اوقات کودک ممکن است با انگشتان شست و پنچه پا به سمت داخل راه برود (پنجه کبوتری یا انحراف پنجه به داخل پا).
با این حال پاهای پرانتزی معمولا باعث ایجاد درد نمی شوند. پاهای پرانتزی بر توانایی چهار دست و پا راه رفتن کودک، راه رفتن یا دویدن او اثر نمی گذارند. اگر پای پرانتزی کودک تا 2 سالگی برطرف نشد، با پزشک او مشورت کنید.
بیشتر بخوانید :7 دلیل قفل شدن زانو و انواع درمان آن
آزمایش و تشخیص پای پرانتزی
پزشک کودک شما یک معاینه فیزیکی انجام می دهد و درباره سوابق پزشکی وی می پرسد. اما اگر کودک شما زیر 2 سال باشد، پزشک احتمالا آزمایشات دیگری توصیه نمی کند. در عوض پزشک هر بار کمان پا را کنترل می کند تا مطمئن شود که با رشد کودک برطرف می شود.
اگر کودک بزرگتر از 2 سال است، پزشک احتمالا پاهای او را اندازه می گیرد و راه رفتن او را کنترل می کند. پزشک با تجویز یک عکسبرداری مثل اشعه ایکس استخوان های پاها و زانوهای کودک را بررسی می کند.
ممکن است پزشک آزمایش خون تجویز کند تا تشخیص دهد پای پرانتزی بر اثر بیماری راشیتیسم ایجاد شده است یا خیر.
احتمالا پزشک کودک را به یک متخصص استخوان (متخصص ارتوپد) ارجاع می دهد.
کنترل و درمان پای پرانتزی
پای پرانتزی در خردسالان زیر 2 سال خود به خود برطرف می شود. پزشک این وضعیت کودک شما را کنترل می کند. در کودکان بزرگتر نیز با توجه به علت ایجاد این بیماری درمان انجام می شود.
هیچ درمانی برای کودکان نوپا و خردسال نیاز نیست مگر آنکه بیماری شدید باشد. اگر پای پرانتزی تا بعد از 2 سالگی هم ادامه داشت، درمان با توجه به علت ایجاد بیماری انجام می شود. درمان ممکن است شامل کفش های مخصوص، انواع آتل، بریس، گچ گیری و جراحی باشد.
- بیماری بلانت : درمان به موقع با یک آتل یا بریس پا می تواند همه آن چیزی باشد که مورد نیاز است.
- راشیتیسم : پزشک احتمالا با افزودن ویتامین D و کلسیم به غذای کودک، او را درمان می کند. در صورتی که پزشک دلیل راشیتیسم را بیماری ژنتیکی تشخیص دهد، احتمالا برای درمان شما را به متخصص ارجاع می دهد.
اگر به رغم همه راهکارها پای پرانتزی درمان نشود، احتمالا برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل به جراحی نیاز است. شرایط جراحی شامل موارد زیر هستند:
- جراحی رشد هدایت شونده : در این روش جراحی، یک صفحه فلزی کوچک در پای کودک قرار می گیرد. این تکه فلزی به طور موقت رشد بخش سالم استخوان ساق پا را متوقف می کند تا رشد بخش ناهنجار به آن برسد.
بدین ترتیب پای کودک به طور طبیعی و صاف رشد می کند و جراح زمانی که رشد پا تراز صحیحی پیدا کرد، تکه فلزی کوچک را خارج می کند.
- استئوتومی استخوان : در این روش جراح استخوان ساق پا را در زیر زانو برش داده و تراز می کند. با تغییر شکل آن در راستای صحیح به اصلاح رشد کمک می کند. در حالی که استخوان بهبود می یابد درون یک صفحه فلزی درون ساق پا یا فریمی که بیرون ساق پا قرار دارد پیچ می شود.
بیشتر بخوانید : علائم و درمان سندرم باند ایلیوتیبیال
پیشگیری از ابتلا به ژنو واروم
هیچ راهی برای جلوگیری از ابتلای کودک به پای پرانتزی وجود ندارد. اما می توان برخی شرایط خاص که باعث ایجاد پای پرانتزی می شوند را تغییر داد. برای پیشگیری از ابتلا به راشیتیسم، اطمینان یابید که کودک شما در رژیم غذایی خود ویتامین D یا کلسیم کافی دریافت می کند.
در کودکان نوپا و خردسال معمولا پای پرانتزی تا 2 سالگی بهبود می یابد. آنها نباید مشکلی در راه رفتن، دویدن یا شرکت در فعالیت های مورد علاقه شان داشته باشند. علاوه بر اینها کودکانی که پای پرانتزی دارند هم می توانند بعد از درمان زندگی و فعالیت طبیعی خودشان را داشته باشند.
سوالات متداول
درمان پای پرانتزی به علت ایجاد آن بستگی دارد. گزینه های درمانی به موقع می تواند شامل کفش های مخصوص، آتل، بریس یا گچ گیری باشد.
از زمانی که کودک شروع به راه رفتن می کند، پاهایش کم کم تراز و صاف می شود. این روند معمولا بین 11 تا 18 ماهگی اتفاق می افتد. در بیشتر موارد این عارضه جدی نیست و عوارض جانبی هم ندارد. اگر پاهای کودک تا 2 سالگی صاف نشد، با پزشک وی مشورت نمایید.
اگر پاهای کودک 2 ساله شما هنوز پرانتزی رشد می کند و تراز نشده است با پزشک وی مشورت نمایید. آنها می توانند معاینات فیزیکی انجام داده و بیماری های زمینه ای را کنترل کنند و برای انتخاب روش درمانی مناسب تصمیم بگیرند.
دکتر زهره عشقی پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی در شیراز، ارائه کننده خدمات درمان بیماری های اسکلتی و عضلانی و مفاصل، برای دریافت نوبت حضوری جهت معاینه، تشخیص و درمان با شماره تلفن های 07132357021 یا 09337255000 تماس بگیرید.
آدرس کلینیک : شیراز، خیابان زند، روبروی بیمارستان فقیهی (سعدی)، حد فاصل صورتگر و پوستچی، ساختمان هانیه، طبقه دوم، واحد 7
